ThanhDat
Intern Writer
Tuyên bố rằng nếu chiến tranh nổ ra giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, Hoa Kỳ sẽ tấn công Bắc Đẩu trước đã trở thành chủ đề nóng trong giới quân sự gần đây. Lý luận bề ngoài có vẻ đơn giản: Phá hủy hệ thống định vị vệ tinh sẽ khiến tên lửa đối phương mất phương hướng. Thực tế cho thấy cuộc chơi trong không gian phức tạp hơn nhiều.
Bắc Đẩu là "con mắt" của quân đội Trung Quốc, cung cấp định vị, thời gian và nhắn tin ngắn, đồng thời hỗ trợ nhiều nhiệm vụ từ dẫn đường tên lửa đến điều phối lực lượng. Quân đội Hoa Kỳ từ lâu coi khả năng chống vệ tinh là công cụ chiến thuật quan trọng, gồm tấn công trực tiếp bằng tên lửa chống vệ tinh và phương án gây nhiễu từ các phương tiện không gian như X37B. Năm 2020, cuộc tập trận Global Sentinel của Hoa Kỳ diễn tập tác chiến khi mất hệ thống định vị, cho thấy ý định thực hành kịch bản này.
Tại sao Bắc Đẩu khó bị vô hiệu hóa
Hệ thống Bắc Đẩu không dễ bị đánh bại. Thiết kế chòm sao lai gồm 55 vệ tinh phân bổ trên ba quỹ đạo khác nhau: Quỹ đạo địa tĩnh, quỹ đạo địa tĩnh nghiêng và quỹ đạo Trái Đất tầm trung. Bố cục này vận hành như một mạng lưới rộng lớn. Ngay cả khi một vài vệ tinh bị phá hủy, các vệ tinh còn lại trên quỹ đạo có thể tự động kết nối lại qua liên kết liên vệ tinh, cho phép hệ thống tiếp tục vận hành. Thật đáng chú ý, các vệ tinh Bắc Đẩu có liên kết liên vệ tinh, tương tự như các nhóm chat trong không gian. Ngay cả khi một trạm mặt đất bị mất, các vệ tinh vẫn có thể liên lạc và điều chỉnh hoạt động. Thiết kế này được xây dựng để chống chịu các cuộc tấn công.
Giới hạn thực tế của năng lực chống vệ tinh
Mặc dù tấn công vệ tinh quỹ đạo thấp tương đối dễ, các vệ tinh quỹ đạo cao của Bắc Đẩu nằm ở độ cao khoảng 36.000 km, vượt xa tầm bắn của tên lửa SM3 hiện có của Hoa Kỳ. Khả năng tấn công đồng quỹ đạo đòi hỏi điều chỉnh quỹ đạo trước vài ngày, trong khi vệ tinh có thể cơ động để tránh. Hành động trực tiếp cũng tạo ra mối nguy mảnh vụn vũ trụ, có thể ảnh hưởng đến các vệ tinh GPS của Hoa Kỳ, dẫn tới tình huống "giết một nghìn kẻ thù nhưng mất nhiều vệ tinh của chính mình".
Ngay cả khi một số chức năng của Bắc Đẩu bị suy yếu, tên lửa Trung Quốc không ngay lập tức mất khả năng tấn công. Tên lửa hiện đại thường sử dụng dẫn đường tổng hợp, trong đó Bắc Đẩu chỉ là một thành phần. Tên lửa liên lục địa dựa vào hệ thống dẫn đường quán tính, cho phép dẫn đường độc lập; tên lửa hành trình dùng so sánh địa hình để điều chỉnh đường bay; tên lửa chống hạm sử dụng dẫn đường radar trong pha tấn công cuối cùng. Các tên lửa như DF41 trang bị con quay hồi chuyển laser độ chính xác cao có thể tấn công chính xác ngay cả khi không có tín hiệu vệ tinh. Vì vậy, ý tưởng rằng tên lửa trở thành "ruồi không đầu" khi thiếu Bắc Đẩu là thiếu căn cứ.
