ThanhDat
Intern Writer
Việc thay pin điện thoại di động hiện nay đôi khi còn rắc rối hơn cả mua một chiếc điện thoại mới. Liên minh châu Âu (EU) vừa tiến thêm một bước quan trọng khi quy định rằng kể từ ngày 18 tháng 2 năm 2027, tất cả điện thoại di động bán tại EU phải cho phép người tiêu dùng tháo và thay pin, chỉ trừ một vài ngoại lệ. Vấn đề không chỉ nằm ở pin, mà còn ở việc “ai có quyền quyết định cuối cùng”.
Một số hãng còn siết chặt hơn bằng phần mềm. Năm 2022, The Guardian tiết lộ Apple hiển thị cảnh báo “linh kiện chưa được xác minh” khi iPhone dùng pin bên thứ ba, khiến người dùng bị hạn chế chức năng dù pin vẫn hoạt động bình thường. EU đã cấm hoàn toàn các biện pháp phần mềm như vậy trong quy định mới, buộc các nhà sản xuất không được ngăn cản việc thay pin.
Thực tế, công nghệ hiện nay hoàn toàn đủ khả năng đảm bảo độ bền và chống nước dù pin có thể tháo rời. Các giải pháp như gioăng silicon lỏng, khóa chống rơi hay nam châm từ tính đã được hoàn thiện. Một số nhà máy ở Thâm Quyến đã chứng minh khả năng chống nước sau hơn 50 lần tháo lắp. Nếu muốn, việc sản xuất hoàn toàn có thể triển khai ngay lập tức.
Tuy nhiên, các hãng vẫn tập trung vào “sạc nhanh” và “siêu mỏng”, trong khi sạc nhanh lại khiến pin hao mòn nhanh hơn. Theo thử nghiệm của Tân Hoa Xã năm 2022, việc sạc nhanh liên tục có thể làm giảm tuổi thọ pin trung bình 18%, chưa kể nguy cơ phồng pin và nóng máy. Sạc nhanh chỉ là giải pháp tạm thời, không thay thế được việc cho phép người dùng tự thay pin.
Một trường hợp phổ biến là khi điện thoại hết pin, người dùng được báo giá thay pin hơn 600 nhân dân tệ (khoảng 2,1 triệu VNĐ). Nhiều người cuối cùng chọn mua điện thoại mới giá khoảng 800 nhân dân tệ (khoảng 2,8 triệu VNĐ). Nếu có thể tự thay pin, thiết bị cũ hoàn toàn có thể sử dụng thêm hai năm. Đây chính là kiểu “thay thế thụ động” mà người tiêu dùng không đáng phải chịu.
EU không đi trước về công nghệ, nhưng họ đã nhìn ra “chiêu” của các hãng: kiểm soát người dùng thông qua linh kiện và phần mềm. Khi người tiêu dùng giành lại quyền lựa chọn, thị trường mới thật sự công bằng.
Theo Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc, năm 2024 nước này có khoảng 1,7 tỷ người dùng di động. Chỉ cần 10% trong số đó muốn thay pin, nhu cầu sẽ lên tới hàng trăm triệu viên pin, một cơ hội khổng lồ cho chuỗi cung ứng và việc làm. Một số thương hiệu nội địa đã bắt đầu thử nghiệm pin từ tính có thể tháo rời, thao tác chỉ vài giây, chứng tỏ con đường đã mở sẵn.
Người dùng mua điện thoại bằng tiền của mình, không phải thuê. Vậy tại sao phải thay cả thiết bị chỉ vì pin hỏng? Nếu các hãng thực sự “lấy người dùng làm trung tâm”, hãy để người dùng tự quyết định việc thay pin. EU đã tạo ra cú hích mạnh mẽ, và chỉ khi người dùng giành lại quyền sử dụng, công nghệ mới thực sự tiến lên. Câu hỏi còn lại là: Nhà sản xuất nào sẽ dám tung ra mẫu điện thoại pin tháo rời đầu tiên tại Việt Nam?
Quyền sửa chữa bị đánh cắp từ người dùng
Hơn một thập kỷ trước, người dùng có thể dễ dàng thay pin trên những chiếc điện thoại Nokia. Nhưng khi Apple tiên phong với thiết kế nguyên khối, mỏng nhẹ và chống nước, hàng loạt nhà sản xuất khác nhanh chóng làm theo. Kết quả là quyền sửa chữa của người dùng gần như biến mất. Theo Reuters, giá thay pin iPhone tại Mỹ năm 2023 dao động từ 69 đến 99 USD (khoảng 1,7 đến 2,4 triệu VNĐ), thậm chí có mẫu cao cấp vượt 700 nhân dân tệ (khoảng 2,4 triệu VNĐ), đủ để mua hai viên pin nội địa đạt chuẩn. Trong khi đó, pin điện thoại chỉ duy trì hiệu suất tốt khoảng 500 chu kỳ sạc, giảm xuống còn 80% dung lượng, một quy luật vật lý không thể tránh khỏi. Sau hai năm, pin yếu đi, dịch vụ thay pin lại đắt đỏ, khiến người dùng không có lựa chọn nào hợp lý.
