Bỉ Ngạn Hoa
Moderator
Việc chính phủ Mỹ tăng cường kiểm soát nhằm vào cả những hệ thống in thạch bản không phải tiên tiến đã bộc lộ sự thiếu hụt thiết bị sản xuất chip của Trung Quốc trong tham vọng tự cung cấp chất bán dẫn.
Viện dẫn những lo ngại về an ninh quốc gia, chính phủ Mỹ vừa đưa ra các quy định mới thắt chặt hơn các quy định được ban hành vào tháng 10 năm ngoái nhằm mục đích hạn chế sự phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) của Trung Quốc. Theo quy định hạn chế xuất khẩu mới của Mỹ, các thiết bị sản xuất chip kém tiên tiến hơn từ ASML và chip trung tâm dữ liệu của Nvidia cũng bị đưa vào diện giới hạn cấm xuất khẩu sang Trung Quốc.
Trong tài liệu dài 121 trang nêu chi tiết các cập nhật kiểm soát xuất khẩu các công cụ sản xuất chip, Cục Công nghiệp và An ninh Mỹ đã tăng cường các hạn chế đối với một loạt thiết bị cần thiết cho các quy trình chính trong chế tạo tấm bán dẫn, bao gồm in thạch bản, khắc axit, lắng đọng, cấy ghép và làm sạch.
Cụ thể hơn, Mỹ đã bãi bỏ quy tắc “tối thiểu” áp dụng cho một số hệ thống in thạch bản nhất định, đặt ra tiêu chuẩn cao hơn các quy tắc xuất khẩu do chính phủ Hà Lan công bố vào tháng 6. Theo đó, công ty ASML có trụ sở tại Hà Lan sẽ bị hạn chế vận chuyển một số hệ thống in thạch bản tia cực tím sâu (DUV), bao gồm cả Twinscan NXT1980Di, tới Trung Quốc, thị trường địa lý lớn thứ ba của công ty.
Drady Wang, phó giám đốc của công ty nghiên cứu Counterpoint, cho biết: “Nếu không có sản phẩm thay thế sẵn có tại địa phương và 1980Di bị loại khỏi danh sách, tác động sẽ rất lớn đối với việc sản xuất bán dẫn ở cả những tiến trình không tiên tiến”.
Quy tắc tối thiểu trao cho Washington quyền hạn lâu dài đối với bất kỳ sản phẩm nào từ một công ty không phải của Mỹ nếu sản phẩm đó chứa ít nhất 25% công nghệ có nguồn gốc từ Mỹ. Tuy nhiên, sự điều chỉnh mới nhất trong chính sách của Mỹ đã khiến tỷ lệ công nghệ có nguồn gốc từ Hoa Kỳ trở nên không còn phù hợp.
“Điều này có nghĩa là các hệ thống in thạch bản, bao gồm cả những hệ thống do ASML và các công ty khác sản xuất, một khi đáp ứng các thông số do Mỹ quy định, sẽ phải chịu sự kiểm soát xuất khẩu của Mỹ bất kể tỷ lệ công nghệ có nguồn gốc từ Mỹ”, Dennis Lu, luật sư tại Guo Yin Law, cho biết.
1980Di của ASML, trở thành thiết bị hỗ trợ công nghiệp cho nhiều nhà máy sản xuất tấm bán dẫn (wafer) Trung Quốc, đã được công ty Hà Lan giới thiệu vào năm 2015. Tài liệu kỹ thuật về 1980Di cho rằng thiết bị này có khả năng xử lý 275 tấm wafer mỗi giờ với các nút từ tiến trình 40 nanomet tiến trình dưới 10 nanomet. Tuy nhiên, theo một tài liệu được cung cấp cho tờ South China Morning Post thì phần tham chiếu đến khả năng sản xuất tiến trình dưới 10nm đã bị xóa khỏi phiên bản mới nhất.
Các quy định xuất khẩu thiết bị sản xuất bán dẫn chặt chẽ hơn được Mỹ đưa ra hai tuần sau khi gã khổng lồ thiết bị viễn thông Trung Quốc Huawei Technologies khiến cả thế giới ngạc nhiên với bộ xử lý 7nm cho chiếc điện thoại 5G mới nhất của họ. Vi xử lý 7nm của Huawei do Tập đoàn Sản xuất Chất bán dẫn Trung Quốc (SMIC) sản xuất. Con chip do Huawei thiết kế đã gióng lên hồi chuông cảnh báo với Mỹ về khả năng sản xuất bán dẫn tiên tiến của Trung Quốc.