Tính răn đe lẫn nhau và hệ quả kinh tế
Vấn đề không chỉ là có thể tấn công mà là có dám tấn công hay không. Bắc Đẩu đã ăn sâu vào đời sống kinh tế toàn cầu: Hơn 6,5 triệu phương tiện thương mại và 70.000 tàu cá ở Trung Quốc phụ thuộc vào dẫn đường Bắc Đẩu, và 137 quốc gia trên thế giới sử dụng dịch vụ này. Tấn công một hệ thống gắn chặt với nền kinh tế có thể gây ra phản ứng dây chuyền toàn cầu, buộc bên tấn công cân nhắc kỹ lưỡng. Hơn nữa, Trung Quốc được cho là sở hữu tên lửa chống vệ tinh Kinetic Energy 3 có khả năng tấn công vệ tinh trên nhiều quỹ đạo với tốc độ lớn gấp 27 lần tốc độ âm thanh, vượt xa một số vũ khí tương tự của Mỹ. Nếu Hoa Kỳ phá hủy vệ tinh Bắc Đẩu, Trung Quốc có thể trả đũa vào các vệ tinh GPS của Hoa Kỳ bằng Kinetic Energy 3. Sự dễ bị tổn thương lẫn nhau này tạo nên một thế cân bằng tinh tế.
Các mối đe dọa trong thực tế thường tinh vi hơn tấn công trực tiếp. Ví dụ, các vụ gây nhiễu GPS ở Đông Á tăng mạnh 400% vào năm 2023, với gây nhiễu mềm phổ biến hơn gây nhiễu cứng. Trong xung đột Nga Ukraine, hai bên sử dụng chiến thuật giả mạo định vị nhưng tránh tấn công trực tiếp vệ tinh. Trong tương lai, hệ thống định vị sẽ hội tụ thành nhiều hệ thống cùng tồn tại: Bắc Đẩu, GPS, GLONASS và các hệ thống khác, được hỗ trợ bởi công nghệ mới như định vị lượng tử và định vị xung. Khi hệ thống định vị trở thành một hệ sinh thái đa tầng khó bị vô hiệu hóa, tấn công trực tiếp vào một hệ thống sẽ ít có ý nghĩa chiến lược hơn.
Việc xem Bắc Đẩu như mục tiêu đầu tiên và duy nhất để tấn công trong trường hợp xung đột là đánh giá quá đơn giản. Bản chất phân tán, khả năng tự phục hồi và tầm quan trọng kinh tế làm cho quyết định tấn công gặp rủi ro lớn và hậu quả lan rộng. Trò chơi trong không gian không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn đòi hỏi cân nhắc chiến lược, chính trị và kinh tế sâu sắc. (Sohu)
Bắc Đẩu là "con mắt" của quân đội Trung Quốc, cung cấp định vị, thời gian và nhắn tin ngắn, đồng thời hỗ trợ nhiều nhiệm vụ từ dẫn đường tên lửa đến điều phối lực lượng. Quân đội Hoa Kỳ từ lâu coi khả năng chống vệ tinh là công cụ chiến thuật quan trọng, gồm tấn công trực tiếp bằng tên lửa chống vệ tinh và phương án gây nhiễu từ các phương tiện không gian như X37B. Năm 2020, cuộc tập trận Global Sentinel của Hoa Kỳ diễn tập tác chiến khi mất hệ thống định vị, cho thấy ý định thực hành kịch bản này.
Tại sao Bắc Đẩu khó bị vô hiệu hóa
Hệ thống Bắc Đẩu không dễ bị đánh bại. Thiết kế chòm sao lai gồm 55 vệ tinh phân bổ trên ba quỹ đạo khác nhau: Quỹ đạo địa tĩnh, quỹ đạo địa tĩnh nghiêng và quỹ đạo Trái Đất tầm trung. Bố cục này vận hành như một mạng lưới rộng lớn. Ngay cả khi một vài vệ tinh bị phá hủy, các vệ tinh còn lại trên quỹ đạo có thể tự động kết nối lại qua liên kết liên vệ tinh, cho phép hệ thống tiếp tục vận hành. Thật đáng chú ý, các vệ tinh Bắc Đẩu có liên kết liên vệ tinh, tương tự như các nhóm chat trong không gian. Ngay cả khi một trạm mặt đất bị mất, các vệ tinh vẫn có thể liên lạc và điều chỉnh hoạt động. Thiết kế này được xây dựng để chống chịu các cuộc tấn công.
