Trà là gì? Có những loại trà nào? Cách làm trà như thế nào?

Ánh Mai · 28/07/2021

Trà là loại thức uống phổ biến và ưa thích với nhiều người, ngoài ra nó còn có những công dụng tốt cho sức khỏe. Thực tế có nhiều thức uống khác nhau được gọi chung là trà.

Trà là gì?

Nguồn gốc của từ "trà" dùng để chỉ các loại trà xuất xứ từ Trung Quốc và các nước thuộc Đông Nam Á. Trà được làm từ cây trà hay còn được gọi là cây chè (Camellia Sinensis), một loại cây cho năng suất cao mọc ở các vùng cao nguyên nhiệt đới.
Bằng cách ngâm lá, chồi hoặc cành của cây trà vào nước sôi trong vài phút hay vài giờ là có thể thu được thứ nước uống có màu, có vị đặc trưng. Trà được dùng trực tiếp từ lá tươi hoặc được sấy và có thể trộn thêm vào các loại thảo mộc như hoa, gia vị và trái cây để tạo hương vị đặc trưng cho từng loại trà.

Làm trà như thế nào?

Từ búp non tươi của cây trà để trở thành trà khô, trà được chế biến theo các bước như sau:
Hái: bước đầu là thu hoạch búp trà tươi, búp sẽ gồm 1 lá non và 2 lá liền kề.
Làm héo: có thể phơi dưới nắng hoặc xào khô trên chảo, luộc để làm búp non mềm đi.
Vò: vò hoặc ép trên tay, cán để làm dập búp trà sau khi đã mềm, ở bước này tạo ra các loại có hình dạng khác nhau như dẹt, sợi nhỏ hay viên tròn.
Oxy hoá: đây là quá trình tự nhiên của trà sau khi thu hoạch. Ở bước làm héo, vò và ủ ngắn, đã làm cho các oxy tác động với các enzyme. Quá trình oxy hoá ở trà sẽ ngưng lại khi phá huỷ enzyme bằng cách gia nhiệt như xào khô, luộc hoặc sấy khô. Việc kiểm soát quá trình oxy hoá trong làm trà sẽ tạo ra các hương vị khác nhau cho các loại trà.
Sấy khô: bước cuối cùng này sẽ loại triệt để nước, quá trình oxy hoá sẽ ngưng hoàn toàn và định hình cho sợi trà thành phẩm.

Các loại trà ngon

Trà xanh

Một loại trà được làm từ lá và búp lá khô của cây Camellia Sinensis chưa trải qua công đoạn làm héo và oxy hóa đó là trà xanh. Trà xanh có nguồn gốc từ Trung Quốc và có lịch sử lâu đời được gắn với nhiều câu chuyện xưa tại đất nước này.

Trà xanh có hương thanh nhe, the, thơm dịu và để lại hậu vị chút đắng chát nhưng cũng sẽ có vị dịu ngọt vương vấn trong cổ họng.
Trà xanh có nhiều tác dụng tốt đến cho sức khoẻ như: giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư, giúp tỉnh táo, giảm nguy cơ suy giảm trí nhớ, ngăn ngừa bệnh tiểu đường và tim mạch, bảo vệ sức khoẻ cho răng miệng, cải thiện tuổi tác và giúp giảm cân,...
Trà đen (hồng trà)
Hồng trà là cách gọi của người Trung Quốc vì màu sắc trà có màu hồng ngọc hoặc nâu đỏ sau khi được hãm nước trà. Ngoài ra, theo phương Tây họ dựa vào màu của lá trà sấy khô mà gọi là trà đen (black tea).

Trà đen có nguồn gốc từ Đài Loan, Trung Quốc và xuất hiện vào năm 1980, từ đó đã trở thành một trong những loại trà ngon và quan trọng.
Trà đen có vị thơm nhẹ, vị đậm và ít chát vì đã trải qua quá trình lên men toàn phần. Tuy thơm nhẹ nhưng trà đen để lại dư vị trà đậm sau khi uống lâu hơn và phù hợp với khẩu vị đa số của người Việt Nam.
Chính vì đặc điểm để lại dư vị trà mà nhiều công thức đồ uống hiện nay dùng trà đen làm cốt như trà sữa, sữa lắc (milkshaker), các món đồ uống đá xay (ice blend) và kể cả tráng miệng ẩm thực Âu.
Trà đen có các tác dụng tốt cho sức khoẻ như: có lợi cho tiêu hóa, gây cảm giác thèm ăn, tăng cường hệ miễn dịch nhờ chất tannin có trong trà đen, lượng chất flavonoid ngăn ngừa bệnh ung thư và bệnh tim mạch, kích thích đại não, tăng sự tập trung, tạo sự hưng phấn và chống lại buồn ngủ do hàm lượng caffeine cao,...
Trà trắng
Trà trắng có màu trắng hoặc vàng nhạt được làm từ lá và chồi non của cây Camellia sinensis. Vì các chồi non vẫn còn đọng lại các sợi lông trắng mịn nên thường bị hiểu nhầm là nguyên nhân làm cho nước trà có màu trắng, và vì thế cái tên gọi trà trắng cũng bắt nguồn từ đây.
Trà trắng sản xuất chủ yếu tại Trung Quốc, đặc biệt là ở tỉnh Phúc Khiến và giờ đây nó đã được phổ biến sản xuất ở nhiều nơi như phía đông Nepal, Thái Lan, Đài Loan, phía nam Sri Lanka và phía đông bắc của Ấn Độ.

