thuha19051234
Pearl
Miễn dịch trên một quần thể rộng lớn được gọi là miễn dịch cộng đồng. Đây là khả năng miễn dịch gián tiếp mà mọi người trong một quần thể phải có đối với bệnh nhiễm trùng, vì rất nhiều người đã miễn dịch với nó.
Đại dịch Covid-19 đã làm cho con người chúng ta trải qua vài năm khó khăn và mọi người đang trông chờ đại dịch đáng sợ này sẽ sớm kết thúc. Chúng ta liên tục được nhắc nhở về việc đeo khẩu trang, tiêm liều vắc xin tăng cường, tuân thủ việc giãn cách xã hội, ăn uống đúng cách, tập thể dục nhiều hơn và tuân theo các hướng dẫn chi tiết các về sức khỏe và sự an toàn. Cả thế giới đang phải hứng chịu những hậu quả nặng nề từ cuộc khủng hoảng đại dịch này.
Một trong những cách vượt qua đại dịch là thông qua miễn dịch cộng đồng. Ở một mức độ nào đó, điều này có thể đúng, nhưng nó không phải đơn giản như vậy. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu quả bài viết này.
Miễn dịch bầy đàn gián tiếp bảo vệ những người nhạy cảm
Hãy xem xét khả năng miễn dịch cộng đồng với một ví dụ đơn giản. Giả sử bạn dễ bị nhiễm một mầm bệnh phổ biến nào đó và đang ngồi trong lớp học với 5 học sinh khác. Vi khuẩn đang bay xung quanh và tìm vật chủ để lây nhiễm. Chỉ khi lây nhiễm sang ai đó, nó mới có thể sinh sôi và lây lan sang cho người khác. Tuy nhiên, may mắn thay 4 trong số 5 học sinh được miễn dịch với vi khuẩn này. Điều này có nghĩa rằng nếu vi khuẩn cô gắng lây nhiễm cho họ, hệ thống miễn dịch sẽ tấn công và tiêu diệt nó. Không thể phát triển, cuối cùng vi khuẩn sẽ chết đi.
Chúng ta nếu trở thành những vật chủ khỏe mạnh, ngăn chặn được vi khuẩn phát triển bên trong cơ thể (giống như 4 học sinh trong ví dụ nói trên) thì sẽ làm giảm khả năng lây nhiễm tổng thể của nó. Đó chính là miễn dịch cộng đồng, nó cung cấp sự bảo vệ gián tiếp bằng cách ngăn ngừa bùng phát dịch bệnh trên diện rộng.
Nếu chúng ta đặt trường hợp trong lớp học nói trên, thay vì 4 người mà chỉ có một người miễn dịch trước sự tấn công của vi khuẩn, cơ hội để vi khuẩn có thể lây nhiễm sang người nhạy cảm sẽ cao hơn. Nếu điều này xảy ra, vi khuẩn có thể phát triển, sinh sôi và lây nhiễm sang những người mẫn cảm khác dễ dàng. Miễn dịch cộng đồng chỉ xảy ra khi phần lớn dân số được miễn dịch với tình trạng nhiễm trùng.
Sơ đồ minh họa tác dụng bảo vệ miễn dịch của bầy đàn
Giả sử một một thiên thạch nhỏ đâm vào thị trấn, cú va chạm này không gây hại cho bất kỳ ai. Nhưng nó mang theo một loại vi trùng không gian không xác định và có khả năng lây nhiễm cao. Những người trong thị trấn không ai có khả năng miễn nhiễm trước đó với loại vi trùng này. Nó xâm nhập vào môi trường của thị trấn và bắt đầu bùng phát dịch bệnh. Ban đầu, mọi người sẽ bị nhiễm bệnh này, vi trùng dễ dàng lây nhiễm sang bất kỳ cá nhân nào mà nó tiếp xúc.
May mắn là vi trùng này không thể gây chết người, chỉ khiến họ cảm thấy ốm mệt trong vài ngày. Khi những người mới nhiễm bệnh gặp những người nhạy cảm hơn, mầm bệnh sẽ lây lan và nhiễm trùng tăng lên đáng kể. Cuối cùng khi mọi người đều bị ốm và bắt đầu hồi phục, từ những người khỏe mạnh và những người ít nhạy cảm. Họ đã đều có được khả năng miễn dịch tự nhiên và sẽ không dễ dàng bị ốm trở lại khi họ gặp lại mầm bệnh bí ẩn đó.
Đó chính là ngưỡng miễn dịch cộng đồng mà chúng ta đang nhắc tới. Chính xác hơn, là cần có một số người trong một quần thể cần được miễn dịch để đạt được miễn dịch cộng đồng.