Các hạn chế vào tháng 10 năm 2022 nhằm mục đích giới hạn khả năng sản xuất chip logic của Trung Quốc ở tiến trình 14 nm, chip nhớ flash 3D NAND ở mức 128 lớp và chip DRAM nội địa ở quy trình nửa bước sóng 18 nm. SMIC và Yangtze Memory Technologies Corp, nhà sản xuất chip nhớ hàng đầu Trung Quốc, đã phải đối mặt với những hạn chế trong tiến bộ công nghệ của họ.
Các nhà phân tích tin rằng các biện pháp mới, nếu được thực hiện nghiêm ngặt, thậm chí có thể hạn chế nỗ lực mở rộng công suất của Trung Quốc tại các nút tiến trình cũ không tiên tiến khi Mỹ cố gắng lấp những lỗ hổng ở những khu vực chưa rõ ràng. Arisa Liu, giám đốc nghiên cứu chất bán dẫn tại Viện nghiên cứu kinh tế Đài Loan, cho biết sự gián đoạn là không thể tránh khỏi trong thời gian ngắn. Cơ hội vượt qua các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc phụ thuộc vào việc nước này có thể thay thế máy in thạch bản DUV sản xuất ở nước ngoài bằng các sản phẩm thay thế trong nước có thể duy trì hoạt động sản xuất ở tiến trình 28nm trở lên trong các nhà máy Trung Quốc nhanh đến mức nào.
Trung Quốc đã đầu tư nhiều năm để phát triển hệ thống in thạch bản của riêng mình, đặt hy vọng vào Tập đoàn Thiết bị Điện tử Vi mô Thượng Hải (Shanghai Micro Electronics Equipment Group) thuộc sở hữu nhà nước. Nhưng chiếc máy tốt nhất của công ty cho đến nay, máy quét SSA600/20, chỉ có khả năng phân giải in thạch bản ở tiến trình 90 nm, thua xa ASML và Nikon của Nhật Bản.
Máy in thạch bản của Trung Quốc vẫn ở khoảng cách rất xa ASML (Hà Lan) và Nikon của Nhật.
Li Jinxiang, phó tổng thư ký Hiệp hội Công nghiệp Thiết bị Sản xuất Điện tử Trung Quốc, phát biểu tại một diễn đàn vào tháng 8 rằng không có máy in thạch bản nào do Trung Quốc sản xuất đủ để chế tạo tấm wafer thương mại, đồng thời nói thêm rằng việc phát triển những thiết bị như vậy sẽ không dễ dàng.
Đối với ngành AI của Trung Quốc, tương lai thậm chí còn mờ mịt hơn dưới các quy tắc cập nhật của Mỹ nhằm làm chậm tiến độ phát triển các mô hình AI lớn của nước này.
Trong một tài liệu riêng dài 287 trang, Bộ Thương mại Mỹ đã điều chỉnh các quy tắc xuất khẩu của mình đối với nhiều loại bộ xử lý AI bao gồm các bộ xử lý đồ họa (GPU) để hạn chế các chip có tổng hiệu suất xử lý (TPP) trên 4.800 hoặc những chip có TPP 1.600 nhưng “mật độ hiệu suất” là 5,92 cùng nhiều mức khác.
Theo tài liệu, điều này được thiết kế để lấp lỗ hổng cho phép khách hàng Trung Quốc mua số lượng lớn các chip AI hiệu suất thấp kết hợp chúng để tạo ra bộ xử lý mạnh hơn.
Ngoài ra, theo các quy định hạn chế xuất khẩu mới của Mỹ, GPU A800 và H800 của Nvidia được thiết kế riêng cho khách hàng Trung Quốc sau khi chip trung tâm dữ liệu A100 và H100 của họ bị hạn chế vào tháng 8 năm 2022 cũng không thể được bán cho Trung Quốc nữa. Các GPU thay thế đã được các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc như Tencent Holdings, ByteDance và Alibaba Group Holding, chủ sở hữu của Post, săn đón rất nhiều.
Nvidia cho biết trong hồ sơ giao dịch chứng khoán ngày 24/10 rằng các quy định xuất khẩu sẽ “có hiệu lực ngay lập tức”, làm dấy lên lo ngại rằng các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc sẽ không thể nhận được các đơn đặt hàng đã đặt.
Murong Sujuan, giám đốc DHChip Insights cho biết: “Điều này sẽ có tác động rất lớn đến sự phát triển các mô hình AI lớn của Trung Quốc”.
