Phạm Thanh Bình
Writer
NASA cho biết tên lửa Mặt Trăng sẽ không phóng cho đến khi sự cố rò rỉ hydro lỏng được giải quyết. Theo báo cáo tổng hợp, Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia Mỹ (NASA) ngày 3/9 một lần nữa phải ra thông báo hoãn việc phóng tên lửa mặt trăng thế hệ mới. Đây là lần thứ hai trong tuần NASA hủy bỏ một vụ phóng tên lửa lên mặt trăng, theo NPR.
Đã gần 50 năm kể từ lần hạ cánh cuối cùng lên mặt trăng vào năm 1972, kế hoạch đổ bộ lên mặt trăng của Hoa Kỳ liên tục gặp trục trặc. Ngày 28/8 theo giờ địa phương, tên lửa đẩy mặt trăng thế hệ mới của Mỹ đã được dựng lên tại Trung tâm Vũ trụ Kennedy ở Florida. Sau đó, NASA đã quyết định hủy phóng Artemis 1 do một trong 4 động cơ RS-25 không thể đạt ngưỡng nhiệt phù hợp để khởi động. Lỗi cảm biến có thể đã cung cấp số liệu không chính xác về nhiệt độ động cơ. Bên cạnh đó, NASA còn phát hiện một vết nứt ở bể liên thông của tầng chính, khiến nó có thể vỡ ra và va vào tên lửa đẩy nhiên liệu rắn, nhưng đánh giá kỹ hơn cho thấy nguy cơ là rất thấp. Ngoài ra, trước khi thực hiện chuyến bay thử nghiệm, đã có một loạt các vụ sét đánh gần tên lửa Mặt Trăng. Hãng tin AP cho biết, các thiết bị chống sét xung quanh bệ phóng của tên lửa Mặt Trăng đã bị sét đánh 5 lần trong một trận mưa giông hôm 27/8. Lần phóng tên lửa Mặt Trăng thứ hai ban đầu dự kiến diễn ra vào ngày 3/9. "Hệ thống Phóng Không gian" mang theo tàu vũ trụ Orion được phóng từ Trung tâm Vũ trụ Kennedy ở Florida, và thực hiện sứ mệnh Artemis 1 bay thử nghiệm không người lái quanh mặt trăng. Tuy nhiên, khoảng ba giờ trước khi phóng, NASA cho biết đã xảy ra rò rỉ trong khi cung cấp nhiên liệu cho tên lửa, và nhóm sứ mệnh đã cố gắng khắc phục sự cố không thành công nên đã quyết định hoãn vụ phóng. Sự cố rò rỉ hydro lỏng xảy ra nghiêm trọng hơn lần trước và đội ngũ kỹ thuật đã nhiều lần cố gắng giải quyết vấn đề. Vì vậy, họ cần nhiều tuần phân tích dữ liệu và khắc phục sự cố trước khi khởi chạy lại. Đội ngũ NASA có thể sẽ quyết định một đợt ra mắt khác vào đầu tuần tới. Chính phủ Hoa Kỳ đã công bố vào năm 2019 một sứ mệnh mặt trăng mới có tên Artemis, dự kiến đưa các phi hành gia lên mặt trăng một lần nữa vào năm 2024. Tuy nhiên, do các yếu tố như ngân sách không đủ, hỏng hóc kỹ thuật, tranh chấp pháp lý và dịch bệnh covid, sứ mệnh trở lại mặt trăng của Hoa Kỳ đã bị trì hoãn nhiều lần. Trong nhiệm vụ "Artemis 1", tàu vũ trụ "Orion" sẽ hoàn thành chuyến bay không người lái quanh mặt trăng. Nếu sứ mệnh "Artemis 1" được hoàn thành thành công, NASA dự kiến sẽ khởi động sứ mệnh "Artemis 2" vào năm 2024, khi đó bốn phi hành gia sẽ bay quanh mặt trăng. Sứ mệnh "Artemis 3" sẽ hoàn thành vào năm 2025 hoặc 2026, NASA dự định gửi người phụ nữ đầu tiên và người thiểu số đầu tiên lên mặt trăng. Artemis 1 cũng là lần đầu tiên NASA trình diễn chính thức hệ thống tên lửa có tên Hệ thống Phóng tàu không gian (SLS). Hệ thống phóng này đồ sộ, cao 98 mét, nhỉnh hơn cả chiều cao tượng Nữ thần Tự do, nặng 2,6 triệu kg, tương đương trọng lượng của 8 chiếc máy bay Boeing 747. Đây cũng hệ thống phóng tàu vũ trụ có tên lửa đẩy phức tạp và mạnh mẽ nhất từng được NASA chế tạo. Hệ thống Phóng tàu không gian (SLS) gồm 5 thành phần chính:
Tàu vũ trụ Orion sẽ tiếp cận bề mặt Mặt Trăng trong phạm vi 95 km và lợi dụng trọng lực để quay quanh quỹ đạo Mặt Trăng. Nhiệm vụ sẽ kéo dài tổng cộng 42 ngày cho đến khi quay trở lại Thái Bình Dương vào ngày 10/10. Con tàu sẽ được trục vớt bởi thuyền của Hải quân Mỹ. Mục tiêu của sứ mệnh Artemis là chứng minh rằng tàu vũ trụ Orion hoàn toàn có thể phóng thành công và trở lại trước khi thực hiện nhiệm vụ đưa các phi hành gia lên Mặt Trăng.
