Bui Nhat Minh
Intern Writer
Trong một động thái vừa bất ngờ vừa khó tránh, Nga tuyên bố sẽ rời khỏi chương trình Trạm vũ trụ quốc tế (ISS) sau khi các cam kết hiện tại kết thúc vào năm 2024. Mặc dù NASA cho rằng đây là điều “hợp lý” trong bối cảnh các quốc gia đang chuẩn bị cho các trạm không gian thế hệ tiếp theo, nhiều hãng tin nhận định đây là cú sốc đối với tinh thần hợp tác quốc tế và khoa học phi chính trị mà ISS đại diện suốt hơn hai thập kỷ.
Điều khiến giới chuyên gia lo ngại là phần lớn hệ thống đẩy vốn giữ cho ISS ổn định trong quỹ đạo nằm trong mô-đun của Nga. Nếu Nga rút lui, Mỹ và các đối tác như châu Âu, Nhật Bản và Canada sẽ phải tìm cách thay thế hệ thống này nếu muốn ISS tiếp tục vận hành an toàn cho đến năm 2030, thời điểm dự kiến trạm sẽ ngừng hoạt động và rời khỏi quỹ đạo.
Căng thẳng địa chính trị đe dọa hợp tác không gian
Quyết định của Nga diễn ra chỉ một tuần sau khi họ tiếp tục hoãn sứ mệnh mặt trăng Luna 25 dự án từng là hợp tác với Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA). Sau khi ESA rút lui vì tình hình Ukraine, Nga cũng mất đi một trong những đối tác lớn cuối cùng còn lại trong các dự án không gian tầm cỡ. Bloomberg cho rằng các lệnh trừng phạt của phương Tây đã làm suy yếu ngân sách không gian của Nga, đồng thời khiến họ cảm thấy bị cô lập dẫn đến lựa chọn rút khỏi ISS và tập trung vào trạm không gian riêng trong tương lai.
Không chỉ ISS gặp rủi ro. Một khi Nga rời bàn hợp tác quốc tế, các hệ thống chia sẻ dữ liệu, phối hợp tránh va chạm trong không gian (như hệ thống COLA), và thậm chí là quy tắc hành xử ngoài quỹ đạo cũng có thể bị phá vỡ. Viễn cảnh Nga phát triển công nghệ chống vệ tinh hoặc đơn phương thực hiện các sứ mệnh mặt trăng sẽ khiến không gian vốn đã chật chội càng thêm căng thẳng.
Trong khi NASA chuẩn bị cho các chuyến bay mặt trăng trong khuôn khổ chương trình Artemis, sự rạn nứt giữa hai cường quốc không gian từng là biểu tượng của hòa bình thời hậu Chiến tranh Lạnh lại khiến thế giới nhớ đến một kỷ nguyên quen thuộc: Cuộc đua không gian nhưng lần này, căng thẳng hơn, khó đoán hơn và tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn bao giờ hết. (popularmechanics)
