Thế Việt
Writer
Bộ tư pháp Mỹ muốn phá vỡ "vòng tuần hoàn luẩn quẩn" của Google bằng cách cấm trả tiền làm mặc định, buộc bán Chrome và chia sẻ dữ liệu tìm kiếm.
Những điểm chính
Phiên tòa lịch sử chính phủ Mỹ kiện Google về độc quyền tìm kiếm đã bước sang giai đoạn then chốt: xác định biện pháp khắc phục. Sau khi Thẩm phán Amit Mehta ra phán quyết Google độc quyền vào năm ngoái, câu hỏi bây giờ là phải làm gì để sửa chữa thiệt hại và khôi phục cạnh tranh. Mở đầu phiên tòa hôm qua (21/4), luật sư Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) David Dahlquist đã trình bày về cái mà ông gọi là "vòng tuần hoàn luẩn quẩn" (vicious cycle) của Google: Trả hàng tỷ đô la để làm công cụ tìm kiếm mặc định khắp nơi -> nhận được nhiều truy vấn hơn -> có dữ liệu tốt hơn -> cải thiện kết quả -> kiếm nhiều tiền hơn -> có tiền trả cho nhiều thỏa thuận mặc định hơn. DOJ xem đây là một cơn ác mộng cần phải phá vỡ.
Ba yêu cầu "nặng đô" từ chính phủ Mỹ
Để phá vỡ vòng lặp này, DOJ đang yêu cầu tòa án áp dụng ba nhóm biện pháp chính. Thứ nhất, họ muốn ngăn chặn Google thực hiện gần như mọi loại thỏa thuận để có được vị trí ưu tiên cho công cụ tìm kiếm của mình. Điển hình nhất là thỏa thuận trả 20 tỷ USD mỗi năm cho Apple để Google Search làm mặc định trên Safari, nhưng DOJ muốn chấm dứt tất cả các thỏa thuận tương tự, kể cả những thỏa thuận ràng buộc vị trí tìm kiếm với các dịch vụ khác của Google.
Thứ hai, một yêu cầu gây chấn động là buộc Google phải thoái vốn (bán đi) trình duyệt Chrome. Dahlquist gọi Chrome là "cửa ngõ quan trọng dẫn đến tìm kiếm" và là điểm khởi đầu cho 35% truy vấn người dùng. Với hơn 4 tỷ người dùng theo một số liệu được nêu tại tòa, DOJ cho rằng Chrome nên là một thực thể hoàn toàn riêng biệt. Google phản bác rằng Chrome không phải là một doanh nghiệp tự chủ và chỉ có ý nghĩa khi là một phần của Google. Tuy nhiên, luật sư đại diện các tiểu bang, Jonathan Sallet, lập luận rằng đây sẽ là một tài sản cực kỳ giá trị cho bất kỳ công ty nào muốn mua lại.
Thứ ba, và có lẽ là điều khiến Google lo ngại nhất, DOJ muốn bắt buộc Google phải cấp phép gần như toàn bộ dữ liệu tìm kiếm của mình, từ chỉ mục web (search index) đến kết quả tìm kiếm, cho bất kỳ đối thủ cạnh tranh nào có yêu cầu.
Google phản bác: DOJ đang muốn "sao chép" thành quả của chúng tôi
Luật sư của Google, John Schmidtlein, lập luận gay gắt rằng yêu cầu cấp phép dữ liệu chẳng khác nào việc "dán nhãn trắng" (white-labeling) Google Search và cung cấp miễn phí cho các đối thủ. Ông cho rằng về lâu dài, các đối thủ có thể dùng chính dữ liệu của Google để xây dựng và huấn luyện sản phẩm của riêng họ, trong khi Google lại bị cấm thực hiện các thỏa thuận và đầu tư cần thiết để duy trì vị thế. Ngay cả trong ngắn hạn, "họ có thể cắt và dán kết quả tìm kiếm của Google và gọi đó là của mình". Schmidtlein cũng nhấn mạnh dữ liệu tìm kiếm chứa lượng lớn thông tin riêng tư, việc chia sẻ cho công ty khác là rất nguy hiểm.
Google chỉ tỏ ra nhượng bộ một chút về các thỏa thuận mặc định với Apple, đề xuất chỉ nên cấm các thỏa thuận độc quyền. Ngoài ra, họ gọi các yêu cầu còn lại của DOJ là "danh sách điều ước của các đối thủ cạnh tranh muốn hưởng lợi" từ công sức của Google.