Vắc xin giúp đạt được khả năng miễn dịch cộng đồng
Một khả năng miễn dịch khác là vắc xin, một cách nhân tạo để tiêm mầm bệnh thông qua đường tiêm, buộc người bệnh tiếp xúc với mầm bệnh để khởi động phản ứng miễn dịch từ cơ thể. Trong nhiều trường hợp, để mọi người mắc bệnh một cách tự nhiên không phải là lựa chọn thông minh. Nhiều loại vi khuẩn gây bệnh rất nguy hiểm và có thể gây ra những căn bệnh thay đổi cuộc sống chúng ta, chẳng hạn như virus bại liệt hoặc sởi.
Đây chính là lúc các quan chức y tế công cộng tổ chức chương trình tiêm chủng, hòng tạo miễn dịch cho cộng đồng một cách an toàn. Trên thực tế, vắc xin đạt được ngưỡng miễn dịch cho cộng đồng nhanh và an toàn hơn.
Nhưng trong một số trường hợp, khả năng miễn dịch của một người may mắn có thể tồn tại suốt đời. Một lý do khác khiến khả năng miễn dịch cộng đồng bị mất là do “vòng tròn sự sống”. Một điều mà mọi sinh linh trên cõi trần đều phải đối mặt - đó chính là cái chết. Khi những người có khả năng miễn dịch chết đi thì những cuộc sống mới nhạy cảm lại được sinh ra, kéo theo sự suy giảm khả năng miễn dịch của dân số nói chung.
Và mặt khác, cùng với thời gian, ngay cả những mầm bệnh cũng trải qua sự đột biến, chúng có thể tăng khả năng trốn tránh hệ thống miễn dịch và dễ lây nhiễm hơn.
Miễn dịch cộng đồng có thể biến mất bởi nhiều lý do
Khả năng miễn dịch cộng đồng sẽ mất đi bởi những lý do khác nhau, tuy nhiên vắc xin sẽ giúp chúng ta duy trì được khả năng miễn dịch và hạn chế sự mất đi này. Những chương trình tiêm phòng theo đợt, chẳng hạn như các chương trình phòng bệnh bại liệt hoặc bệnh rubella, giúp duy trì ngưỡng miễn dịch của cộng đồng nói chúng.
Nói tóm lại, khả năng miễn dịch cộng đồng là rất quan trọng để kiểm soát các căn bệnh truyền nhiễm. Chúng ta không có các biện pháp phòng ngừa nào mang lại hiệu quả 100%, vì thế nếu có được khả năng miễn dịch cộng đồng, chúng ta sẽ được cung cấp thêm một lớp bảo vệ cho những người nhạy cảm. Miễn dịch cộng đồng là một khái niệm phức tạp. Nó có thể ngăn ngừa bùng phát dịch bệnh và giảm khả năng những người nhạy cảm tiếp xúc với mầm bệnh, nhưng nó không thể làm cho rủi ro về 0.
Để khả năng miễn dịch cộng đồng đạt mức tốt nhất, khả năng miễn dịch phải được phân bổ đồng đều trong một cộng đồng cư dân. Chẳng hạn với một thành phố đông dân như New York, nếu chỉ một phần nhỏ của thành phố được miễn nhiễm 100% nhưng phần còn lại thì không, điều này gần như không hữu ích và cũng không tạo ra miễn dịch cộng đồng. Ngưỡng miễn dịch cộng đồng đòi hỏi việc phân bố ngẫu nhiên và đồng đều.
Còn với đại dịch Covid-19, nếu chờ đợi miễn dịch cộng đồng thì sẽ là một thời gian khá lâu nữa, nhưng nó cũng không phải quá khó khăn. Có thể sẽ mất nhiều năm, và kể cả khi đã thoát khỏi những thời điểm khó khăn nhất, chúng ta vẫn không chắc chắn rằng nó không quay trở lại, tuy nhiên, khi đã đạt được miễn dịch cộng đồng với đại dịch này, chúng ta vẫn phải cố gắng để duy trì nó bằng mọi cách có thể.
Nguồn scienceabc
Đại dịch Covid-19 đã làm cho con người chúng ta trải qua vài năm khó khăn và mọi người đang trông chờ đại dịch đáng sợ này sẽ sớm kết thúc. Chúng ta liên tục được nhắc nhở về việc đeo khẩu trang, tiêm liều vắc xin tăng cường, tuân thủ việc giãn cách xã hội, ăn uống đúng cách, tập thể dục nhiều hơn và tuân theo các hướng dẫn chi tiết các về sức khỏe và sự an toàn. Cả thế giới đang phải hứng chịu những hậu quả nặng nề từ cuộc khủng hoảng đại dịch này.