Một số hãng còn siết chặt hơn bằng phần mềm. Năm 2022, The Guardian tiết lộ Apple hiển thị cảnh báo “linh kiện chưa được xác minh” khi iPhone dùng pin bên thứ ba, khiến người dùng bị hạn chế chức năng dù pin vẫn hoạt động bình thường. EU đã cấm hoàn toàn các biện pháp phần mềm như vậy trong quy định mới, buộc các nhà sản xuất không được ngăn cản việc thay pin.
Thực tế, công nghệ hiện nay hoàn toàn đủ khả năng đảm bảo độ bền và chống nước dù pin có thể tháo rời. Các giải pháp như gioăng silicon lỏng, khóa chống rơi hay nam châm từ tính đã được hoàn thiện. Một số nhà máy ở Thâm Quyến đã chứng minh khả năng chống nước sau hơn 50 lần tháo lắp. Nếu muốn, việc sản xuất hoàn toàn có thể triển khai ngay lập tức.
Giảm rác thải điện tử, mở ra cơ hội mới
Theo Kế hoạch Hành động Kinh tế Tuần hoàn của EU, thế giới tạo ra 53,6 triệu tấn rác thải điện tử mỗi năm, trong đó điện thoại chiếm 10%. Nếu chỉ 30% số điện thoại được thay pin, có thể giảm tới 120.000 tấn rác thải điện tử hằng năm tương đương lượng carbon mà 1,8 triệu cây xanh hấp thụ mỗi năm. Tại Trung Quốc, năm 2023 có hơn 200 triệu điện thoại bị vứt bỏ, nhiều chiếc vẫn hoạt động tốt nếu thay pin. Chỉ cần 1/3 số đó được tái sử dụng, hàng trăm triệu điện thoại sẽ không bị bỏ phí.
Tuy nhiên, các hãng vẫn tập trung vào “sạc nhanh” và “siêu mỏng”, trong khi sạc nhanh lại khiến pin hao mòn nhanh hơn. Theo thử nghiệm của Tân Hoa Xã năm 2022, việc sạc nhanh liên tục có thể làm giảm tuổi thọ pin trung bình 18%, chưa kể nguy cơ phồng pin và nóng máy. Sạc nhanh chỉ là giải pháp tạm thời, không thay thế được việc cho phép người dùng tự thay pin.
Một trường hợp phổ biến là khi điện thoại hết pin, người dùng được báo giá thay pin hơn 600 nhân dân tệ (khoảng 2,1 triệu VNĐ). Nhiều người cuối cùng chọn mua điện thoại mới giá khoảng 800 nhân dân tệ (khoảng 2,8 triệu VNĐ). Nếu có thể tự thay pin, thiết bị cũ hoàn toàn có thể sử dụng thêm hai năm. Đây chính là kiểu “thay thế thụ động” mà người tiêu dùng không đáng phải chịu.
EU không đi trước về công nghệ, nhưng họ đã nhìn ra “chiêu” của các hãng: kiểm soát người dùng thông qua linh kiện và phần mềm. Khi người tiêu dùng giành lại quyền lựa chọn, thị trường mới thật sự công bằng.
Theo Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc, năm 2024 nước này có khoảng 1,7 tỷ người dùng di động. Chỉ cần 10% trong số đó muốn thay pin, nhu cầu sẽ lên tới hàng trăm triệu viên pin, một cơ hội khổng lồ cho chuỗi cung ứng và việc làm. Một số thương hiệu nội địa đã bắt đầu thử nghiệm pin từ tính có thể tháo rời, thao tác chỉ vài giây, chứng tỏ con đường đã mở sẵn.
Người dùng mua điện thoại bằng tiền của mình, không phải thuê. Vậy tại sao phải thay cả thiết bị chỉ vì pin hỏng? Nếu các hãng thực sự “lấy người dùng làm trung tâm”, hãy để người dùng tự quyết định việc thay pin. EU đã tạo ra cú hích mạnh mẽ, và chỉ khi người dùng giành lại quyền sử dụng, công nghệ mới thực sự tiến lên. Câu hỏi còn lại là: Nhà sản xuất nào sẽ dám tung ra mẫu điện thoại pin tháo rời đầu tiên tại Việt Nam?
