Phương Huyền
Writer
Muội Hỉ, Đát Kỷ, Bao Tự và Ly Cơ bốn cái tên được hậu thế gọi là “Tứ đại yêu cơ” không chỉ nổi tiếng vì sắc đẹp khuynh thành mà còn vì những bi kịch gắn liền với sự suy vong của các vương triều trong lịch sử Trung Hoa.
Trong dòng chảy lịch sử Trung Quốc, “Tứ đại yêu cơ” là biểu tượng cho mối liên hệ giữa sắc đẹp và quyền lực. Cả bốn người Muội Hỉ, Đát Kỷ, Bao Tự, Ly Cơ đều xuất hiện ở những thời kỳ khác nhau, nhưng cùng chia sẻ một số phận: được sủng ái tuyệt đối, bị lịch sử kết tội là nguyên nhân khiến triều đại diệt vong.
Muội Hỉ là phi tần của Hạ Kiệt, vị vua cuối cùng của nhà Hạ. Khi Hạ Kiệt đem quân chinh phạt nước Hữu Thi, vua nước này dâng nàng để cầu hòa. Sắc đẹp của Muội Hỉ khiến Hạ Kiệt mê muội, dần bỏ bê chính sự. Để chiều nàng, ông cho xây hồ rượu, mở yến tiệc xa hoa và phung phí của cải trong khi dân chúng lầm than.
Tương truyền, Muội Hỉ có ba sở thích kỳ lạ đó là chèo thuyền trong hồ rượu, thích nghe tiếng xé lụa và ưa mặc trang phục nam giới. Những thú vui này khiến vua càng sa đọa. Khi các chư hầu nổi loạn, nước Thương trỗi dậy, nhà Hạ nhanh chóng sụp đổ. Dân gian từ đó coi Muội Hỉ là “hồng nhan họa thủy” người đẹp khiến triều đại tàn vong.
Trong “Tứ đại yêu cơ”, Đát Kỷ là nhân vật được nhắc đến nhiều nhất. Nàng là ái phi của Trụ Vương, vua cuối cùng nhà Thương. Sử sách ghi rằng Trụ Vương say mê nhan sắc của nàng đến mức bỏ bê triều chính, đắm chìm trong yến tiệc và hưởng lạc.
Theo truyền thuyết dân gian và tiểu thuyết Phong thần diễn nghĩa, Đát Kỷ bị cáo buộc là hồ ly tinh hóa thân nhằm phá hủy nhà Thương. Cùng vua Trụ, nàng cho dựng “ao rượu”, “rừng thịt”, tra tấn trung thần và tiêu tán quốc khố. Dù phần lớn chi tiết có thể được huyền thoại hóa, Đát Kỷ vẫn trở thành hình tượng tiêu biểu cho sự mê hoặc dẫn đến diệt vong của đế chế.
Bao Tự là phi tần được Chu U Vương hết mực sủng ái. Sử chép rằng để khiến nàng nở nụ cười, nhà vua hứa ban vàng cho ai làm nàng vui. Khi Bao Tự chỉ mỉm cười lúc thấy lửa phong hỏa cháy, Chu U Vương đã cho đốt lửa trên đài cảnh báo, khiến các chư hầu tưởng có biến nên kéo quân đến.
Sau trò đùa đó, khi giặc Khuyển Nhung thật sự tấn công, chư hầu không còn tin tín hiệu nữa. Chu U Vương bị giết, Tây Chu diệt vong. Bao Tự từ đó bị xem là người đẹp làm hại đất nước, dù một số học giả hiện đại cho rằng câu chuyện “phóng hỏa hí chư hầu” có thể chỉ là truyền thuyết.
Ly Cơ vốn là người nước Ly Nhung, bị dâng cho Tấn Hiến Công thời Xuân Thu. Được sủng ái, nàng can dự vào chính sự và mong muốn đưa con trai mình là Cơ Hề Tề lên ngôi.
Năm 655 TCN, Ly Cơ bày mưu vu oan cho Thái tử Thân Sinh, khiến chàng bị truy nã và phải tự vẫn. Từ đó, nội bộ nước Tấn rối ren, quyền lực rơi vào tay các đại thần. Sự kiện này mở đầu thời kỳ suy yếu của nhà Tấn, còn Ly Cơ bị ghi tên vào danh sách “yêu cơ” vì dùng sắc đẹp và mưu mô để thao túng quyền lực.
Câu chuyện về bốn mỹ nhân này lặp lại cùng một mô típ sắc đẹp được sủng ái tuyệt đối, nhà vua mê đắm, chính sự bị bỏ bê và triều đại suy tàn. Trong văn hóa Trung Hoa, họ được xem như lời cảnh tỉnh về sự mất kiểm soát của người cầm quyền trước dục vọng. Câu nói “Hạ vong vì Muội Hỉ, Ân vong vì Đát Kỷ, Chu vong vì Bao Tự” trở thành biểu tượng cho mối nguy giữa sắc và quyền.