Zhang Xiaorong, giám đốc viện nghiên cứu Shendu Technology, cho biết tất cả các công ty và dự án trong nước phụ thuộc vào chip AI nhập khẩu đều có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến việc tăng tốc đổi mới để thay thế công nghệ nước ngoài.
Tuy nhiên, thành công trong khả năng tự cung tự cấp không chắc chắn vì Mỹ cũng đã thắt chặt các yêu cầu tuân thủ đối với các nhà sản xuất chip toàn cầu sử dụng thiết kế chip của Trung Quốc để sản xuất ra các tấm silicon thành phẩm.
Các đơn đặt hàng chế tạo chip từ Trung Quốc và các quốc gia khác tại các xưởng đúc nước ngoài sẽ bị cảnh báo nếu thiết kế kết hợp hơn 50 tỷ bóng bán dẫn và bộ nhớ băng thông cao (HBM) được thiết kế riêng cho bộ xử lý AI.
Để so sánh, bộ xử lý A100 của Nvidia có tới 54 tỷ bóng bán dẫn. Sự phổ biến của chip HBM tăng lên sau khi Nvidia áp dụng chúng để tăng tốc độ truyền dữ liệu giữa các bộ xử lý trung tâm và ngăn xếp bộ nhớ.
Vào tháng 10/2023, Washington đã bổ sung các công ty GPU Trung Quốc Biren Technology và Moore Threads Intelligence Technology cùng các công ty con của họ vào danh sách đen thương mại, nghĩa là họ sẽ gặp khó khăn trong việc tìm kiếm các dịch vụ đúc wafer, một tình trạng khó khăn tương tự mà Huawei phải đối mặt sau tháng 9/2020.
BR100 của Biren, GPU hiệu suất cao, không thể được sản xuất bởi các xưởng đúc hàng đầu như TSMC của Đài Loan, vì nó có 77 tỷ bóng bán dẫn.
Ngoài ra, các nhà bán lẻ Trung Quốc bán card đồ họa Nvidia đã gây áp lực buộc khách hàng phải đặt hàng càng nhanh càng tốt trong bối cảnh ngày càng có nhiều nghi ngại về việc liệu GPU hướng tới người tiêu dùng của công ty Mỹ này có bị hạn chế hay không. Zhou Da, một người kinh doanh card đồ họa ở Thượng Hải, cho biết ngày càng nhiều khách hàng liên hệ với anh để hỏi về giá cả.
“Không ai biết điều gì sẽ xảy ra trong tương lai,” Chu nói. “Vì vậy, tôi đã nói với khách hàng của mình rằng hãy mua chúng ngay khi có thể.”
>> Mỹ leo thang cấm vận, quyết chặn hết mọi lối để ngăn Trung Quốc tiếp cận chip tiên tiến
Nguồn: SCMP
Viện dẫn những lo ngại về an ninh quốc gia, chính phủ Mỹ vừa đưa ra các quy định mới thắt chặt hơn các quy định được ban hành vào tháng 10 năm ngoái nhằm mục đích hạn chế sự phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) của Trung Quốc. Theo quy định hạn chế xuất khẩu mới của Mỹ, các thiết bị sản xuất chip kém tiên tiến hơn từ ASML và chip trung tâm dữ liệu của Nvidia cũng bị đưa vào diện giới hạn cấm xuất khẩu sang Trung Quốc.
Trong tài liệu dài 121 trang nêu chi tiết các cập nhật kiểm soát xuất khẩu các công cụ sản xuất chip, Cục Công nghiệp và An ninh Mỹ đã tăng cường các hạn chế đối với một loạt thiết bị cần thiết cho các quy trình chính trong chế tạo tấm bán dẫn, bao gồm in thạch bản, khắc axit, lắng đọng, cấy ghép và làm sạch.
Drady Wang, phó giám đốc của công ty nghiên cứu Counterpoint, cho biết: “Nếu không có sản phẩm thay thế sẵn có tại địa phương và 1980Di bị loại khỏi danh sách, tác động sẽ rất lớn đối với việc sản xuất bán dẫn ở cả những tiến trình không tiên tiến”.
Quy tắc tối thiểu trao cho Washington quyền hạn lâu dài đối với bất kỳ sản phẩm nào từ một công ty không phải của Mỹ nếu sản phẩm đó chứa ít nhất 25% công nghệ có nguồn gốc từ Mỹ. Tuy nhiên, sự điều chỉnh mới nhất trong chính sách của Mỹ đã khiến tỷ lệ công nghệ có nguồn gốc từ Hoa Kỳ trở nên không còn phù hợp.
