Ngọc Yến
Writer
Thành ngữ “đến như sư tử, ra đi như cừu non” là một trong những cách nói phổ biến nhất để miêu tả thời tiết tháng Ba. Nhưng tại sao người ta lại dùng hình ảnh của hai loài động vật hoàn toàn khác biệt này để nói về tháng thứ ba trong năm? Và liệu câu nói ấy có thực sự phản ánh đúng thực tế? Hãy cùng tìm hiểu nguồn gốc, ý nghĩa và sự chính xác của thành ngữ này qua bài viết dưới đây.
Thành ngữ bắt nguồn từ đâu?
Câu nói “đến như sư tử, ra đi như cừu non” được ghi nhận lần đầu trong cuốn Gnomologia: Adagies and Proverbs; Wise Sentences and Witty Sayings, Ancient and Modern, Foreign and British của Thomas Fuller, xuất bản năm 1732. Đây là một tập hợp các câu tục ngữ và lời khuyên thông thái, trong đó Fuller đã dùng thành ngữ này để mô tả tháng Ba. Kể từ đó, nó lan truyền rộng rãi và trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa dân gian.
Gần 300 năm trôi qua, thành ngữ này vẫn được sử dụng phổ biến với một số biến thể. Có hai cách giải thích chính về lý do tại sao nó được yêu thích:
Hình ảnh ẩn dụ:
Tháng Ba là thời kỳ giao mùa giữa đông và xuân, tạo nên sự bất ổn định đặc trưng trong thời tiết. Đầu tháng, không khí lạnh từ Bắc Cực vẫn còn ảnh hưởng mạnh, mang đến những ngày giá rét, bão tuyết hoặc gió lớn. Nhưng khi tháng trôi qua, luồng không khí ấm hơn bắt đầu xuất hiện, làm thay đổi hoàn toàn bức tranh thời tiết.
Sự va chạm giữa khối không khí lạnh và ấm thường gây ra các hiện tượng khắc nghiệt như lốc xoáy, mưa lớn hay bão. Đặc biệt, khi mưa rơi xuống mặt đất vẫn còn đóng băng hoặc tuyết tan nhanh, lũ lụt có thể xảy ra. Đến cuối tháng, khi ngày dài hơn và nhiệt độ tăng lên, thời tiết thường trở nên dễ chịu, giống như hình ảnh “cừu non” trong thành ngữ.
Thành ngữ này có luôn đúng không?
Dù nhiều người tin rằng tháng Ba sẽ kết thúc bằng thời tiết dịu dàng, thực tế không phải lúc nào cũng vậy. Có những năm, cái lạnh và sự khắc nghiệt của “sư tử” kéo dài sang tận tháng Tư. Vì thế, thành ngữ này phản ánh một xu hướng chung hơn là một dự đoán chính xác tuyệt đối về thời tiết.
Thành ngữ “đến như sư tử, ra đi như cừu non” không chỉ là một cách nói thú vị mà còn khắc họa sinh động sự thay đổi của thời tiết tháng Ba – từ dữ dội, bất ổn đến dịu dàng, yên bình. Dù không phải lúc nào cũng khớp với thực tế, nó vẫn là một nét đặc sắc trong kho tàng văn hóa dân gian, giúp chúng ta hình dung rõ hơn về quy luật thiên nhiên qua ngôn ngữ ẩn dụ đầy sáng tạo.
Thành ngữ bắt nguồn từ đâu?
Câu nói “đến như sư tử, ra đi như cừu non” được ghi nhận lần đầu trong cuốn Gnomologia: Adagies and Proverbs; Wise Sentences and Witty Sayings, Ancient and Modern, Foreign and British của Thomas Fuller, xuất bản năm 1732. Đây là một tập hợp các câu tục ngữ và lời khuyên thông thái, trong đó Fuller đã dùng thành ngữ này để mô tả tháng Ba. Kể từ đó, nó lan truyền rộng rãi và trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa dân gian.
Gần 300 năm trôi qua, thành ngữ này vẫn được sử dụng phổ biến với một số biến thể. Có hai cách giải thích chính về lý do tại sao nó được yêu thích:
Hình ảnh ẩn dụ:
- Sư tử tượng trưng cho sự mạnh mẽ, hung dữ, giống như thời tiết khắc nghiệt thường xuất hiện vào đầu tháng Ba, với gió mạnh, bão tuyết hay cái lạnh buốt giá.
- Cừu non lại mang hình ảnh hiền lành, dịu dàng, tương ứng với thời tiết ấm áp và dễ chịu hơn khi tháng Ba dần khép lại.
- Vào đầu tháng Ba, chòm sao Sư Tử (Leo) xuất hiện ở phía đông, gợi liên tưởng đến sức mạnh của “sư tử”.
- Đến cuối tháng, chòm sao Bạch Dương (Aries) – biểu tượng của cừu đực – lặn xuống ở phía tây. Sự thay đổi của các chòm sao này có thể đã truyền cảm hứng cho thành ngữ.
Tháng Ba là thời kỳ giao mùa giữa đông và xuân, tạo nên sự bất ổn định đặc trưng trong thời tiết. Đầu tháng, không khí lạnh từ Bắc Cực vẫn còn ảnh hưởng mạnh, mang đến những ngày giá rét, bão tuyết hoặc gió lớn. Nhưng khi tháng trôi qua, luồng không khí ấm hơn bắt đầu xuất hiện, làm thay đổi hoàn toàn bức tranh thời tiết.
Sự va chạm giữa khối không khí lạnh và ấm thường gây ra các hiện tượng khắc nghiệt như lốc xoáy, mưa lớn hay bão. Đặc biệt, khi mưa rơi xuống mặt đất vẫn còn đóng băng hoặc tuyết tan nhanh, lũ lụt có thể xảy ra. Đến cuối tháng, khi ngày dài hơn và nhiệt độ tăng lên, thời tiết thường trở nên dễ chịu, giống như hình ảnh “cừu non” trong thành ngữ.
Thành ngữ này có luôn đúng không?
Dù nhiều người tin rằng tháng Ba sẽ kết thúc bằng thời tiết dịu dàng, thực tế không phải lúc nào cũng vậy. Có những năm, cái lạnh và sự khắc nghiệt của “sư tử” kéo dài sang tận tháng Tư. Vì thế, thành ngữ này phản ánh một xu hướng chung hơn là một dự đoán chính xác tuyệt đối về thời tiết.
Thành ngữ “đến như sư tử, ra đi như cừu non” không chỉ là một cách nói thú vị mà còn khắc họa sinh động sự thay đổi của thời tiết tháng Ba – từ dữ dội, bất ổn đến dịu dàng, yên bình. Dù không phải lúc nào cũng khớp với thực tế, nó vẫn là một nét đặc sắc trong kho tàng văn hóa dân gian, giúp chúng ta hình dung rõ hơn về quy luật thiên nhiên qua ngôn ngữ ẩn dụ đầy sáng tạo.