Một trong những cách vượt qua đại dịch là thông qua miễn dịch cộng đồng. Ở một mức độ nào đó, điều này có thể đúng, nhưng nó không phải đơn giản như vậy. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu quả bài viết này.
Miễn dịch cộng đồng nghĩa là gì?
Miễn dịch trên một quần thể rộng lớn được gọi là miễn dịch cộng đồng. Thuật ngữ "Miễn dịch cộng đồng" được đề xuất bởi Tiến sĩ Wilson vào năm 1923, ông cũng đã xuất bản một bài báo với nội dung nói về sự lây lan của vi khuẩn, là tác phẩm đầu tiên được xuất bản có đề cập đến "khả năng miễn dịch cộng đồng".
Hãy xem xét khả năng miễn dịch cộng đồng với một ví dụ đơn giản. Giả sử bạn dễ bị nhiễm một mầm bệnh phổ biến nào đó và đang ngồi trong lớp học với 5 học sinh khác. Vi khuẩn đang bay xung quanh và tìm vật chủ để lây nhiễm. Chỉ khi lây nhiễm sang ai đó, nó mới có thể sinh sôi và lây lan sang cho người khác. Tuy nhiên, may mắn thay 4 trong số 5 học sinh được miễn dịch với vi khuẩn này. Điều này có nghĩa rằng nếu vi khuẩn cô gắng lây nhiễm cho họ, hệ thống miễn dịch sẽ tấn công và tiêu diệt nó. Không thể phát triển, cuối cùng vi khuẩn sẽ chết đi.
Chúng ta nếu trở thành những vật chủ khỏe mạnh, ngăn chặn được vi khuẩn phát triển bên trong cơ thể (giống như 4 học sinh trong ví dụ nói trên) thì sẽ làm giảm khả năng lây nhiễm tổng thể của nó. Đó chính là miễn dịch cộng đồng, nó cung cấp sự bảo vệ gián tiếp bằng cách ngăn ngừa bùng phát dịch bệnh trên diện rộng.
Nếu chúng ta đặt trường hợp trong lớp học nói trên, thay vì 4 người mà chỉ có một người miễn dịch trước sự tấn công của vi khuẩn, cơ hội để vi khuẩn có thể lây nhiễm sang người nhạy cảm sẽ cao hơn. Nếu điều này xảy ra, vi khuẩn có thể phát triển, sinh sôi và lây nhiễm sang những người mẫn cảm khác dễ dàng. Miễn dịch cộng đồng chỉ xảy ra khi phần lớn dân số được miễn dịch với tình trạng nhiễm trùng.
Miễn dịch cộng đồng hình thành như thế nào?
Khả năng miễn dịch đối với mầm bệnh đến một cách tự nhiên trên cơ thể người (do nhiều yếu tố quyết định) hoặc cũng có thể được tạo ra theo cách nhân tạo. Sự khác biệt nằm ở cách chúng ta tiếp xúc với mầm bệnh. Nếu bạn tiếp xúc với mầm bệnh từ môi trường trong quá trình diễn ra bình thường (không có tác động của yếu tố nào), nó có thể hình thành khả năng miễn dịch tự nhiên. Để biết được cách miễn dịch cộng đồng hình thành tự nhiên, chúng ta lại tiếp tục xem xét qua một ví dụ sau đây.Giả sử một một thiên thạch nhỏ đâm vào thị trấn, cú va chạm này không gây hại cho bất kỳ ai. Nhưng nó mang theo một loại vi trùng không gian không xác định và có khả năng lây nhiễm cao. Những người trong thị trấn không ai có khả năng miễn nhiễm trước đó với loại vi trùng này. Nó xâm nhập vào môi trường của thị trấn và bắt đầu bùng phát dịch bệnh. Ban đầu, mọi người sẽ bị nhiễm bệnh này, vi trùng dễ dàng lây nhiễm sang bất kỳ cá nhân nào mà nó tiếp xúc.
May mắn là vi trùng này không thể gây chết người, chỉ khiến họ cảm thấy ốm mệt trong vài ngày. Khi những người mới nhiễm bệnh gặp những người nhạy cảm hơn, mầm bệnh sẽ lây lan và nhiễm trùng tăng lên đáng kể. Cuối cùng khi mọi người đều bị ốm và bắt đầu hồi phục, từ những người khỏe mạnh và những người ít nhạy cảm. Họ đã đều có được khả năng miễn dịch tự nhiên và sẽ không dễ dàng bị ốm trở lại khi họ gặp lại mầm bệnh bí ẩn đó.
Đó chính là ngưỡng miễn dịch cộng đồng mà chúng ta đang nhắc tới. Chính xác hơn, là cần có một số người trong một quần thể cần được miễn dịch để đạt được miễn dịch cộng đồng.