“Điều này có nghĩa là các hệ thống in thạch bản, bao gồm cả những hệ thống do ASML và các công ty khác sản xuất, một khi đáp ứng các thông số do Mỹ quy định, sẽ phải chịu sự kiểm soát xuất khẩu của Mỹ bất kể tỷ lệ công nghệ có nguồn gốc từ Mỹ”, Dennis Lu, luật sư tại Guo Yin Law, cho biết.
1980Di của ASML, trở thành thiết bị hỗ trợ công nghiệp cho nhiều nhà máy sản xuất tấm bán dẫn (wafer) Trung Quốc, đã được công ty Hà Lan giới thiệu vào năm 2015. Tài liệu kỹ thuật về 1980Di cho rằng thiết bị này có khả năng xử lý 275 tấm wafer mỗi giờ với các nút từ tiến trình 40 nanomet tiến trình dưới 10 nanomet. Tuy nhiên, theo một tài liệu được cung cấp cho tờ South China Morning Post thì phần tham chiếu đến khả năng sản xuất tiến trình dưới 10nm đã bị xóa khỏi phiên bản mới nhất.
Các quy định xuất khẩu thiết bị sản xuất bán dẫn chặt chẽ hơn được Mỹ đưa ra hai tuần sau khi gã khổng lồ thiết bị viễn thông Trung Quốc Huawei Technologies khiến cả thế giới ngạc nhiên với bộ xử lý 7nm cho chiếc điện thoại 5G mới nhất của họ. Vi xử lý 7nm của Huawei do Tập đoàn Sản xuất Chất bán dẫn Trung Quốc (SMIC) sản xuất. Con chip do Huawei thiết kế đã gióng lên hồi chuông cảnh báo với Mỹ về khả năng sản xuất bán dẫn tiên tiến của Trung Quốc.
Các hạn chế vào tháng 10 năm 2022 nhằm mục đích giới hạn khả năng sản xuất chip logic của Trung Quốc ở tiến trình 14 nm, chip nhớ flash 3D NAND ở mức 128 lớp và chip DRAM nội địa ở quy trình nửa bước sóng 18 nm. SMIC và Yangtze Memory Technologies Corp, nhà sản xuất chip nhớ hàng đầu Trung Quốc, đã phải đối mặt với những hạn chế trong tiến bộ công nghệ của họ.
Các nhà phân tích tin rằng các biện pháp mới, nếu được thực hiện nghiêm ngặt, thậm chí có thể hạn chế nỗ lực mở rộng công suất của Trung Quốc tại các nút tiến trình cũ không tiên tiến khi Mỹ cố gắng lấp những lỗ hổng ở những khu vực chưa rõ ràng. Arisa Liu, giám đốc nghiên cứu chất bán dẫn tại Viện nghiên cứu kinh tế Đài Loan, cho biết sự gián đoạn là không thể tránh khỏi trong thời gian ngắn. Cơ hội vượt qua các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc phụ thuộc vào việc nước này có thể thay thế máy in thạch bản DUV sản xuất ở nước ngoài bằng các sản phẩm thay thế trong nước có thể duy trì hoạt động sản xuất ở tiến trình 28nm trở lên trong các nhà máy Trung Quốc nhanh đến mức nào.
Trung Quốc đã đầu tư nhiều năm để phát triển hệ thống in thạch bản của riêng mình, đặt hy vọng vào Tập đoàn Thiết bị Điện tử Vi mô Thượng Hải (Shanghai Micro Electronics Equipment Group) thuộc sở hữu nhà nước. Nhưng chiếc máy tốt nhất của công ty cho đến nay, máy quét SSA600/20, chỉ có khả năng phân giải in thạch bản ở tiến trình 90 nm, thua xa ASML và Nikon của Nhật Bản.
Li Jinxiang, phó tổng thư ký Hiệp hội Công nghiệp Thiết bị Sản xuất Điện tử Trung Quốc, phát biểu tại một diễn đàn vào tháng 8 rằng không có máy in thạch bản nào do Trung Quốc sản xuất đủ để chế tạo tấm wafer thương mại, đồng thời nói thêm rằng việc phát triển những thiết bị như vậy sẽ không dễ dàng.
Đối với ngành AI của Trung Quốc, tương lai thậm chí còn mờ mịt hơn dưới các quy tắc cập nhật của Mỹ nhằm làm chậm tiến độ phát triển các mô hình AI lớn của nước này.