AI trở thành tâm điểm
Một điểm đáng chú ý là vai trò trung tâm của Trí tuệ Nhân tạo (AI) trong giai đoạn này, khác hẳn với giai đoạn xét xử về trách nhiệm pháp lý năm ngoái. DOJ lo ngại Google đang áp dụng chiến lược độc quyền tương tự từ tìm kiếm sang AI với Gemini, và các biện pháp khắc phục phải đủ mạnh để ngăn chặn điều này trong tương lai ("future-proof"). Họ cũng cố gắng lập luận rằng sự trỗi dậy của ChatGPT không đồng nghĩa thị trường tìm kiếm đã trở nên cạnh tranh.
Ngược lại, Google sử dụng chính ChatGPT làm bằng chứng cho thấy thị trường tìm kiếm đã rất cạnh tranh. Schmidtlein trích dẫn tweet của CEO OpenAI Sam Altman và tài liệu nội bộ của OpenAI thể hiện sự tự tin vào khả năng chiến thắng. Cuộc tranh luận về AI dự kiến sẽ rất nóng trong hai tuần tới, với sự tham gia của các nhân chứng quan trọng như Sissie Hsiao (từng phụ trách Gemini), lãnh đạo từ OpenAI, Perplexity và các chuyên gia AI.
Triển vọng nào cho Google?
Hiện tại, hai bên vẫn còn cách biệt rất lớn. Google kiên quyết kháng cáo toàn bộ phán quyết và chỉ chấp nhận những thay đổi nhỏ. Chính phủ Mỹ lại tin rằng Google ở hình thức hiện tại là không thể chấp nhận được. Thẩm phán Mehta, qua các câu hỏi ban đầu, dường như đang cân nhắc kỹ lưỡng về tính khả thi và tiền lệ của các biện pháp mang tính cấu trúc mạnh mẽ như yêu cầu chia sẻ dữ liệu. Một giải pháp trung dung làm hài lòng tất cả các bên dường như rất khó đạt được ở thời điểm này. Cuộc chiến pháp lý định hình tương lai của gã khổng lồ tìm kiếm và cả ngành công nghệ vẫn còn ở phía trước.
Những điểm chính
- Phiên tòa xác định biện pháp khắc phục vụ kiện Google độc quyền tìm kiếm bắt đầu, DOJ muốn phá vỡ "vòng tuần hoàn luẩn quẩn" của Google (dùng tiền mua vị trí mặc định để duy trì độc quyền).
- DOJ yêu cầu 3 biện pháp chính: chấm dứt mọi thỏa thuận mặc định (như với Apple), buộc bán trình duyệt Chrome, và bắt buộc cấp phép dữ liệu tìm kiếm cho đối thủ.
- Google phản đối mạnh mẽ việc bán Chrome và cấp phép dữ liệu (coi là "sao chép" và rủi ro riêng tư), chỉ nhượng bộ về thỏa thuận độc quyền; AI (Gemini vs ChatGPT) trở thành tâm điểm tranh luận về tính cạnh tranh của thị trường.
Phiên tòa lịch sử chính phủ Mỹ kiện Google về độc quyền tìm kiếm đã bước sang giai đoạn then chốt: xác định biện pháp khắc phục. Sau khi Thẩm phán Amit Mehta ra phán quyết Google độc quyền vào năm ngoái, câu hỏi bây giờ là phải làm gì để sửa chữa thiệt hại và khôi phục cạnh tranh. Mở đầu phiên tòa hôm qua (21/4), luật sư Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) David Dahlquist đã trình bày về cái mà ông gọi là "vòng tuần hoàn luẩn quẩn" (vicious cycle) của Google: Trả hàng tỷ đô la để làm công cụ tìm kiếm mặc định khắp nơi -> nhận được nhiều truy vấn hơn -> có dữ liệu tốt hơn -> cải thiện kết quả -> kiếm nhiều tiền hơn -> có tiền trả cho nhiều thỏa thuận mặc định hơn. DOJ xem đây là một cơn ác mộng cần phải phá vỡ.
Ba yêu cầu "nặng đô" từ chính phủ Mỹ
Để phá vỡ vòng lặp này, DOJ đang yêu cầu tòa án áp dụng ba nhóm biện pháp chính. Thứ nhất, họ muốn ngăn chặn Google thực hiện gần như mọi loại thỏa thuận để có được vị trí ưu tiên cho công cụ tìm kiếm của mình. Điển hình nhất là thỏa thuận trả 20 tỷ USD mỗi năm cho Apple để Google Search làm mặc định trên Safari, nhưng DOJ muốn chấm dứt tất cả các thỏa thuận tương tự, kể cả những thỏa thuận ràng buộc vị trí tìm kiếm với các dịch vụ khác của Google.
