Mr Bens
Intern Writer
Thủ thuật Heimlich là kỹ thuật sơ cứu quan trọng giúp đẩy dị vật đường thở, nhưng nếu thực hiện sai cách có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như vỡ dạ dày. Tình trạng hiếm gặp này vừa được các bác sĩ Trung tâm Phẫu thuật Tiêu hóa, Bệnh viện Bạch Mai xử trí kịp thời.
Ca cấp cứu vỡ dạ dày hiếm gặp ở người cao tuổi
- Bệnh nhân: Nam, 87 tuổi, hóc măng khi ăn, được người nhà thực hiện thủ thuật Heimlich. Dị vật bật ra nhưng sau đó xuất hiện đau bụng dữ dội, chướng bụng.
- Chẩn đoán: Chụp X-quang và CT ổ bụng phát hiện khí tự do - dấu hiệu vỡ tạng rỗng (dạ dày).
- Phẫu thuật: Bác sĩ phát hiện vết rách dài 5 cm tại bờ cong nhỏ dạ dày, tiến hành khâu phục hồi. Bệnh nhân hồi phục sau 10 ngày.
Vì sao thủ thuật Heimlich có thể gây vỡ dạ dày?
Thủ thuật Heimlich tạo lực ép mạnh lên bụng để đẩy dị vật. Tuy nhiên, nếu thực hiện quá mạnh hoặc sai vị trí, áp lực đột ngột có thể làm rách thành dạ dày, đặc biệt ở người:
- Dạ dày đang căng đầy thức ăn hoặc khí.
- Người cao tuổi (thành dạ dày mỏng, kém đàn hồi).
- Có tiền sử bệnh dạ dày (viêm loét, phẫu thuật cũ).
Dấu hiệu nhận biết vỡ dạ dày sau sơ cứu?
- Đau bụng đột ngột, dữ dội.
- Bụng chướng cứng như gỗ, không sờ được.
- Da xanh tái, mạch nhanh, tụt huyết áp (dấu hiệu sốc).
- Cần đưa ngay đến bệnh viện: Vỡ dạ dày gây viêm phúc mạc, nhiễm trùng máu, tử vong nếu chậm trễ.
Hướng dẫn thực hiện thủ thuật Heimlich đúng cách
Khi nào cần làm Heimlich?
- Người lớn/trẻ >1 tuổi: Bị hóc dị vật, không nói, ho hoặc thở được, da tím tái, nắm cổ họng.
Không làm Heimlich nếu:
- Nạn nhân vẫn ho được, còn tỉnh táo.
- Trẻ <1 tuổi (thay bằng vỗ lưng + ấn ngực).
- Người bất tỉnh (chuyển sang hồi sức tim phổi).
Các bước thực hiện (người lớn và trẻ >1 tuổi):
1. Đứng sau nạn nhân, vòng tay qua eo.
2. Đặt nắm tay trên rốn, dưới xương ức.
3. Ép mạnh theo hướng từ dưới lên 5 lần liên tục.
4. Dừng lại kiểm tra dị vật đã bật ra ngoài chưa.
Lưu ý:
- Giảm lực với người già, phụ nữ mang thai (ép ngực thay vì bụng).
- Không ép quá thấp (nguy cơ tổn thương gan, lách).
Lời khuyên từ bác sĩ
1. Học kỹ thuật Heimlich chuẩn: Tham gia lớp sơ cứu cơ bản.
2. Theo dõi sát sau sơ cứu: Dù dị vật đã bật, vẫn cần đưa nạn nhân đến viện kiểm tra tổn thương nội tạng.
3. Phòng ngừa hóc dị vật:
- Ăn chậm, nhai kỹ, tránh nói/cười khi ăn.
- Cắt nhỏ thức ăn cho người cao tuổi, trẻ nhỏ.
Tóm lại: Thủ thuật Heimlich là "cứu cánh" trong cấp cứu dị vật đường thở, nhưng đòi hỏi kỹ năng chuẩn và nhận biết rủi ro. Trường hợp vỡ dạ dày tại Bệnh Viện Bạch Mai là lời cảnh tỉnh về việc sơ cứu không đúng cách. Khi nghi ngờ biến chứng, hãy gọi ngay 115 hoặc đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất.
