ThanhDat
Intern Writer
Một tổng giám đốc của Tập đoàn Công nghệ Nhà nước Nga tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn rằng Nga sẵn sàng cung cấp động cơ máy bay cho Trung Quốc nếu cần, nhằm giảm tình trạng thiếu hụt sau khi Hoa Kỳ ngừng cung cấp động cơ C919. Thoạt nhìn, đây có vẻ như là sự hỗ trợ đúng lúc. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: trong thời điểm quan trọng này, liệu Trung Quốc có cần phụ thuộc vào động cơ Nga, khi đã có những tiến triển tích cực với CJ-1000A sản xuất trong nước?
May mắn là COMAC đã dự trữ một số lượng động cơ nhất định để duy trì sản xuất trong ngắn hạn. Nhưng phương án này chỉ mang tính tạm thời. Khi kho dự trữ cạn kiệt mà động cơ nội địa chưa sẵn sàng, C919 sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề.
Trong bối cảnh đó, chỉ còn hai hướng đi: hoặc lắp động cơ CJ-1000A tự phát triển, hoặc nhập động cơ thay thế có hiệu suất tương tự LEAP-1C từ nước ngoài. Theo Viện sĩ Zhang Yanzhong của Viện Hàn lâm Kỹ thuật Trung Quốc, CJ-1000A đang tiến triển ổn định và sẽ sớm được lắp trên máy bay sản xuất trong nước. Tuy nhiên, thời điểm sản xuất hàng loạt vẫn chưa chắc chắn, nên nguy cơ gián đoạn sản xuất vẫn còn.
Nhưng vấn đề ở chỗ PD-14 chưa đạt sản xuất hàng loạt, vẫn đang thử nghiệm bay và chứng nhận. Dù Nga công bố năng lực sản xuất 160 chiếc mỗi năm, con số thực tế chưa rõ ràng, thậm chí chỉ khoảng 30 chiếc, và chắc chắn ưu tiên cho dự án trong nước trước.
Ngay cả khi Trung Quốc có thể mua PD-14, việc tích hợp không hề đơn giản. Chuẩn kỹ thuật của động cơ Nga khác biệt lớn, từ kết cấu vỏ, hệ thống điều khiển đến đường cong lực đẩy. Nếu lắp đặt, C919 sẽ phải chỉnh sửa sâu, tái chứng nhận và thử nghiệm bay, kéo dài tiến độ và tăng chi phí. Như vậy, động cơ Nga tuy khả thi trên lý thuyết nhưng chứa nhiều rủi ro.
Đi sâu hơn, LEAP-1C mà Trung Quốc đang dùng vốn đã là “phiên bản giảm cấp”. So với LEAP A và B, phiên bản này bị cắt giảm vật liệu và công nghệ: từ hợp kim titan-nhôm quay về hợp kim chịu nhiệt, từ composite gốm quay về kim loại, khiến động cơ nặng hơn, hiệu suất lực đẩy trên trọng lượng giảm tới 30%. Điều này khiến Trung Quốc trả giá cao nhưng nhận sản phẩm kém chất lượng, càng thúc đẩy quyết tâm tự chủ.
Hoa Kỳ ngừng cung cấp động cơ C919
Tháng 6 năm nay, Hoa Kỳ tuyên bố tạm dừng xuất khẩu động cơ LEAP-1C sang Trung Quốc với lý do “bảo vệ công nghệ” và “đáp trả kiểm soát đất hiếm”. Thực chất, điều này xuất phát từ lo ngại Trung Quốc có thể đặt hàng hơn 1.500 chiếc C919, đe dọa trực tiếp vị thế của Boeing và Airbus trên thị trường quốc tế.
May mắn là COMAC đã dự trữ một số lượng động cơ nhất định để duy trì sản xuất trong ngắn hạn. Nhưng phương án này chỉ mang tính tạm thời. Khi kho dự trữ cạn kiệt mà động cơ nội địa chưa sẵn sàng, C919 sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề.
Trong bối cảnh đó, chỉ còn hai hướng đi: hoặc lắp động cơ CJ-1000A tự phát triển, hoặc nhập động cơ thay thế có hiệu suất tương tự LEAP-1C từ nước ngoài. Theo Viện sĩ Zhang Yanzhong của Viện Hàn lâm Kỹ thuật Trung Quốc, CJ-1000A đang tiến triển ổn định và sẽ sớm được lắp trên máy bay sản xuất trong nước. Tuy nhiên, thời điểm sản xuất hàng loạt vẫn chưa chắc chắn, nên nguy cơ gián đoạn sản xuất vẫn còn.
Nga có thể thay thế hay không?
Trên thế giới, chỉ có một số ít quốc gia đủ sức cạnh tranh với động cơ GE LEAP, trong đó Nga là đối thủ chính. United Engine Corporation sở hữu ba mẫu động cơ dân dụng, nổi bật nhất là PD-14, có thông số gần giống với LEAP và phù hợp cho C919.Nhưng vấn đề ở chỗ PD-14 chưa đạt sản xuất hàng loạt, vẫn đang thử nghiệm bay và chứng nhận. Dù Nga công bố năng lực sản xuất 160 chiếc mỗi năm, con số thực tế chưa rõ ràng, thậm chí chỉ khoảng 30 chiếc, và chắc chắn ưu tiên cho dự án trong nước trước.
Ngay cả khi Trung Quốc có thể mua PD-14, việc tích hợp không hề đơn giản. Chuẩn kỹ thuật của động cơ Nga khác biệt lớn, từ kết cấu vỏ, hệ thống điều khiển đến đường cong lực đẩy. Nếu lắp đặt, C919 sẽ phải chỉnh sửa sâu, tái chứng nhận và thử nghiệm bay, kéo dài tiến độ và tăng chi phí. Như vậy, động cơ Nga tuy khả thi trên lý thuyết nhưng chứa nhiều rủi ro.
Đi sâu hơn, LEAP-1C mà Trung Quốc đang dùng vốn đã là “phiên bản giảm cấp”. So với LEAP A và B, phiên bản này bị cắt giảm vật liệu và công nghệ: từ hợp kim titan-nhôm quay về hợp kim chịu nhiệt, từ composite gốm quay về kim loại, khiến động cơ nặng hơn, hiệu suất lực đẩy trên trọng lượng giảm tới 30%. Điều này khiến Trung Quốc trả giá cao nhưng nhận sản phẩm kém chất lượng, càng thúc đẩy quyết tâm tự chủ.
Tương lai thuộc về động cơ nội địa
Có thể thấy, cả động cơ Mỹ hay Nga đều không phải con đường bền vững. Chỉ phát triển độc lập mới bảo đảm sự ổn định cho máy bay cỡ lớn. CJ-1000A được thiết kế với hiệu suất nhiên liệu tốt, lực đẩy cao, giảm tiếng ồn, đủ sức cạnh tranh toàn cầu và trở thành “trái tim Trung Hoa” của C919. Trong tương lai, Trung Quốc cần tăng tốc thử nghiệm và chứng nhận, đồng thời phát triển động cơ mạnh hơn như CJ-2000A để phục vụ các mẫu lớn hơn như C929.