Động cơ RS-25
Theo NASA, 4 động cơ RS-25 gắn bên dưới tầng chính của SLS là "động cơ hiệu quả nhất từng được chế tạo". Động cơ RS-25 được sử dụng trong chương trình Tàu con thoi của NASA. NASA sử dụng phiên bản cải tiến của động cơ này cho SLS, cung cấp tổng lực đẩy 3,9 triệu kg khi cất cánh. Kết hợp với lực đẩy từ tên lửa đẩy nhiên liệu rắn, SLS sẽ bay vào quỹ đạo ở tốc độ khoảng 27.350 km/h.Tên lửa đẩy nhiên liệu rắn (SRB)
Mỗi tên lửa đẩy nhiên liệu rắn cao bằng một tòa nhà 17 tầng, sản sinh lực đẩy gần 1,6 triệu kg, cung cấp 75% sức mạnh cần thiết trong 2 phút đầu tiên sau khi phóng. Qua 2 phút đó, nhiệm vụ của chúng đã hoàn tất. Một SRB đốt hết khoảng 6 tấn nhiên liệu đẩy rắn/giây để tạo lực nâng giúp SLS lao vào không trung.Tầng chính
Tầng chính cao 65 mét của SLS chở lượng nhiên liệu khổng lồ cần thiết để cất cánh với 2,8 triệu lít nhiên liệu dùng cho 4 động cơ RS-25. Tầng này có một bình nhiên liệu oxy lỏng và bình nhiên liệu hydro lỏng. Hai bình sẽ nạp cho các động cơ khoảng 5.678 lít nhiên liệu đẩy/giây trong 8 phút sau khi phóng (thời gian để SLS lên tới quỹ đạo).Bệ đỡ nối tàu Orion với SLS
Bệ đỡ nối tàu Orion với SLS bao gồm hệ thống đẩy ICPS, giống như một động cơ hoạt động bằng oxy lỏng/hydro lỏng giúp tàu Orion vượt qua lực hút Mặt Trăng và trở về Trái Đất. Khu vực bệ đỡ nối tàu còn chứa 10 vệ tinh CubeSat nhỏ vào không gian để tiến hành một số nhiệm vụ khoa học, trong đó có nhiệm vụ cánh buồm mặt trời mang tên Near-Earth Asteroid (NEA) Scout nhằm nghiên cứu một tiểu hành tinh gần Trái Đất. Nhiệm vụ CubeSat khác sẽ chở nấm men vào không gian sâu để kiểm tra ảnh hưởng của bức xạ đối với tổ chức sống. Ngoài nối tàu Orion với tên lửa SLS, bộ phận này sẽ chở và triển khai 10 vệ tinh trên quỹ đạo sau khi tàu Orion tách ra.Tàu vũ trụ Orion
Tàu vũ trụ Orion bao gồm hệ thống hủy phóng, module chở phi hành đoàn và module dịch vụ châu Âu. Hệ thống hủy phóng được thiết kế để phản ứng trong vòng vài mili giây trước bất kỳ bất thường nào để có thể đẩy module chở phi hành đoàn ra ngoài an toàn nếu cần. Mặc dù là nhiệm vụ không người lái, Artemis I sẽ đưa ma-nơ-canh lên quỹ đạo Mặt Trăng nhằm mô phỏng những gì phi hành gia sẽ trải qua. Các cảm biến trong ghế ngồi và đồ vũ trụ sẽ thu thập những thông tin về rung chấn, mức độ tiếp xúc bức xạ tạo ra trong chuyến bay và tính hữu dụng của bộ đồ bay. Bên cạnh đó, NASA còn trang bị công nghệ hỗ trợ Callisto trên chuyến bay Artemis I để thử nghiệm hệ thống trợ lý ảo giọng nói, hỗ trợ phi hành gia trong sứ mệnh trở lại Mặt Trăng.