Trong một tài liệu riêng dài 287 trang, Bộ Thương mại Mỹ đã điều chỉnh các quy tắc xuất khẩu của mình đối với nhiều loại bộ xử lý AI bao gồm các bộ xử lý đồ họa (GPU) để hạn chế các chip có tổng hiệu suất xử lý (TPP) trên 4.800 hoặc những chip có TPP 1.600 nhưng “mật độ hiệu suất” là 5,92 cùng nhiều mức khác.
Theo tài liệu, điều này được thiết kế để lấp lỗ hổng cho phép khách hàng Trung Quốc mua số lượng lớn các chip AI hiệu suất thấp kết hợp chúng để tạo ra bộ xử lý mạnh hơn.
Ngoài ra, theo các quy định hạn chế xuất khẩu mới của Mỹ, GPU A800 và H800 của Nvidia được thiết kế riêng cho khách hàng Trung Quốc sau khi chip trung tâm dữ liệu A100 và H100 của họ bị hạn chế vào tháng 8 năm 2022 cũng không thể được bán cho Trung Quốc nữa. Các GPU thay thế đã được các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc như Tencent Holdings, ByteDance và Alibaba Group Holding, chủ sở hữu của Post, săn đón rất nhiều.
Nvidia cho biết trong hồ sơ giao dịch chứng khoán ngày 24/10 rằng các quy định xuất khẩu sẽ “có hiệu lực ngay lập tức”, làm dấy lên lo ngại rằng các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc sẽ không thể nhận được các đơn đặt hàng đã đặt.
Murong Sujuan, giám đốc DHChip Insights cho biết: “Điều này sẽ có tác động rất lớn đến sự phát triển các mô hình AI lớn của Trung Quốc”.
Zhang Xiaorong, giám đốc viện nghiên cứu Shendu Technology, cho biết tất cả các công ty và dự án trong nước phụ thuộc vào chip AI nhập khẩu đều có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến việc tăng tốc đổi mới để thay thế công nghệ nước ngoài.
Tuy nhiên, thành công trong khả năng tự cung tự cấp không chắc chắn vì Mỹ cũng đã thắt chặt các yêu cầu tuân thủ đối với các nhà sản xuất chip toàn cầu sử dụng thiết kế chip của Trung Quốc để sản xuất ra các tấm silicon thành phẩm.
Các đơn đặt hàng chế tạo chip từ Trung Quốc và các quốc gia khác tại các xưởng đúc nước ngoài sẽ bị cảnh báo nếu thiết kế kết hợp hơn 50 tỷ bóng bán dẫn và bộ nhớ băng thông cao (HBM) được thiết kế riêng cho bộ xử lý AI.
Để so sánh, bộ xử lý A100 của Nvidia có tới 54 tỷ bóng bán dẫn. Sự phổ biến của chip HBM tăng lên sau khi Nvidia áp dụng chúng để tăng tốc độ truyền dữ liệu giữa các bộ xử lý trung tâm và ngăn xếp bộ nhớ.
Vào tháng 10/2023, Washington đã bổ sung các công ty GPU Trung Quốc Biren Technology và Moore Threads Intelligence Technology cùng các công ty con của họ vào danh sách đen thương mại, nghĩa là họ sẽ gặp khó khăn trong việc tìm kiếm các dịch vụ đúc wafer, một tình trạng khó khăn tương tự mà Huawei phải đối mặt sau tháng 9/2020.
BR100 của Biren, GPU hiệu suất cao, không thể được sản xuất bởi các xưởng đúc hàng đầu như TSMC của Đài Loan, vì nó có 77 tỷ bóng bán dẫn.
Ngoài ra, các nhà bán lẻ Trung Quốc bán card đồ họa Nvidia đã gây áp lực buộc khách hàng phải đặt hàng càng nhanh càng tốt trong bối cảnh ngày càng có nhiều nghi ngại về việc liệu GPU hướng tới người tiêu dùng của công ty Mỹ này có bị hạn chế hay không. Zhou Da, một người kinh doanh card đồ họa ở Thượng Hải, cho biết ngày càng nhiều khách hàng liên hệ với anh để hỏi về giá cả.
“Không ai biết điều gì sẽ xảy ra trong tương lai,” Chu nói. “Vì vậy, tôi đã nói với khách hàng của mình rằng hãy mua chúng ngay khi có thể.”
>> Mỹ leo thang cấm vận, quyết chặn hết mọi lối để ngăn Trung Quốc tiếp cận chip tiên tiến
Nguồn: SCMP
