Phạm Thanh Bình
Writer
Một báo cáo chuyên sâu từ Bloomberg Businessweek vừa phơi bày những rạn nứt trong chiến lược AI của Apple, cho thấy vì sao “gã khổng lồ công nghệ” vẫn chật vật giữa cuộc đua trí tuệ nhân tạo, dù đã chiêu mộ những cái tên hàng đầu và đầu tư mạnh tay. Theo nhiều nhân viên nội bộ, Apple đang hành xử như một “con tàu đã chìm từ lâu” trong hành trình AI – chậm chạp, rối loạn và thiếu định hướng chiến lược rõ ràng.
Năm 2018, Apple mời John Giannandrea – cựu lãnh đạo AI tại Google – về làm giám đốc mảng trí tuệ nhân tạo với hi vọng xoay chuyển cục diện. Nhưng sau bảy năm, Apple vẫn chưa tạo ra bước nhảy vọt nào trong lĩnh vực này. Sự bùng nổ của ChatGPT chỉ càng khiến khoảng cách thêm rõ rệt và áp lực trong nội bộ ngày càng dâng cao.
Dù đã công bố “Apple Intelligence” như một bước đi lớn, sản phẩm này đến nay vẫn bị trì hoãn, tính năng thiếu ổn định và hiệu suất không đáp ứng kỳ vọng. Một số nhân viên so sánh tình hình phát triển AI của Apple hiện tại với “một con tàu đang chìm trong bão”, đầy lỗi kỹ thuật và thiếu niềm tin từ bên trong.
Nguồn gốc sâu xa của khủng hoảng, theo báo cáo, không nằm ở công nghệ mà ở cách Apple vận hành. Giannandrea – người bên ngoài hệ sinh thái Apple – khó hòa nhập vào bộ máy vốn mang nặng tính gia đình, nơi các quyết định bị chi phối bởi văn hóa kín đáo và tập trung quyền lực. Ông cũng đối mặt với thái độ thận trọng quá mức của Craig Federighi – giám đốc phần mềm, người chỉ bắt đầu quan tâm nghiêm túc đến AI sau sự xuất hiện của ChatGPT.
Giannandrea bị cho là không đủ quyết liệt, hoài nghi về vai trò của chatbot, và cho rằng người dùng không cần một trợ lý trò chuyện như ChatGPT mà chỉ cần một giao diện để điều khiển thiết bị. Cách nghĩ này đã khiến Apple tụt hậu khi các đối thủ đã dấn thân vào cuộc chơi AI toàn diện.
Apple cũng bị bỏ lại phía sau trong việc tiếp cận các tài nguyên hạ tầng như GPU – yếu tố then chốt để huấn luyện mô hình AI. Khi cố gắng vá lỗi bằng cách chia Siri thành hai hệ thống – mã cũ và mã mới – Apple đã tự đẩy mình vào thế khó. Cách tiếp cận tạm thời này không những không rút ngắn thời gian ra mắt mà còn khiến quá trình tích hợp trở nên rối rắm hơn.
Đội phát triển Siri mô tả giai đoạn hiện tại giống như “trò chơi đập chuột chũi” – sửa một lỗi, ba lỗi mới xuất hiện. Một nguồn tin tiết lộ, hàng trăm loại lỗi vẫn chưa được giải quyết và hệ thống kiểm thử không ổn định khiến tiến độ liên tục bị đình trệ.
Trước nguy cơ tụt hậu, Apple buộc phải tái cấu trúc. Một nhóm kỹ sư tại Zurich đang xây dựng một hệ thống AI hoàn toàn mới, dựa trên mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), thay thế kiến trúc Siri hiện tại. Mục tiêu: biến Siri thành một trợ lý trò chuyện thực sự thông minh, có khả năng tổng hợp thông tin và hiểu ngữ cảnh người dùng.
Đồng thời, Apple cũng đang cân nhắc tách biệt thương hiệu “Apple Intelligence” khỏi Siri – một nỗ lực nhằm tái định vị và tránh cái bóng quá lớn của quá khứ. Theo hướng mới, công ty sẽ hạn chế công bố các tính năng AI chưa sẵn sàng triển khai để tránh lặp lại thất bại như với Apple Intelligence vào năm 2024.
Còn hy vọng không?
