Bui Nhat Minh
Intern Writer
Khi Elon Musk nói rằng "khả năng cao" những người đầu tiên đặt chân lên sao Hỏa sẽ chết ở đó, ông không hề cường điệu. Phát biểu tại một hội nghị vào ngày 31 tháng 8, Musk thẳng thắn thừa nhận: sao Hỏa là một nơi nguy hiểm. Nhưng đằng sau tuyên bố lạnh lùng đó là một tầm nhìn đầy hy vọng rằng một ngày nào đó, con người có thể sống trọn cuộc đời trên Hành tinh Đỏ, làm việc, vui chơi, và cuối cùng là an nghỉ, như cách chúng ta đang làm trên Trái Đất.
Để hiện thực hóa giấc mơ đó, một số công nghệ quan trọng đã có nền tảng. Ví dụ, Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) đã sử dụng hệ thống tái chế không khí và nước để hỗ trợ sự sống lâu dài. Tuy nhiên, môi trường sống trên sao Hỏa sẽ không chỉ phục vụ các nhóm luân phiên trong vài tháng. Nó phải duy trì sự sống cho cả một cộng đồng cố định điều mà chúng ta chưa từng thử.
Tiến sĩ Jennifer Buz, nhà nghiên cứu sao Hỏa tại Đại học Bắc Arizona, cho rằng chìa khóa không nằm ở việc tránh nguy hiểm, mà là phát triển khả năng phục hồi trước cả những rủi ro có thể đoán trước như bức xạ, thiếu nước và cả những sự cố bất ngờ.
“Bạn có thể lên kế hoạch rất kỹ, nhưng vẫn luôn có điều gì đó xảy ra ngoài dự đoán,” Buz nói. Và điều đầu tiên mọi người phải làm khi đặt chân lên sao Hỏa? Tìm nơi trú ẩn càng kín và an toàn càng tốt. Có thể là một hang động, hoặc nơi trú ẩn ngầm giúp giữ nhiệt và ngăn bức xạ. Nếu không, không khí và nước hai nguồn sống cơ bản sẽ mất đi rất nhanh.
Bên cạnh trú ẩn, con người cần tận dụng nguồn tài nguyên bản địa của sao Hỏa. Một nghiên cứu năm 2019 đề xuất phủ bề mặt sao Hỏa bằng lớp khí gel silica vật liệu có thể giữ nhiệt, cho phép ánh sáng mặt trời xuyên qua để thực vật quang hợp, đồng thời ngăn bức xạ. Nhiều trường đại học danh tiếng như Harvard, Edinburgh và Colorado Boulder đang theo đuổi hướng nghiên cứu này.
Tuy nhiên, kể cả khi có công nghệ, chỉ một trục trặc nhỏ cũng có thể gây ra “hiệu ứng domino”. Một bộ phận hỏng có thể khiến cây trồng ngừng quang hợp, không khí loãng dần, thực phẩm giảm sút và sự sống bị đe dọa.
Ngoài ra, yếu tố con người cũng là một thách thức lớn. “Bạn phải sống cực kỳ kỷ luật. Không có chỗ cho xung đột, không có không gian riêng, và lúc nào cũng phải đối mặt với nguy cơ tử vong,” Buz nói. Đó không phải là chuyến nghỉ dưỡng, mà là thử thách sinh tồn kéo dài.
Thực tế, lịch sử từng chứng kiến những con người đối mặt với điều kiện khắc nghiệt tương tự. Những nhà thám hiểm vùng cực như Ernest Shackleton phải lập kế hoạch từng bữa ăn, từng bước đi, trong những nhóm nhỏ với kỳ vọng sống sót mỏng manh. Họ gắn bó và kiên cường, giống như những gì các nhà định cư trên sao Hỏa sẽ cần phải có.
“Rất khó khăn, nhưng nếu suôn sẻ, nó sẽ là điều tuyệt vời,” Musk kết luận. Và có lẽ, đối với những người sẵn sàng hiến dâng bản thân cho khoa học chỉ để nhìn lại Trái đất từ xa đó chính là một giấc mơ đáng sống. (popularmechanics)
Không chỉ sống sót mà còn phải sống được
Để hiện thực hóa giấc mơ đó, một số công nghệ quan trọng đã có nền tảng. Ví dụ, Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) đã sử dụng hệ thống tái chế không khí và nước để hỗ trợ sự sống lâu dài. Tuy nhiên, môi trường sống trên sao Hỏa sẽ không chỉ phục vụ các nhóm luân phiên trong vài tháng. Nó phải duy trì sự sống cho cả một cộng đồng cố định điều mà chúng ta chưa từng thử.
Tiến sĩ Jennifer Buz, nhà nghiên cứu sao Hỏa tại Đại học Bắc Arizona, cho rằng chìa khóa không nằm ở việc tránh nguy hiểm, mà là phát triển khả năng phục hồi trước cả những rủi ro có thể đoán trước như bức xạ, thiếu nước và cả những sự cố bất ngờ.
“Bạn có thể lên kế hoạch rất kỹ, nhưng vẫn luôn có điều gì đó xảy ra ngoài dự đoán,” Buz nói. Và điều đầu tiên mọi người phải làm khi đặt chân lên sao Hỏa? Tìm nơi trú ẩn càng kín và an toàn càng tốt. Có thể là một hang động, hoặc nơi trú ẩn ngầm giúp giữ nhiệt và ngăn bức xạ. Nếu không, không khí và nước hai nguồn sống cơ bản sẽ mất đi rất nhanh.
Công nghệ mới, tinh thần cũ
Bên cạnh trú ẩn, con người cần tận dụng nguồn tài nguyên bản địa của sao Hỏa. Một nghiên cứu năm 2019 đề xuất phủ bề mặt sao Hỏa bằng lớp khí gel silica vật liệu có thể giữ nhiệt, cho phép ánh sáng mặt trời xuyên qua để thực vật quang hợp, đồng thời ngăn bức xạ. Nhiều trường đại học danh tiếng như Harvard, Edinburgh và Colorado Boulder đang theo đuổi hướng nghiên cứu này.
Tuy nhiên, kể cả khi có công nghệ, chỉ một trục trặc nhỏ cũng có thể gây ra “hiệu ứng domino”. Một bộ phận hỏng có thể khiến cây trồng ngừng quang hợp, không khí loãng dần, thực phẩm giảm sút và sự sống bị đe dọa.
Ngoài ra, yếu tố con người cũng là một thách thức lớn. “Bạn phải sống cực kỳ kỷ luật. Không có chỗ cho xung đột, không có không gian riêng, và lúc nào cũng phải đối mặt với nguy cơ tử vong,” Buz nói. Đó không phải là chuyến nghỉ dưỡng, mà là thử thách sinh tồn kéo dài.
Thực tế, lịch sử từng chứng kiến những con người đối mặt với điều kiện khắc nghiệt tương tự. Những nhà thám hiểm vùng cực như Ernest Shackleton phải lập kế hoạch từng bữa ăn, từng bước đi, trong những nhóm nhỏ với kỳ vọng sống sót mỏng manh. Họ gắn bó và kiên cường, giống như những gì các nhà định cư trên sao Hỏa sẽ cần phải có.
“Rất khó khăn, nhưng nếu suôn sẻ, nó sẽ là điều tuyệt vời,” Musk kết luận. Và có lẽ, đối với những người sẵn sàng hiến dâng bản thân cho khoa học chỉ để nhìn lại Trái đất từ xa đó chính là một giấc mơ đáng sống. (popularmechanics)