Thứ hai, một yêu cầu gây chấn động là buộc Google phải thoái vốn (bán đi) trình duyệt Chrome. Dahlquist gọi Chrome là "cửa ngõ quan trọng dẫn đến tìm kiếm" và là điểm khởi đầu cho 35% truy vấn người dùng. Với hơn 4 tỷ người dùng theo một số liệu được nêu tại tòa, DOJ cho rằng Chrome nên là một thực thể hoàn toàn riêng biệt. Google phản bác rằng Chrome không phải là một doanh nghiệp tự chủ và chỉ có ý nghĩa khi là một phần của Google. Tuy nhiên, luật sư đại diện các tiểu bang, Jonathan Sallet, lập luận rằng đây sẽ là một tài sản cực kỳ giá trị cho bất kỳ công ty nào muốn mua lại.
Thứ ba, và có lẽ là điều khiến Google lo ngại nhất, DOJ muốn bắt buộc Google phải cấp phép gần như toàn bộ dữ liệu tìm kiếm của mình, từ chỉ mục web (search index) đến kết quả tìm kiếm, cho bất kỳ đối thủ cạnh tranh nào có yêu cầu.
Google phản bác: DOJ đang muốn "sao chép" thành quả của chúng tôi
Luật sư của Google, John Schmidtlein, lập luận gay gắt rằng yêu cầu cấp phép dữ liệu chẳng khác nào việc "dán nhãn trắng" (white-labeling) Google Search và cung cấp miễn phí cho các đối thủ. Ông cho rằng về lâu dài, các đối thủ có thể dùng chính dữ liệu của Google để xây dựng và huấn luyện sản phẩm của riêng họ, trong khi Google lại bị cấm thực hiện các thỏa thuận và đầu tư cần thiết để duy trì vị thế. Ngay cả trong ngắn hạn, "họ có thể cắt và dán kết quả tìm kiếm của Google và gọi đó là của mình". Schmidtlein cũng nhấn mạnh dữ liệu tìm kiếm chứa lượng lớn thông tin riêng tư, việc chia sẻ cho công ty khác là rất nguy hiểm.
Google chỉ tỏ ra nhượng bộ một chút về các thỏa thuận mặc định với Apple, đề xuất chỉ nên cấm các thỏa thuận độc quyền. Ngoài ra, họ gọi các yêu cầu còn lại của DOJ là "danh sách điều ước của các đối thủ cạnh tranh muốn hưởng lợi" từ công sức của Google.
AI trở thành tâm điểm
Một điểm đáng chú ý là vai trò trung tâm của Trí tuệ Nhân tạo (AI) trong giai đoạn này, khác hẳn với giai đoạn xét xử về trách nhiệm pháp lý năm ngoái. DOJ lo ngại Google đang áp dụng chiến lược độc quyền tương tự từ tìm kiếm sang AI với Gemini, và các biện pháp khắc phục phải đủ mạnh để ngăn chặn điều này trong tương lai ("future-proof"). Họ cũng cố gắng lập luận rằng sự trỗi dậy của ChatGPT không đồng nghĩa thị trường tìm kiếm đã trở nên cạnh tranh.
Ngược lại, Google sử dụng chính ChatGPT làm bằng chứng cho thấy thị trường tìm kiếm đã rất cạnh tranh. Schmidtlein trích dẫn tweet của CEO OpenAI Sam Altman và tài liệu nội bộ của OpenAI thể hiện sự tự tin vào khả năng chiến thắng. Cuộc tranh luận về AI dự kiến sẽ rất nóng trong hai tuần tới, với sự tham gia của các nhân chứng quan trọng như Sissie Hsiao (từng phụ trách Gemini), lãnh đạo từ OpenAI, Perplexity và các chuyên gia AI.
Triển vọng nào cho Google?
Hiện tại, hai bên vẫn còn cách biệt rất lớn. Google kiên quyết kháng cáo toàn bộ phán quyết và chỉ chấp nhận những thay đổi nhỏ. Chính phủ Mỹ lại tin rằng Google ở hình thức hiện tại là không thể chấp nhận được. Thẩm phán Mehta, qua các câu hỏi ban đầu, dường như đang cân nhắc kỹ lưỡng về tính khả thi và tiền lệ của các biện pháp mang tính cấu trúc mạnh mẽ như yêu cầu chia sẻ dữ liệu. Một giải pháp trung dung làm hài lòng tất cả các bên dường như rất khó đạt được ở thời điểm này. Cuộc chiến pháp lý định hình tương lai của gã khổng lồ tìm kiếm và cả ngành công nghệ vẫn còn ở phía trước.
