VNR Content
Pearl
“Hồ sơ Facebook” (Facebook Papers) đang là vấn đề thực tại lớn nhất của mạng xã hội lớn nhất hành tinh cũng như của vị CEO Mark Zuckerberg đang bị tai tiếng nhiều hơn là có được thiện cảm. Điều này dường như đang đối ngược hoàn toàn với “vũ trụ ảo” (metaverse) mà Facebook muốn dẫn dắt người dùng bước vào. 1. Facebook Papers vẫn đang “chiếm sóng” nhiều phương tiện truyền thông quốc tế tại Mỹ trong những ngày qua. Bộ mặt Facebook được thể hiện qua Facebook Papers, cũng chính là thể hiện một phần bộ mặt của Mark, cũng như triết lý kinh doanh, văn hóa tất cả phục vụ cho lợi nhuận và vì lợi nhuận của hệ sinh thái Facebook, gồm mạng xã hội Facebook, các ứng dụng Instagram, WhatsApp. Chưa có một thống kê chỉ ra hiện trong gần 3 tỉ người dùng Facebook có bao nhiêu người phản đối, chán ghét (anti-fans) Facebook. Nhưng có thể chắc chắn rằng, lượng anti-fans này càng ngày càng lớn khi dư luận liên tục dấy lên những làn sóng phản ứng với mạng xã hội của Mark Zuckerberg. Ngay cả những người đang dùng Facebook không hẳn đã ưa gì Facebook. Họ phải dùng vì chưa có mạng xã hội nào khác đủ sức thay thế. Họ phải dùng vì chưa dám từ bỏ tài khoản cá nhân với nhiều dữ liệu, kỉ niệm, và đặc biệt là mối quan hệ tương tác đa dạng với bạn bè, với những người cùng trên nền tảng…
Facebook nhiều năm qua đã mang lại cho người dùng nhiều thứ, đặc biệt là khả năng kết nối, xâu chuỗi các mối quan hệ ngay cả đối với những mối liên kết lờ mờ nhất đã gián đoạn hay bặt tin vài chục năm ròng. Sức mạnh của Facebook càng đáng kể thì khi hệ lụy nó gây ra; sự ép uổng đối với người dùng, khách hàng; những ảnh hưởng tiêu cực về nhiều mặt đặc biệt là đối với trẻ em, theo đó cũng càng lớn. Những năm qua, bên cạnh việc ngày càng phát triển mạnh các công nghệ kết nối, tương tác và hoàn thiện hệ sinh thái của mình, tiến trình Facebook đẩy sự trục lợi từ dữ liệu người dùng ra lợi nhuận đã lên tới đỉnh. Ý đồ của Facebook được thể hiện rất rõ với hệ sinh thái của mình là “nhốt” người dùng trong đó. Người dùng Facebook đang nghiện thế giới ảo này thì càng không thể thoát ra được. Và Facebook càng tự tin làm việc đó vì hiện tại không có đối thủ cạnh tranh nào đủ mạnh để có thể thay thế Facebook. 2. Tôi cũng như không ít người, không nghĩ rằng Facebook đổi tên vì cuộc khủng hoảng Facebook Papers có nguồn cơn từ nội bộ là một cựu nữ quản lý có tên Frances Haugen. “Cây kim trong bọc lâu ngày cũng lòi ra”, và vấn đề càng gây bức xúc trong công luận và cũng có sức thuyết phục mạnh mẽ hơn là do chính người “trong chăn mới biết chăn có rận”. Đó là, trước các hệ lụy, nguy cơ tác động tiêu cực đến người dùng nói chung và trẻ em nói riêng, Facebook biết đó nhưng cũng chỉ để đó, không có hành động gì quyết liệt cho thấy thực sự giải quyết tích cực và rốt ráo vấn đề. Ngược lại, mạng xã hội này với triết lý tất cả vì lợi nhuận chỉ chăm chú vào việc khai thác người dùng và dữ liệu của họ hết mức có thể để làm ra lợi nhuận ngày càng nhiều hơn. Đó cũng chính là vấn đề mấu chốt mà Facebook đang đối mặt và chưa có câu trả lời một cách thỏa đáng. Hiện thực trên Facebook đầy rẫy tin giả. Hiện thực trên Facebook cũng đầy rẫy bạo lực, sự bắt nạt, kỳ thị, công kích và xúc phạm vô căn cứ… Hiện thực trên Facebook là có quá nhiều vấn đề còn ngổn ngang không được giải quyết dẫn đến cuộc khủng hoảng Facebook Papers. Trong khi đó, Mark Zuckerberg là người chịu trách nhiệm chính và sau cùng, lại đang muốn đưa hàng tỉ người dùng quên thực tại ấy để bước vào vụ trụ ảo metaverse. Có một nhận định rất hay rằng, cho dù Facebook không vì vụ khủng hoảng hiện nay mà muốn thay tên đổi họ, song sự thay tên đổi họ trong lúc này càng khiến cho người dùng, dư luận cảm thấy e sợ tham vọng của Facebook hơn. Tham vọng vũ trụ ảo metaverse của Facebook quá lớn, mạng xã hội này sẵn sàng đầu tư hàng chục tỉ USD để thiết lập một thế giới ảo tương lai kế tiếp để dẫn dụ người dùng. Và trước một thực tại gây bức xúc hiện chưa được giải quyết, cũng chưa thể biết trước những gì sẽ đón đợi người dùng tại thế hệ mạng xã hội kế tiếp của Facebook. “Ngôi nhà” Facebook được ví đã “dột từ nóc” từ chính vị trí CEO, chưa được sửa chữa giờ Facebook lại có kế hoạch xây một ngôi nhà khác to hơn, hào nhoáng hơn, nhưng người dùng lại ít rõ tường hơn. Một bên là “ngôi nhà” đang “dột từ nóc” đã và đang mang lại lợi nhuận khủng hàng chục tỉ USD mỗi năm, một bên là “ngôi nhà” mới metaverse chính là tham vọng không ngừng của Mark Zuckerberg sẽ còn giúp Facebook tìm kiếm lợi nhuận được nhiều hơn nữa. Có thể “ngôi nhà” mới metaverse sẽ được Facebook khoác cho một “sứ mệnh cao cả” là nâng tầm trải nghiệm của người dùng. Nghe có vẻ rất lôgíc. Song xuất phát từ những trải nghiệm thực tế với Facebook của người dùng hiện tại, thì cho dù ở “ngôi nhà” nào, người dùng vẫn chỉ là ưu tiên số 2. Bởi ưu tiên số 1, của Facebook, không gì khác hơn là lợi nhuận. Dạ Thảo