Ca cấp cứu vỡ dạ dày hiếm gặp ở người cao tuổi
- Bệnh nhân: Nam, 87 tuổi, hóc măng khi ăn, được người nhà thực hiện thủ thuật Heimlich. Dị vật bật ra nhưng sau đó xuất hiện đau bụng dữ dội, chướng bụng.
- Chẩn đoán: Chụp X-quang và CT ổ bụng phát hiện khí tự do - dấu hiệu vỡ tạng rỗng (dạ dày).
- Phẫu thuật: Bác sĩ phát hiện vết rách dài 5 cm tại bờ cong nhỏ dạ dày, tiến hành khâu phục hồi. Bệnh nhân hồi phục sau 10 ngày.
Vì sao thủ thuật Heimlich có thể gây vỡ dạ dày?
Thủ thuật Heimlich tạo lực ép mạnh lên bụng để đẩy dị vật. Tuy nhiên, nếu thực hiện quá mạnh hoặc sai vị trí, áp lực đột ngột có thể làm rách thành dạ dày, đặc biệt ở người:
- Dạ dày đang căng đầy thức ăn hoặc khí.
- Người cao tuổi (thành dạ dày mỏng, kém đàn hồi).
- Có tiền sử bệnh dạ dày (viêm loét, phẫu thuật cũ).
Dấu hiệu nhận biết vỡ dạ dày sau sơ cứu?
- Đau bụng đột ngột, dữ dội.
- Bụng chướng cứng như gỗ, không sờ được.
- Da xanh tái, mạch nhanh, tụt huyết áp (dấu hiệu sốc).
- Cần đưa ngay đến bệnh viện: Vỡ dạ dày gây viêm phúc mạc, nhiễm trùng máu, tử vong nếu chậm trễ.
Hướng dẫn thực hiện thủ thuật Heimlich đúng cách
Khi nào cần làm Heimlich?
- Người lớn/trẻ >1 tuổi: Bị hóc dị vật, không nói, ho hoặc thở được, da tím tái, nắm cổ họng.
Không làm Heimlich nếu:
- Nạn nhân vẫn ho được, còn tỉnh táo.
- Trẻ <1 tuổi (thay bằng vỗ lưng + ấn ngực).
- Người bất tỉnh (chuyển sang hồi sức tim phổi).
Các bước thực hiện (người lớn và trẻ >1 tuổi):
1. Đứng sau nạn nhân, vòng tay qua eo.
2. Đặt nắm tay trên rốn, dưới xương ức.
3. Ép mạnh theo hướng từ dưới lên 5 lần liên tục.
4. Dừng lại kiểm tra dị vật đã bật ra ngoài chưa.
Lưu ý:
- Giảm lực với người già, phụ nữ mang thai (ép ngực thay vì bụng).
- Không ép quá thấp (nguy cơ tổn thương gan, lách).
Lời khuyên từ bác sĩ
1. Học kỹ thuật Heimlich chuẩn: Tham gia lớp sơ cứu cơ bản.
2. Theo dõi sát sau sơ cứu: Dù dị vật đã bật, vẫn cần đưa nạn nhân đến viện kiểm tra tổn thương nội tạng.
3. Phòng ngừa hóc dị vật:
- Ăn chậm, nhai kỹ, tránh nói/cười khi ăn.
- Cắt nhỏ thức ăn cho người cao tuổi, trẻ nhỏ.
Tóm lại: Thủ thuật Heimlich là "cứu cánh" trong cấp cứu dị vật đường thở, nhưng đòi hỏi kỹ năng chuẩn và nhận biết rủi ro. Trường hợp vỡ dạ dày tại Bệnh Viện Bạch Mai là lời cảnh tỉnh về việc sơ cứu không đúng cách. Khi nghi ngờ biến chứng, hãy gọi ngay 115 hoặc đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất.