Tuy cùng quy trình sản xuất với trà xanh, trà đen nhưng trà trắng lại ít được phổ biến hơn. Trà trắng có vị nhẹ, hương thơm thoang thoảng, hậu vị nhẹ dịu không chát.
Trà trắng chứa lượng lớn chất chống oxy hoá đáng kể tốt cho sức khoẻ, trà trắng cũng có tác dụng tương tự như trà xanh và trà đen: giảm tim mạch, giảm cân, bảo vệ răng khỏi vi khuẩn, giảm ung thư, giảm nguy cơ kháng insulin,...

Trà vàng

Trà vàng hay còn gọi là trà hoa vàng, kim hoa trà là một loại thực vật hạt kín trong họ Theaceae được tìm thấy tại tây nam Quảng Tây, Trung Quốc và các tỉnh Việt Nam như Quảng Ninh, Nghệ An, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Đà Lạt, Tuyên Quang, Đồng Nai, Hà Nội.

Vì cây trà vàng chỉ phù hợp với những vùng đồi núi nên khi được hãm thành trà, uống vào hít một hơi là có thể cảm nhận được vì trong lành hoang sơ của núi non, nước trà có màu vàng đẹp mắt, mùi thơm mát, có vị ngọt hương quả đặc trưng.
Cây trà vàng là một loại cây quý hiếm và có tác dụng giảm các bệnh huyết áp, tim mạch, tiểu đường,...

Trà Phổ Nhĩ

Trà Nhổ Nhĩ hay được gọi là pu-erh tea, một loại trà đen lên men theo phương pháp truyền thống của người dân tỉnh Vân Nam, Trung Quốc.
Cũng có một số tài liệu cho rằng trà Phổ Nhĩ được gọi là trà ống lam, phương pháp ủ trà được xuất phát từ các dân tộc thiểu số ở miền nam Trung Quốc và miền bắc Việt Nam như dân tộc Thái, Tày, Dao, Nùng.

Trà Phổ Nhĩ làm từ lá của cây trà Shan tuyết cổ thụ và đóng thành các bánh trà nén lại và cho lên men tự nhiên có thể kéo dài tới trăm năm, nhờ vào nguồn tinh bột trong lá trà Shan giúp cho vi sinh vật có lợi phát triển.
Nước trà Phổ Nhĩ được hãm ra có màu đỏ đậm cùng với mùi thơm đặc trưng, xen lẫn mùi mốc nhẹ do quá trình lên men tự nhiên. Cũng nhờ lên men mà vị chát, gắt của trà dần ngọt và dịu hơn.
Trà Phổ Nhĩ có các tác dụng tốt cho sức khoẻ như: bảo vệ gan, giảm cholesterol trong máu, thúc đẩy việc giảm cân và ức chế sự phát triển của ung thư,...
Trà ô long
Trà ô long có nguồn gốc từ Trung Quốc và phổ biến ở miền nam Trung Quốc nhất là tỉnh Phúc Kiến. Trà ô long có tên gọi bắt nguồn từ việc hình dạng trà có màu sẫm, dài xoăn như rồng đen nên trà ô long còn được gọi với tên khác là trà rồng đen.
Trà ô long được oxy hoá từ 8 - 85% từ lá trà của cây Camellia Sinensis, vì thế trà ô long sau khi hãm thường sẽ có màu xanh vàng trong, không có gợn trên mặt. Trà ô long có hương thơm đặc trưng, vị thanh nhẹ, để lại hậu vị ngọt dịu và không chát.

Trà ô long có các tác dụng tốt cho sức khoẻ như: giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường và ung thư, cải thiện sức khỏe tim mạch, giúp giảm cân, giúp xương và răng phát triển, tốt cho não bộ, hỗ trợ ngăn ngừa bệnh viêm da,...
Thị trường còn nhiều thức uống được gọi là trà khác, như: trà trái cây, trà thảo dược, trà thải độc, trà thảo mộc, trà hoa... được sử dụng chủ yếu theo tác dụng dược lý của các loại thảo mộc khác nhau.
Nguồn: dienmayxanh