VNR Content
Pearl
Công ty công nghệ sinh học của Anh, Oxitec, mới đây vừa công bố đã được Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) phê chuẩn cho phép thả những con muỗi biến đổi gene ra nhiều khu vực ở Florida và California, sau khi đã hoàn thành một chương trình thử nghiệm vào năm ngoái.
Những con côn trùng đực này được thiết kế để tạo ra thế hệ tiếp theo yếu ớt từ đó làm giảm dân số loài muỗi trong khu vực cũng như tỉ lệ mắc những căn bệnh truyền nhiễm do muỗi làm trung gian.
Muỗi đực được phát triển bởi Oxitec - tên mã loài là OX5034 - là biến thể của Aedes aegypti, một giống muỗi nguy hiểm, là trung gian của rất nhiều loại bệnh bao gồm Zika, dengue, và sốt vàng da. Khi những con muỗi này phối giống với muỗi cái trong khu vực, chúng sẽ cho ra ấu trùng cái mà khi đến tuổi trưởng thành sẽ chết ngay lập tức, từ đó dẫn đến sự sụp đổ của dân số muỗi tại đây. Và bởi chỉ muỗi cái mới cắn và hút máu người, những con muỗi đực biến đổi gene được cho là sẽ không gây ra bất kỳ nguy hại nào đối với con người.
Năm ngoái, sau khi được EPA và chính quyền địa phương phê chuẩn, Oxitec đã cùng Cơ quan Kiểm soát Muỗi Florida thực hiện một chương trình thử nghiệm, trong đó thả hàng triệu những con muỗi đực biến đổi gene ở những khu vực được chọn tại Florida. Hôm thứ tư tuần này, Oxitec cho biết EPA đã cấp phép cho họ tiếp tục chương trình Florida, cũng như thực hiện một chương trình mới ở California. Quyết định của EPA cho phép Oxitec thả hơn 2 tỷ con muỗi ra thiên nhiên ở hai bang nêu trên.
“Chúng tôi tự hào khi được EPA chấp thuận một lần nữa. Sự mở rộng chương trình tại Mỹ phản ánh những mối quan hệ đối tác bền chặt mà chúng tôi đã phát triển với một loạt các cổ đông lớn và đa dạng tại địa phương, bang, và ở cấp độ quốc gia nữa” - theo Grey Frandsen, CEO của Oxitec.
Phương pháp của Oxitec là ví dụ mới nhất của kỹ thuật gây vô sinh côn trùng, trước đây từng được sử dụng để xóa sổ hoặc giảm thiểu dân số của các côn trùng gây hại như ruồi xám ăn thịt. Nhưng chương trình này cũng gây ra nhiều tranh cãi. Một số cư dân ở Florida từ lâu đã phản đối việc thả muỗi, trong khi một số nhóm khác tin rằng chúng có thể gây nên những rủi ro tiềm ẩn về mặt môi trường hoặc sức khỏe. Cũng có những lý lẽ rằng EPA và các cơ quan địa phương chưa đảm bảo được tính minh bạch của dự án.
Một tài liệu được tung ra vào tháng 9/2019 đã thu hút khá nhiều sự chú ý, bởi nó khẳng định rằng một phần trăm nhỏ những con con được sinh ra bởi muỗi Oxitec tại Brazil đã sống sót và phát tán bộ gene của chúng ra phần còn lại của dân số. Nhưng tài liệu này lại bị chỉ trích bởi các nhà khoa học, vì lý do thiếu bằng chứng thuyết phục cho những cáo buộc đưa ra, và đến tháng 3/2020 thì xuất hiện một tài liệu bày tỏ quan ngại từ các biên tập viên của tạp chí Nature, trong đó vạch ra nhiều vấn đề liên quan.
Về phía Oxitec, dữ liệu họ cung cấp cho thấy chương trình quả thực đã giúp giảm đáng kể dân số muỗi tại khu vực, và Brazil cũng chính thức phê chuẩn việc sử dụng muỗi biến đổi gene vào năm 2020. EPA thì tiếp tục cho biết thả muỗi biến đổi gene ra Florida và California sẽ không gây ra mối đe dọa nào đến con người, động vật, hay môi trường. Những chương trình gây vô sinh cho muỗi khác ở những nơi khác - sử dụng vi khuẩn thay vì biến đổi gene để gây suy giảm khả năng sinh sản của muỗi đực - cho đến nay đã cho thấy thành công tương tự trong việc giảm dân số muỗi và tỉ lệ lây nhiễm các bệnh như sốt dengue.