Một khả năng miễn dịch khác là vắc xin, một cách nhân tạo để tiêm mầm bệnh thông qua đường tiêm, buộc người bệnh tiếp xúc với mầm bệnh để khởi động phản ứng miễn dịch từ cơ thể. Trong nhiều trường hợp, để mọi người mắc bệnh một cách tự nhiên không phải là lựa chọn thông minh. Nhiều loại vi khuẩn gây bệnh rất nguy hiểm và có thể gây ra những căn bệnh thay đổi cuộc sống chúng ta, chẳng hạn như virus bại liệt hoặc sởi.
Đây chính là lúc các quan chức y tế công cộng tổ chức chương trình tiêm chủng, hòng tạo miễn dịch cho cộng đồng một cách an toàn. Trên thực tế, vắc xin đạt được ngưỡng miễn dịch cho cộng đồng nhanh và an toàn hơn.
Miễn dịch cộng đồng có phải là vĩnh viễn?
Khả năng miễn dịch cộng đồng không phải vĩnh viễn và có một số lý do để các cộng đồng có thể đánh mất nó. Đôi khi, khả năng miễn dịch của một người đối với bệnh nhiễm trùng sẽ mất dần theo thời gian. Chẳng hạn như kịch bản đã xảy ra với bệnh ho gà. Theo CDC, khả năng miễn dịch đối với bệnh ho gà có thể kéo dài từ 4-20 năm, sau khoảng thời gian này, một cá nhân sẽ một lần nữa trở lại trạng thái mẫn cảm với bệnh. Nói chính xác hơn, một cộng đồng sẽ có thể mất khả năng miễn dịch theo thời gian khi mức độ miễn dịch của chúng giảm xuống dưới giá trị ngưỡng.Nhưng trong một số trường hợp, khả năng miễn dịch của một người may mắn có thể tồn tại suốt đời. Một lý do khác khiến khả năng miễn dịch cộng đồng bị mất là do “vòng tròn sự sống”. Một điều mà mọi sinh linh trên cõi trần đều phải đối mặt - đó chính là cái chết. Khi những người có khả năng miễn dịch chết đi thì những cuộc sống mới nhạy cảm lại được sinh ra, kéo theo sự suy giảm khả năng miễn dịch của dân số nói chung.
Và mặt khác, cùng với thời gian, ngay cả những mầm bệnh cũng trải qua sự đột biến, chúng có thể tăng khả năng trốn tránh hệ thống miễn dịch và dễ lây nhiễm hơn.
Khả năng miễn dịch cộng đồng sẽ mất đi bởi những lý do khác nhau, tuy nhiên vắc xin sẽ giúp chúng ta duy trì được khả năng miễn dịch và hạn chế sự mất đi này. Những chương trình tiêm phòng theo đợt, chẳng hạn như các chương trình phòng bệnh bại liệt hoặc bệnh rubella, giúp duy trì ngưỡng miễn dịch của cộng đồng nói chúng.
Nói tóm lại, khả năng miễn dịch cộng đồng là rất quan trọng để kiểm soát các căn bệnh truyền nhiễm. Chúng ta không có các biện pháp phòng ngừa nào mang lại hiệu quả 100%, vì thế nếu có được khả năng miễn dịch cộng đồng, chúng ta sẽ được cung cấp thêm một lớp bảo vệ cho những người nhạy cảm. Miễn dịch cộng đồng là một khái niệm phức tạp. Nó có thể ngăn ngừa bùng phát dịch bệnh và giảm khả năng những người nhạy cảm tiếp xúc với mầm bệnh, nhưng nó không thể làm cho rủi ro về 0.
Để khả năng miễn dịch cộng đồng đạt mức tốt nhất, khả năng miễn dịch phải được phân bổ đồng đều trong một cộng đồng cư dân. Chẳng hạn với một thành phố đông dân như New York, nếu chỉ một phần nhỏ của thành phố được miễn nhiễm 100% nhưng phần còn lại thì không, điều này gần như không hữu ích và cũng không tạo ra miễn dịch cộng đồng. Ngưỡng miễn dịch cộng đồng đòi hỏi việc phân bố ngẫu nhiên và đồng đều.
Còn với đại dịch Covid-19, nếu chờ đợi miễn dịch cộng đồng thì sẽ là một thời gian khá lâu nữa, nhưng nó cũng không phải quá khó khăn. Có thể sẽ mất nhiều năm, và kể cả khi đã thoát khỏi những thời điểm khó khăn nhất, chúng ta vẫn không chắc chắn rằng nó không quay trở lại, tuy nhiên, khi đã đạt được miễn dịch cộng đồng với đại dịch này, chúng ta vẫn phải cố gắng để duy trì nó bằng mọi cách có thể.
Nguồn scienceabc