Trong dòng chảy lịch sử Trung Quốc, “Tứ đại yêu cơ” là biểu tượng cho mối liên hệ giữa sắc đẹp và quyền lực. Cả bốn người Muội Hỉ, Đát Kỷ, Bao Tự, Ly Cơ đều xuất hiện ở những thời kỳ khác nhau, nhưng cùng chia sẻ một số phận: được sủng ái tuyệt đối, bị lịch sử kết tội là nguyên nhân khiến triều đại diệt vong.
Muội Hỉ là phi tần của Hạ Kiệt, vị vua cuối cùng của nhà Hạ. Khi Hạ Kiệt đem quân chinh phạt nước Hữu Thi, vua nước này dâng nàng để cầu hòa. Sắc đẹp của Muội Hỉ khiến Hạ Kiệt mê muội, dần bỏ bê chính sự. Để chiều nàng, ông cho xây hồ rượu, mở yến tiệc xa hoa và phung phí của cải trong khi dân chúng lầm than.
Tương truyền, Muội Hỉ có ba sở thích kỳ lạ đó là chèo thuyền trong hồ rượu, thích nghe tiếng xé lụa và ưa mặc trang phục nam giới. Những thú vui này khiến vua càng sa đọa. Khi các chư hầu nổi loạn, nước Thương trỗi dậy, nhà Hạ nhanh chóng sụp đổ. Dân gian từ đó coi Muội Hỉ là “hồng nhan họa thủy” người đẹp khiến triều đại tàn vong.
Trong “Tứ đại yêu cơ”, Đát Kỷ là nhân vật được nhắc đến nhiều nhất. Nàng là ái phi của Trụ Vương, vua cuối cùng nhà Thương. Sử sách ghi rằng Trụ Vương say mê nhan sắc của nàng đến mức bỏ bê triều chính, đắm chìm trong yến tiệc và hưởng lạc.
Theo truyền thuyết dân gian và tiểu thuyết Phong thần diễn nghĩa, Đát Kỷ bị cáo buộc là hồ ly tinh hóa thân nhằm phá hủy nhà Thương. Cùng vua Trụ, nàng cho dựng “ao rượu”, “rừng thịt”, tra tấn trung thần và tiêu tán quốc khố. Dù phần lớn chi tiết có thể được huyền thoại hóa, Đát Kỷ vẫn trở thành hình tượng tiêu biểu cho sự mê hoặc dẫn đến diệt vong của đế chế.
Bao Tự là phi tần được Chu U Vương hết mực sủng ái. Sử chép rằng để khiến nàng nở nụ cười, nhà vua hứa ban vàng cho ai làm nàng vui. Khi Bao Tự chỉ mỉm cười lúc thấy lửa phong hỏa cháy, Chu U Vương đã cho đốt lửa trên đài cảnh báo, khiến các chư hầu tưởng có biến nên kéo quân đến.
Sau trò đùa đó, khi giặc Khuyển Nhung thật sự tấn công, chư hầu không còn tin tín hiệu nữa. Chu U Vương bị giết, Tây Chu diệt vong. Bao Tự từ đó bị xem là người đẹp làm hại đất nước, dù một số học giả hiện đại cho rằng câu chuyện “phóng hỏa hí chư hầu” có thể chỉ là truyền thuyết.
Ly Cơ vốn là người nước Ly Nhung, bị dâng cho Tấn Hiến Công thời Xuân Thu. Được sủng ái, nàng can dự vào chính sự và mong muốn đưa con trai mình là Cơ Hề Tề lên ngôi.
Năm 655 TCN, Ly Cơ bày mưu vu oan cho Thái tử Thân Sinh, khiến chàng bị truy nã và phải tự vẫn. Từ đó, nội bộ nước Tấn rối ren, quyền lực rơi vào tay các đại thần. Sự kiện này mở đầu thời kỳ suy yếu của nhà Tấn, còn Ly Cơ bị ghi tên vào danh sách “yêu cơ” vì dùng sắc đẹp và mưu mô để thao túng quyền lực.
Câu chuyện về bốn mỹ nhân này lặp lại cùng một mô típ sắc đẹp được sủng ái tuyệt đối, nhà vua mê đắm, chính sự bị bỏ bê và triều đại suy tàn. Trong văn hóa Trung Hoa, họ được xem như lời cảnh tỉnh về sự mất kiểm soát của người cầm quyền trước dục vọng. Câu nói “Hạ vong vì Muội Hỉ, Ân vong vì Đát Kỷ, Chu vong vì Bao Tự” trở thành biểu tượng cho mối nguy giữa sắc và quyền.
