Bỉ Ngạn Hoa
Moderator
Hàng trăm triệu người Ấn Độ quanh năm phải hít thở một loại không khí độc hại nhất thế giới. Ô nhiễm không khí ở khu vực thủ đô Delhi, nơi sinh sống của khoảng 30 triệu người, đặc biệt nghiêm trọng. Vào mùa đông, thời tiết lạnh giá thực sự khiến sương mù trở nên tồi tệ hơn và ô nhiễm mạnh hơn.
Khói bốc lên từ đám cháy bùng phát tại nhà máy xử lý chất thải ở Gurugram, Ấn Độ vào tháng 4 năm 2024
Theo hãng tin Bloomberg, chỉ số bụi mịn PM2.5, một thước đo ô nhiễm không khí, ở New Delhi thường xuyên vượt quá giới hạn khuyến nghị hàng ngày của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) với hệ số hơn 20. Các nghiên cứu cho thấy không khí bẩn ở Ấn Độ đã giết chết khoảng một triệu người trở lên mỗi năm, một con số khổng lồ mà chính quyền vẫn đang nỗ lực giảm bớt.
Nguyên nhân gây ô nhiễm là gì?
Khí thải từ các phương tiện giao thông, nhà máy và nhà máy điện đốt than góp phần làm ô nhiễm không khí. Xây dựng đóng một vai trò quan trọng, cũng như các hộ gia đình đốt lửa để nấu ăn và sưởi ấm. Việc đốt thân cây và gốc rạ từ các cánh đồng đã thu hoạch ở các bang Punjab, Uttar Pradesh, Haryana và Rajasthan bao quanh Delhi tạo ra khói dày đến mức có thể nhìn thấy từ không gian.
Trong thời gian nhiệt độ ấm, khói có thể dễ dàng phân tán hơn, nhưng không khí lạnh có thể giữ lại các hạt độc hại và khiến chúng tồn tại gần mặt đất. Đó là một tình trạng được gọi là đảo ngược nhiệt độ. Đây là lý do tại sao ô nhiễm không khí hiện diện ở Delhi quanh năm, trở nên dày đặc và dễ thấy hơn trong mùa đông.
Đốt rơm rạ có phải là thủ phạm chính?
Việc đốt rơm rạ của nông dân bị đổ lỗi rất nhiều, nhưng thực tế phức tạp hơn. Ví dụ, vào năm 2023, chính quyền địa phương đã cố gắng giảm tới 38% số vụ đốt rơm rạ nhưng tình trạng ô nhiễm ở thủ đô vẫn không giảm.
Theo dữ liệu từ Viện Khí tượng Nhiệt đới Ấn Độ, tác động của việc đốt rơm rạ đến chất lượng không khí kém là khác nhau nhưng nó luôn nhỏ hơn so với vận tải đường bộ. Không có sự đồng thuận khoa học về nguồn chính của hầu hết các hạt độc hại.
Nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng đến mức nào?
Tạp chí y khoa Lancet ước tính rằng gần 18% số ca tử vong ở Ấn Độ trong năm 2019 – một năm trước khi số liệu tử vong bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid – là do không khí xấu. Mối đe dọa nghiêm trọng nhất đối với con người là từ các hạt có đường kính từ 2,5 micron trở xuống, được gọi là PM 2.5. Để tham khảo, một sợi tóc của con người có đường kính trung bình khoảng 70 micron.
Những hạt siêu mịn này có thể bám sâu vào phổi và có thể đi vào máu. Tiếp xúc kéo dài với các hạt bụi siêu mịn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, hô hấp cũng như ung thư. Hướng dẫn mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới đặt ra giới hạn phơi nhiễm an toàn, nhưng hàng chục thành phố của Ấn Độ thường xuyên vi phạm, có lúc nồng độ bụi mịn vượt quá giới hạn hơn 40 lần.
Theo một nghiên cứu trên tạp chí The Lancet Planetary Health, số người chết vì ô nhiễm không khí ở Ấn Độ tăng cao ngay cả ở các thành phố như Chennai, Bangalore và miền núi Shimla, những nơi trước đây được cho là có không khí tương đối sạch.
Những người ở ngoài trời trong thời gian dài trong ngày phải đối mặt với tác động tồi tệ nhất của ô nhiễm không khí. Theo tính toán của Ngân hàng Thế giới, tình trạng y tế và tử vong sớm liên quan đến ô nhiễm khiến Ấn Độ thiệt hại 1,36% tổng sản phẩm quốc nội trong năm 2019.
Ấn Độ so sánh thế nào trên toàn cầu?
Theo một nghiên cứu của IQAir, một công ty công nghệ Thụy Sĩ cho biết, vào năm 2023, Ấn Độ là nơi có 9 trong số 10 thành phố ô nhiễm nhất thế giới về chỉ số bụi mịn PM2.5. Số liệu này được IQAir thu thập từ hơn 30.000 trạm giám sát chất lượng không khí ở 130 quốc gia và vùng lãnh thổ. Delhi thường xuyên đứng đầu danh sách. Ấn Độ cũng có 42 trong số 50 thành phố ô nhiễm nhất thế giới, nơi chất lượng không khí luôn duy trì trên mức an toàn quanh năm.