Dù EPA đã phê chuẩn chương trình của Oxitec, công ty vẫn cần giấy phép bổ sung từ các nhà hành pháp địa phương - và có khả năng câu trả lời sẽ không như họ mong muốn. Ví dụ, EPA từng phê chuẩn cho thực hiện chương trình tại Texas trong năm 2021, nhưng cuối cùng điều đó đã không xảy ra.
Tham khảo: Gizmodo
Những con côn trùng đực này được thiết kế để tạo ra thế hệ tiếp theo yếu ớt từ đó làm giảm dân số loài muỗi trong khu vực cũng như tỉ lệ mắc những căn bệnh truyền nhiễm do muỗi làm trung gian.
Muỗi đực được phát triển bởi Oxitec - tên mã loài là OX5034 - là biến thể của Aedes aegypti, một giống muỗi nguy hiểm, là trung gian của rất nhiều loại bệnh bao gồm Zika, dengue, và sốt vàng da. Khi những con muỗi này phối giống với muỗi cái trong khu vực, chúng sẽ cho ra ấu trùng cái mà khi đến tuổi trưởng thành sẽ chết ngay lập tức, từ đó dẫn đến sự sụp đổ của dân số muỗi tại đây. Và bởi chỉ muỗi cái mới cắn và hút máu người, những con muỗi đực biến đổi gene được cho là sẽ không gây ra bất kỳ nguy hại nào đối với con người.
Năm ngoái, sau khi được EPA và chính quyền địa phương phê chuẩn, Oxitec đã cùng Cơ quan Kiểm soát Muỗi Florida thực hiện một chương trình thử nghiệm, trong đó thả hàng triệu những con muỗi đực biến đổi gene ở những khu vực được chọn tại Florida. Hôm thứ tư tuần này, Oxitec cho biết EPA đã cấp phép cho họ tiếp tục chương trình Florida, cũng như thực hiện một chương trình mới ở California. Quyết định của EPA cho phép Oxitec thả hơn 2 tỷ con muỗi ra thiên nhiên ở hai bang nêu trên.
Phương pháp của Oxitec là ví dụ mới nhất của kỹ thuật gây vô sinh côn trùng, trước đây từng được sử dụng để xóa sổ hoặc giảm thiểu dân số của các côn trùng gây hại như ruồi xám ăn thịt. Nhưng chương trình này cũng gây ra nhiều tranh cãi. Một số cư dân ở Florida từ lâu đã phản đối việc thả muỗi, trong khi một số nhóm khác tin rằng chúng có thể gây nên những rủi ro tiềm ẩn về mặt môi trường hoặc sức khỏe. Cũng có những lý lẽ rằng EPA và các cơ quan địa phương chưa đảm bảo được tính minh bạch của dự án.
Một tài liệu được tung ra vào tháng 9/2019 đã thu hút khá nhiều sự chú ý, bởi nó khẳng định rằng một phần trăm nhỏ những con con được sinh ra bởi muỗi Oxitec tại Brazil đã sống sót và phát tán bộ gene của chúng ra phần còn lại của dân số. Nhưng tài liệu này lại bị chỉ trích bởi các nhà khoa học, vì lý do thiếu bằng chứng thuyết phục cho những cáo buộc đưa ra, và đến tháng 3/2020 thì xuất hiện một tài liệu bày tỏ quan ngại từ các biên tập viên của tạp chí Nature, trong đó vạch ra nhiều vấn đề liên quan.
Về phía Oxitec, dữ liệu họ cung cấp cho thấy chương trình quả thực đã giúp giảm đáng kể dân số muỗi tại khu vực, và Brazil cũng chính thức phê chuẩn việc sử dụng muỗi biến đổi gene vào năm 2020. EPA thì tiếp tục cho biết thả muỗi biến đổi gene ra Florida và California sẽ không gây ra mối đe dọa nào đến con người, động vật, hay môi trường. Những chương trình gây vô sinh cho muỗi khác ở những nơi khác - sử dụng vi khuẩn thay vì biến đổi gene để gây suy giảm khả năng sinh sản của muỗi đực - cho đến nay đã cho thấy thành công tương tự trong việc giảm dân số muỗi và tỉ lệ lây nhiễm các bệnh như sốt dengue.
Dù EPA đã phê chuẩn chương trình của Oxitec, công ty vẫn cần giấy phép bổ sung từ các nhà hành pháp địa phương - và có khả năng câu trả lời sẽ không như họ mong muốn. Ví dụ, EPA từng phê chuẩn cho thực hiện chương trình tại Texas trong năm 2021, nhưng cuối cùng điều đó đã không xảy ra.
Tham khảo: Gizmodo
