Trung tâm dữ liệu quốc gia là gì?

[Nguyễn Văn Sơn]

Trung tâm Dữ liệu Quốc gia là trung tâm dữ liệu tập trung nhằm mục đích tích hợp, lưu trữ và quản lý dữ liệu quốc gia, đóng vai trò nền tảng trong việc phát triển Chính phủ số, xã hội số, kinh tế số, đồng thời đảm bảo quốc phòng và an ninh. Trung tâm này trực thuộc Bộ Công an, được thiết kế đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật và quy chuẩn về trung tâm dữ liệu, phù hợp với quy hoạch hạ tầng thông tin và truyền thông.

Bộ trưởng Lương Tam Quang trao Quyết định thành lập Trung tâm Dữ liệu quốc gia ngày 25/2/2025
Chức năng, nhiệm vụ cụ thể của Trung tâm Dữ liệu Quốc gia
Trung tâm Dữ liệu Quốc gia có các chức năng và nhiệm vụ cụ thể như sau:

1. Tích hợp và quản lý dữ liệu
   
   • Tích hợp, đồng bộ, lưu trữ, chia sẻ, phân tích, khai thác và điều phối dữ liệu từ các cơ quan nhà nước theo quy định của pháp luật.
   • Đảm bảo dữ liệu được quản lý tập trung, không phân tán, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên dữ liệu quốc gia.
2. Hình thành cơ sở dữ liệu tổng hợp
   
   • Tạo lập và quản lý kho dữ liệu về con người và cơ sở dữ liệu tổng hợp từ các cơ sở dữ liệu quốc gia hiện có.
   • Đây là nền tảng cốt lõi để xây dựng hệ thống dữ liệu tin cậy của Nhà nước.
3. Cung cấp dịch vụ dữ liệu
   
   • Cung cấp các dịch vụ liên quan đến dữ liệu để hỗ trợ hoạch định chính sách, kiến tạo phát triển, xây dựng Chính phủ số, xã hội số và kinh tế số.
   • Đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quốc phòng, an ninh và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
4. Cung cấp hạ tầng công nghệ
   
   • Cung cấp hạ tầng công nghệ cho các tổ chức chính trị - xã hội, hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia và các cơ quan, tổ chức có nhu cầu sử dụng.
   • Hỗ trợ khai thác, vận hành, nâng cao hiệu quả hoạt động và đảm bảo an ninh mạng.
5. Vận hành và quản trị dữ liệu
   
   • Tổ chức vận hành, quản trị, lưu trữ, quản lý, khai thác và điều phối dữ liệu trong Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia.
   • Phục vụ các cơ quan Đảng, Nhà nước, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội.

Ý nghĩa và vai trò của Trung tâm dữ liệu quốc gia
Trung tâm Dữ liệu Quốc gia được xem là kho dữ liệu tổng hợp và trụ cột để phát triển các sản phẩm số và hệ thống dữ liệu quốc gia. Với mục tiêu phát huy giá trị của dữ liệu – một nguồn tài nguyên quý giá, trung tâm góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao hiệu suất lao động và năng lực cạnh tranh quốc gia. Việc xây dựng trung tâm này không chỉ giúp đồng bộ dữ liệu, tránh phân tán, mà còn tiết kiệm chi phí so với việc đầu tư các hệ thống riêng lẻ.
Cơ sở pháp lý và tiến trình triển khai
Luật Dữ liệu, được Quốc hội thông qua ngày 30/11/2023 và có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đã quy định rõ về nhiệm vụ của Trung tâm Dữ liệu Quốc gia theo Điều 31. Hiện tại, trung tâm đang được triển khai dựa trên Nghị quyết số 175/2023 của Chính phủ, với sự đồng thuận của các cấp có thẩm quyền về việc đặt trung tâm trực thuộc Bộ Công an. Chính phủ sẽ quyết định chính thức việc thành lập và giao Bộ trưởng Bộ Công an quy định chi tiết về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của trung tâm. Nguồn nhân lực vận hành chủ yếu tận dụng đội ngũ hiện có của Bộ Công an, không phát sinh thêm biên chế.
Tóm lại, Trung tâm Dữ liệu Quốc gia không chỉ là một hạ tầng kỹ thuật mà còn là một bước tiến chiến lược trong việc quản lý và khai thác dữ liệu, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và hiện đại hóa đất nước.