Giới hạn thực tế của năng lực chống vệ tinh
Mặc dù tấn công vệ tinh quỹ đạo thấp tương đối dễ, các vệ tinh quỹ đạo cao của Bắc Đẩu nằm ở độ cao khoảng 36.000 km, vượt xa tầm bắn của tên lửa SM3 hiện có của Hoa Kỳ. Khả năng tấn công đồng quỹ đạo đòi hỏi điều chỉnh quỹ đạo trước vài ngày, trong khi vệ tinh có thể cơ động để tránh. Hành động trực tiếp cũng tạo ra mối nguy mảnh vụn vũ trụ, có thể ảnh hưởng đến các vệ tinh GPS của Hoa Kỳ, dẫn tới tình huống "giết một nghìn kẻ thù nhưng mất nhiều vệ tinh của chính mình".
Ngay cả khi một số chức năng của Bắc Đẩu bị suy yếu, tên lửa Trung Quốc không ngay lập tức mất khả năng tấn công. Tên lửa hiện đại thường sử dụng dẫn đường tổng hợp, trong đó Bắc Đẩu chỉ là một thành phần. Tên lửa liên lục địa dựa vào hệ thống dẫn đường quán tính, cho phép dẫn đường độc lập; tên lửa hành trình dùng so sánh địa hình để điều chỉnh đường bay; tên lửa chống hạm sử dụng dẫn đường radar trong pha tấn công cuối cùng. Các tên lửa như DF41 trang bị con quay hồi chuyển laser độ chính xác cao có thể tấn công chính xác ngay cả khi không có tín hiệu vệ tinh. Vì vậy, ý tưởng rằng tên lửa trở thành "ruồi không đầu" khi thiếu Bắc Đẩu là thiếu căn cứ.
Tính răn đe lẫn nhau và hệ quả kinh tế
Vấn đề không chỉ là có thể tấn công mà là có dám tấn công hay không. Bắc Đẩu đã ăn sâu vào đời sống kinh tế toàn cầu: Hơn 6,5 triệu phương tiện thương mại và 70.000 tàu cá ở Trung Quốc phụ thuộc vào dẫn đường Bắc Đẩu, và 137 quốc gia trên thế giới sử dụng dịch vụ này. Tấn công một hệ thống gắn chặt với nền kinh tế có thể gây ra phản ứng dây chuyền toàn cầu, buộc bên tấn công cân nhắc kỹ lưỡng. Hơn nữa, Trung Quốc được cho là sở hữu tên lửa chống vệ tinh Kinetic Energy 3 có khả năng tấn công vệ tinh trên nhiều quỹ đạo với tốc độ lớn gấp 27 lần tốc độ âm thanh, vượt xa một số vũ khí tương tự của Mỹ. Nếu Hoa Kỳ phá hủy vệ tinh Bắc Đẩu, Trung Quốc có thể trả đũa vào các vệ tinh GPS của Hoa Kỳ bằng Kinetic Energy 3. Sự dễ bị tổn thương lẫn nhau này tạo nên một thế cân bằng tinh tế.
Các mối đe dọa trong thực tế thường tinh vi hơn tấn công trực tiếp. Ví dụ, các vụ gây nhiễu GPS ở Đông Á tăng mạnh 400% vào năm 2023, với gây nhiễu mềm phổ biến hơn gây nhiễu cứng. Trong xung đột Nga Ukraine, hai bên sử dụng chiến thuật giả mạo định vị nhưng tránh tấn công trực tiếp vệ tinh. Trong tương lai, hệ thống định vị sẽ hội tụ thành nhiều hệ thống cùng tồn tại: Bắc Đẩu, GPS, GLONASS và các hệ thống khác, được hỗ trợ bởi công nghệ mới như định vị lượng tử và định vị xung. Khi hệ thống định vị trở thành một hệ sinh thái đa tầng khó bị vô hiệu hóa, tấn công trực tiếp vào một hệ thống sẽ ít có ý nghĩa chiến lược hơn.
Việc xem Bắc Đẩu như mục tiêu đầu tiên và duy nhất để tấn công trong trường hợp xung đột là đánh giá quá đơn giản. Bản chất phân tán, khả năng tự phục hồi và tầm quan trọng kinh tế làm cho quyết định tấn công gặp rủi ro lớn và hậu quả lan rộng. Trò chơi trong không gian không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn đòi hỏi cân nhắc chiến lược, chính trị và kinh tế sâu sắc. (Sohu)