Dag Kittlaus – người đồng sáng lập Siri nguyên bản – cho rằng Apple vẫn nắm trong tay nhiều lợi thế: thương hiệu mạnh, hệ sinh thái thiết bị lớn và khả năng tích hợp sâu. “Các hãng làm AI khác không thực sự hiểu trợ lý là gì. Apple đã đi trước từ năm 2010. Họ chỉ cần ‘cấy não’ cho Siri. Nếu làm được, họ vẫn có thể dẫn đầu.”
Tuy nhiên, để điều đó thành hiện thực, Apple cần làm điều họ ít khi làm: chấp nhận rủi ro, phát triển nhanh, và phá vỡ mô hình “chậm mà chắc” vốn không còn phù hợp trong kỷ nguyên AI đang tăng tốc từng ngày.
Dù đã công bố “Apple Intelligence” như một bước đi lớn, sản phẩm này đến nay vẫn bị trì hoãn, tính năng thiếu ổn định và hiệu suất không đáp ứng kỳ vọng. Một số nhân viên so sánh tình hình phát triển AI của Apple hiện tại với “một con tàu đang chìm trong bão”, đầy lỗi kỹ thuật và thiếu niềm tin từ bên trong.
Nguồn gốc sâu xa của khủng hoảng, theo báo cáo, không nằm ở công nghệ mà ở cách Apple vận hành. Giannandrea – người bên ngoài hệ sinh thái Apple – khó hòa nhập vào bộ máy vốn mang nặng tính gia đình, nơi các quyết định bị chi phối bởi văn hóa kín đáo và tập trung quyền lực. Ông cũng đối mặt với thái độ thận trọng quá mức của Craig Federighi – giám đốc phần mềm, người chỉ bắt đầu quan tâm nghiêm túc đến AI sau sự xuất hiện của ChatGPT.
Giannandrea bị cho là không đủ quyết liệt, hoài nghi về vai trò của chatbot, và cho rằng người dùng không cần một trợ lý trò chuyện như ChatGPT mà chỉ cần một giao diện để điều khiển thiết bị. Cách nghĩ này đã khiến Apple tụt hậu khi các đối thủ đã dấn thân vào cuộc chơi AI toàn diện.
Apple cũng bị bỏ lại phía sau trong việc tiếp cận các tài nguyên hạ tầng như GPU – yếu tố then chốt để huấn luyện mô hình AI. Khi cố gắng vá lỗi bằng cách chia Siri thành hai hệ thống – mã cũ và mã mới – Apple đã tự đẩy mình vào thế khó. Cách tiếp cận tạm thời này không những không rút ngắn thời gian ra mắt mà còn khiến quá trình tích hợp trở nên rối rắm hơn.
Đội phát triển Siri mô tả giai đoạn hiện tại giống như “trò chơi đập chuột chũi” – sửa một lỗi, ba lỗi mới xuất hiện. Một nguồn tin tiết lộ, hàng trăm loại lỗi vẫn chưa được giải quyết và hệ thống kiểm thử không ổn định khiến tiến độ liên tục bị đình trệ.
Trước nguy cơ tụt hậu, Apple buộc phải tái cấu trúc. Một nhóm kỹ sư tại Zurich đang xây dựng một hệ thống AI hoàn toàn mới, dựa trên mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), thay thế kiến trúc Siri hiện tại. Mục tiêu: biến Siri thành một trợ lý trò chuyện thực sự thông minh, có khả năng tổng hợp thông tin và hiểu ngữ cảnh người dùng.
Đồng thời, Apple cũng đang cân nhắc tách biệt thương hiệu “Apple Intelligence” khỏi Siri – một nỗ lực nhằm tái định vị và tránh cái bóng quá lớn của quá khứ. Theo hướng mới, công ty sẽ hạn chế công bố các tính năng AI chưa sẵn sàng triển khai để tránh lặp lại thất bại như với Apple Intelligence vào năm 2024.
Còn hy vọng không?
Dag Kittlaus – người đồng sáng lập Siri nguyên bản – cho rằng Apple vẫn nắm trong tay nhiều lợi thế: thương hiệu mạnh, hệ sinh thái thiết bị lớn và khả năng tích hợp sâu. “Các hãng làm AI khác không thực sự hiểu trợ lý là gì. Apple đã đi trước từ năm 2010. Họ chỉ cần ‘cấy não’ cho Siri. Nếu làm được, họ vẫn có thể dẫn đầu.”
Tuy nhiên, để điều đó thành hiện thực, Apple cần làm điều họ ít khi làm: chấp nhận rủi ro, phát triển nhanh, và phá vỡ mô hình “chậm mà chắc” vốn không còn phù hợp trong kỷ nguyên AI đang tăng tốc từng ngày.