Theo Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc, tỷ lệ tử vong cao nhất do ô nhiễm không khí dạng hạt mịn vào năm 2021 là ở Tây Á và Châu Phi. Ai Cập có tỷ lệ tử vong cao nhất với 250 người chết trên 100.000 người, trong khi Iraq là 150 trên 100.000 người. Ấn Độ ở mức 91 trên 100.000, Trung Quốc là 100 và Mỹ là 8.
Ấn Độ đang làm gì?
Năm 2019, Ấn Độ đưa ra chiến lược quốc gia nhằm giúp làm sạch không khí ở những thành phố bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Nhưng 5 năm sau, dữ liệu cho thấy có rất ít tiến triển. Các nhà phê bình cho rằng chính phủ Ấn Độ không đầu tư đủ tiền để khắc phục vấn đề.
Xe phun sương để ngăn bụi ở New Delhi vào ngày 29/10/2024
Khi sương mù bắt đầu dày đặc ở thủ đô vào tháng 10, chính phủ đã triển khai các biện pháp như phun sương để thu giữ các hạt mịn và hạn chế phương tiện cơ giới để ô tô không được lưu thông trên đường. Thành phố Delhi cũng đã chi hàng triệu đô la cho cái gọi là tháp sương, máy lọc không khí ngoài trời khổng lồ mà các nhà khoa học đồng thuận cho là không hiệu quả.
Các chiến lược khác hứa hẹn hơn. Chính quyền địa phương đang thúc đẩy điện khí hóa đội xe buýt của mình, nhằm mục đích loại bỏ hoàn toàn các phương tiện chạy bằng khí nén tự nhiên vào năm 2028. Tất cả các công ty taxi và giao hàng ở thủ đô sẽ phải điện khí hóa toàn bộ phương tiện của họ vào năm 2030, một động thái mà có thể đi một chặng đường dài để giảm bớt khói bụi.
Tháp sương được coi là máy lọc không khí khổng lồ ở ngoài trời
Cư dân đang làm gì?
Mọi người thường phàn nàn về tình trạng khói bụi trên mạng xã hội, nhưng chỉ có vậy thôi. Doanh số bán máy lọc không khí đang tăng lên, mặc dù hầu hết vẫn coi chúng là mặt hàng xa xỉ. Nhiều người đã thử dùng thực phẩm hoặc đồ uống “tăng cường miễn dịch” để ngăn ngừa các bệnh như hen suyễn và ung thư. Một số thực phẩm và đồ uống như vậy đã được các quan chức chính phủ quảng bá trên các nền tảng truyền thông xã hội, nhưng đã vấp phải vô số bình luận hoài nghi.
Khói bốc lên từ đám cháy bùng phát tại nhà máy xử lý chất thải ở Gurugram, Ấn Độ vào tháng 4 năm 2024
Theo hãng tin Bloomberg, chỉ số bụi mịn PM2.5, một thước đo ô nhiễm không khí, ở New Delhi thường xuyên vượt quá giới hạn khuyến nghị hàng ngày của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) với hệ số hơn 20. Các nghiên cứu cho thấy không khí bẩn ở Ấn Độ đã giết chết khoảng một triệu người trở lên mỗi năm, một con số khổng lồ mà chính quyền vẫn đang nỗ lực giảm bớt.
Nguyên nhân gây ô nhiễm là gì?
Khí thải từ các phương tiện giao thông, nhà máy và nhà máy điện đốt than góp phần làm ô nhiễm không khí. Xây dựng đóng một vai trò quan trọng, cũng như các hộ gia đình đốt lửa để nấu ăn và sưởi ấm. Việc đốt thân cây và gốc rạ từ các cánh đồng đã thu hoạch ở các bang Punjab, Uttar Pradesh, Haryana và Rajasthan bao quanh Delhi tạo ra khói dày đến mức có thể nhìn thấy từ không gian.
Trong thời gian nhiệt độ ấm, khói có thể dễ dàng phân tán hơn, nhưng không khí lạnh có thể giữ lại các hạt độc hại và khiến chúng tồn tại gần mặt đất. Đó là một tình trạng được gọi là đảo ngược nhiệt độ. Đây là lý do tại sao ô nhiễm không khí hiện diện ở Delhi quanh năm, trở nên dày đặc và dễ thấy hơn trong mùa đông.
Đốt rơm rạ có phải là thủ phạm chính?
Việc đốt rơm rạ của nông dân bị đổ lỗi rất nhiều, nhưng thực tế phức tạp hơn. Ví dụ, vào năm 2023, chính quyền địa phương đã cố gắng giảm tới 38% số vụ đốt rơm rạ nhưng tình trạng ô nhiễm ở thủ đô vẫn không giảm.
Theo dữ liệu từ Viện Khí tượng Nhiệt đới Ấn Độ, tác động của việc đốt rơm rạ đến chất lượng không khí kém là khác nhau nhưng nó luôn nhỏ hơn so với vận tải đường bộ. Không có sự đồng thuận khoa học về nguồn chính của hầu hết các hạt độc hại.
Nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng đến mức nào?
Tạp chí y khoa Lancet ước tính rằng gần 18% số ca tử vong ở Ấn Độ trong năm 2019 – một năm trước khi số liệu tử vong bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid – là do không khí xấu. Mối đe dọa nghiêm trọng nhất đối với con người là từ các hạt có đường kính từ 2,5 micron trở xuống, được gọi là PM 2.5. Để tham khảo, một sợi tóc của con người có đường kính trung bình khoảng 70 micron.
Những hạt siêu mịn này có thể bám sâu vào phổi và có thể đi vào máu. Tiếp xúc kéo dài với các hạt bụi siêu mịn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, hô hấp cũng như ung thư. Hướng dẫn mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới đặt ra giới hạn phơi nhiễm an toàn, nhưng hàng chục thành phố của Ấn Độ thường xuyên vi phạm, có lúc nồng độ bụi mịn vượt quá giới hạn hơn 40 lần.
Theo một nghiên cứu trên tạp chí The Lancet Planetary Health, số người chết vì ô nhiễm không khí ở Ấn Độ tăng cao ngay cả ở các thành phố như Chennai, Bangalore và miền núi Shimla, những nơi trước đây được cho là có không khí tương đối sạch.
Những người ở ngoài trời trong thời gian dài trong ngày phải đối mặt với tác động tồi tệ nhất của ô nhiễm không khí. Theo tính toán của Ngân hàng Thế giới, tình trạng y tế và tử vong sớm liên quan đến ô nhiễm khiến Ấn Độ thiệt hại 1,36% tổng sản phẩm quốc nội trong năm 2019.
Ấn Độ so sánh thế nào trên toàn cầu?
Theo một nghiên cứu của IQAir, một công ty công nghệ Thụy Sĩ cho biết, vào năm 2023, Ấn Độ là nơi có 9 trong số 10 thành phố ô nhiễm nhất thế giới về chỉ số bụi mịn PM2.5. Số liệu này được IQAir thu thập từ hơn 30.000 trạm giám sát chất lượng không khí ở 130 quốc gia và vùng lãnh thổ. Delhi thường xuyên đứng đầu danh sách. Ấn Độ cũng có 42 trong số 50 thành phố ô nhiễm nhất thế giới, nơi chất lượng không khí luôn duy trì trên mức an toàn quanh năm.
Theo Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc, tỷ lệ tử vong cao nhất do ô nhiễm không khí dạng hạt mịn vào năm 2021 là ở Tây Á và Châu Phi. Ai Cập có tỷ lệ tử vong cao nhất với 250 người chết trên 100.000 người, trong khi Iraq là 150 trên 100.000 người. Ấn Độ ở mức 91 trên 100.000, Trung Quốc là 100 và Mỹ là 8.
Ấn Độ đang làm gì?
Năm 2019, Ấn Độ đưa ra chiến lược quốc gia nhằm giúp làm sạch không khí ở những thành phố bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Nhưng 5 năm sau, dữ liệu cho thấy có rất ít tiến triển. Các nhà phê bình cho rằng chính phủ Ấn Độ không đầu tư đủ tiền để khắc phục vấn đề.
Xe phun sương để ngăn bụi ở New Delhi vào ngày 29/10/2024
Khi sương mù bắt đầu dày đặc ở thủ đô vào tháng 10, chính phủ đã triển khai các biện pháp như phun sương để thu giữ các hạt mịn và hạn chế phương tiện cơ giới để ô tô không được lưu thông trên đường. Thành phố Delhi cũng đã chi hàng triệu đô la cho cái gọi là tháp sương, máy lọc không khí ngoài trời khổng lồ mà các nhà khoa học đồng thuận cho là không hiệu quả.
Các chiến lược khác hứa hẹn hơn. Chính quyền địa phương đang thúc đẩy điện khí hóa đội xe buýt của mình, nhằm mục đích loại bỏ hoàn toàn các phương tiện chạy bằng khí nén tự nhiên vào năm 2028. Tất cả các công ty taxi và giao hàng ở thủ đô sẽ phải điện khí hóa toàn bộ phương tiện của họ vào năm 2030, một động thái mà có thể đi một chặng đường dài để giảm bớt khói bụi.
Tháp sương được coi là máy lọc không khí khổng lồ ở ngoài trời
Cư dân đang làm gì?
Mọi người thường phàn nàn về tình trạng khói bụi trên mạng xã hội, nhưng chỉ có vậy thôi. Doanh số bán máy lọc không khí đang tăng lên, mặc dù hầu hết vẫn coi chúng là mặt hàng xa xỉ. Nhiều người đã thử dùng thực phẩm hoặc đồ uống “tăng cường miễn dịch” để ngăn ngừa các bệnh như hen suyễn và ung thư. Một số thực phẩm và đồ uống như vậy đã được các quan chức chính phủ quảng bá trên các nền tảng truyền thông xã hội, nhưng đã vấp phải vô số bình luận hoài nghi.
