The Storm Riders
Writer
Năm 2024 là một năm thảm họa về lợi nhuận cho ba ông lớn ngành ô tô Đức – BMW, Mercedes-Benz, và Volkswagen Group – khi thị trường Trung Quốc từng là “con gà đẻ trứng vàng” nay trở thành “đầm lầy” kéo tụt hiệu suất. Theo phân tích từ báo chí ngày 17/3/2025, lợi nhuận hoạt động của BMW giảm 37.7%, Mercedes-Benz giảm 30.8%, và Volkswagen Group giảm 15.1%, khiến họ trở thành những hãng xe chịu thiệt hại nặng nề nhất ở đây. Trong khi đó, Hyundai, Honda và GM vẫn tăng trưởng, còn BYD và Geely của Trung Quốc là hai cái tên hiếm hoi ghi nhận tăng trưởng doanh số. Điều gì đã đẩy các thương hiệu Đức vào tình cảnh này, tại sao họ vẫn bám trụ ở Trung Quốc dù mọi thứ đang tồi tệ?
Trung Quốc chiếm khoảng 30% doanh thu của ba hãng xe Đức, là thị trường nước ngoài lớn nhất của họ. Tuy nhiên, năm 2024 chứng kiến sự sụp đổ thảm khốc:
Nguyên nhân chính là sự chuyển dịch nhanh chóng của thị trường Trung Quốc sang xe điện (EV), với tỷ lệ bán EV tăng từ 13% năm 2021 lên 40% năm 2024, theo Hiệp hội Xe Du lịch Trung Quốc (CPCA). Trong khi đó, các hãng Đức chậm thích nghi, vẫn phụ thuộc nặng vào xe động cơ đốt trong (ICE). Kết quả, các thương hiệu nội địa như BYD và Geely chiếm 57% thị phần nửa đầu 2024 (5,56 triệu xe, tăng 17.8%), còn xe Đức giảm 6.2%, thua xa Nhật Bản và Mỹ.
Thêm vào đó, kinh tế Trung Quốc suy thoái khiến người tiêu dùng quay lưng với xe cao cấp đắt đỏ của Đức, ưu tiên các mẫu EV giá rẻ từ nội địa. Các hãng như Honda và Nissan đã cắt giảm nhà máy tại Trung Quốc nhưng BMW, Benz và VW lại chọn cách đầu tư thêm, bất chấp rủi ro.
Dù thua lỗ, các hãng Đức không rút chân khỏi Trung Quốc mà còn tăng đầu tư:
Lý do? Châu Âu chưa hồi phục sau xung đột Nga-Ukraine, còn các thị trường mới như Ấn Độ khó tiếp cận do xe Đức quá đắt. Trung Quốc không chỉ là thị trường tiêu thụ mà còn là trung tâm công nghệ EV và lái tự động, nơi các hãng Đức buộc phải hợp tác để không bị tụt hậu. Ví dụ, Benz hợp tác với Hesai để dùng LiDAR Trung Quốc cho xe thông minh toàn cầu, bất chấp căng thẳng Mỹ-Trung.
Gao Taifeng từ iM Securities nhận định: “Các hãng Đức yếu về hạ tầng AI so với Trung Quốc. Khi Trung Quốc dẫn đầu EV và xe tự hành, họ không còn lựa chọn ngoài hợp tác.” Nếu không tìm được thị trường thay thế hoặc đẩy nhanh chuyển đổi EV tại châu Âu/Bắc Mỹ, các hãng Đức có thể tiếp tục sa lầy. Volkswagen đã cắt giảm cổ tức lần đầu sau nhiều năm, còn BMW đối mặt với áp lực cổ đông khi cổ phiếu giảm 4% sau báo cáo tài chính.
Trung Quốc chiếm khoảng 30% doanh thu của ba hãng xe Đức, là thị trường nước ngoài lớn nhất của họ. Tuy nhiên, năm 2024 chứng kiến sự sụp đổ thảm khốc:
- Volkswagen Group: Mất ngôi vị số 1 tại Trung Quốc vào tay BYD từ 2023 sau 15 năm thống trị, và tiếp tục đứng thứ 2 năm 2024 với doanh số giảm 3.5% toàn cầu (9,04 triệu xe).
- Mercedes-Benz: Doanh số tại Trung Quốc giảm 7% (683.000 xe), dù tăng 8% ở Bắc Mỹ, kéo tổng doanh số toàn cầu giảm 3%.
- BMW: Doanh số tại Trung Quốc lao dốc 13.4% (714.530 xe), cộng thêm vấn đề kỹ thuật từ phanh Continental, khiến lợi nhuận tụt 37% xuống 7,68 tỷ euro.
Nguyên nhân chính là sự chuyển dịch nhanh chóng của thị trường Trung Quốc sang xe điện (EV), với tỷ lệ bán EV tăng từ 13% năm 2021 lên 40% năm 2024, theo Hiệp hội Xe Du lịch Trung Quốc (CPCA). Trong khi đó, các hãng Đức chậm thích nghi, vẫn phụ thuộc nặng vào xe động cơ đốt trong (ICE). Kết quả, các thương hiệu nội địa như BYD và Geely chiếm 57% thị phần nửa đầu 2024 (5,56 triệu xe, tăng 17.8%), còn xe Đức giảm 6.2%, thua xa Nhật Bản và Mỹ.
Thêm vào đó, kinh tế Trung Quốc suy thoái khiến người tiêu dùng quay lưng với xe cao cấp đắt đỏ của Đức, ưu tiên các mẫu EV giá rẻ từ nội địa. Các hãng như Honda và Nissan đã cắt giảm nhà máy tại Trung Quốc nhưng BMW, Benz và VW lại chọn cách đầu tư thêm, bất chấp rủi ro.
Dù thua lỗ, các hãng Đức không rút chân khỏi Trung Quốc mà còn tăng đầu tư:
- Volkswagen: Thành lập VCTC tại Hà Bắc năm 2024 để phát triển EV cho thị trường nội địa, đồng thời cắt giảm 30% nhân lực tại Đức để dồn vốn sang đây.
- Mercedes-Benz: Đầu tư 20 tỷ USD (2,9 nghìn tỷ yên) vào liên doanh với BAIC, bắt đầu sản xuất EV như CLA từ 2025.
- BMW: Tiếp tục dựa vào liên doanh với Brilliance, dù doanh số giảm mạnh.
Lý do? Châu Âu chưa hồi phục sau xung đột Nga-Ukraine, còn các thị trường mới như Ấn Độ khó tiếp cận do xe Đức quá đắt. Trung Quốc không chỉ là thị trường tiêu thụ mà còn là trung tâm công nghệ EV và lái tự động, nơi các hãng Đức buộc phải hợp tác để không bị tụt hậu. Ví dụ, Benz hợp tác với Hesai để dùng LiDAR Trung Quốc cho xe thông minh toàn cầu, bất chấp căng thẳng Mỹ-Trung.
Gao Taifeng từ iM Securities nhận định: “Các hãng Đức yếu về hạ tầng AI so với Trung Quốc. Khi Trung Quốc dẫn đầu EV và xe tự hành, họ không còn lựa chọn ngoài hợp tác.” Nếu không tìm được thị trường thay thế hoặc đẩy nhanh chuyển đổi EV tại châu Âu/Bắc Mỹ, các hãng Đức có thể tiếp tục sa lầy. Volkswagen đã cắt giảm cổ tức lần đầu sau nhiều năm, còn BMW đối mặt với áp lực cổ đông khi cổ phiếu giảm 4% sau báo cáo tài chính.
