Tất cả mọi dạng môi trường trên trái đất đang rơi vào tình trạng ô nhiễm do hóa chất tổng hợp. Các nhà khoa học cảnh báo rằng nó đã trực tiếp đẩy sự toàn vẹn của hành tinh chúng ta đến bờ vực không thể đảo ngược.
Ngày nay, có khoảng 350.000 hóa chất do con người tạo ra trên thị trường, bao gồm nhựa, thuốc trừ sâu, hóa chất công nghiệp, hóa mỹ phẩm, kháng sinh và các loại thuốc khác. Thực tế, số lượng này đang tăng chóng mặt đến mức khó có cơ quan nào theo kịp tốc độ để xác định tác động của nó lên môi trường. Một phân tích gần đây kết luận loài người đã chính thức vượt qua ranh giới hóa chất của hành tinh và trở thành một không gian không an toàn.
Kể từ những năm 1950, sản lượng hóa chất đã tăng gấp 50 lần. Đến năm 2050, con số này được dự đoán sẽ tăng gấp 3 lần. “Tỷ lệ chất hóa học gây ô nhiễm xuất hiện trong môi trường tự nhiên đã sớm vượt qua khả năng đánh giá rủi ro trong khu vực và trên toàn cầu. Nếu không thể đánh giá thì sao có thể tìm ra cách kiểm soát hậu quả của nó”, Bethanie Carney Almroth - nhà nghiên cứu độc học từ đại học Gothenburg chất vấn.
Cho dù con người nỗ lực giảm sản lượng sản xuất trong tương lai, tàn dư hiện tại đã hoàn tất xâm nhập sâu vào khí quyển, thủy quyền, địa quyển và sinh quyển. Nhiều chất hóa học có thể sống mãi trong môi trường, và bất kỳ mối đe dọa nào từ chúng cũng sẽ là nền móng cho vấn đề tương lai.
Bỏ qua hậu quả là quyết định không khôn ngoan nhưng đó lại là thói quen ưa thích của đa số chúng ta. Năm 2009, một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đã cùng nhau đưa ra danh sách 9 ranh giới cần thiết đảm bảo sự ổn định của hành tinh, cũng như sự tồn tại của con người. Trong đó liệt kê đến ranh giới phát thải khí nhà kính, tầng ozone, rừng, nước ngọt...Vào năm 2025, nhóm nghiên cứu cảnh báo con người đã vi phạm 4 trong số những ranh giới trên: biến đổi khí hậu, phát thải nhà kính, thay đổi hệ thống đất và tỷ lệ tuyệt chủng.
Cho đến nay, ô nhiễm hóa học vẫn chưa được định lượng. Giống như khí thải nhà kính, các nhà nghiên cứu khuyến khích các quốc gia cần giới hạn sản lượng chất hóa học tổng hợp, đồng thời đánh giá lại những hóa chất họ đã sản xuất.
Ngày nay, hàng chục nghìn loại hóa chất trên thị trường chưa được kiểm định. Thậm chí các hóa chất được đánh giá an toàn cho sức khỏe vẫn ẩn chứa nhiều nguy cơ khó thấy. Ví dụ, mặc dù được đánh giá là an toàn nhưng một số hóa chất có thể trở nên độc hại trong quá trình phân hủy hoặc khi vô tình kết hợp với một hóa chất khác, trích trong nghiên cứu. Nếu có đủ những sản phẩm phụ của quá trình đó trong môi trường, hậu quả là rất khó lường.
Phần lớn các nghiên cứu cho đến nay đều tập trung vào tác động của hóa chất đối với sức khỏe con người, nhưng lại quên rằng không có môi trường con người không thể tồn tại dù chỉ một ngày.
Các cơ quan như Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ được yêu cầu đánh giá tác động của dược phẩm lên môi trường nếu muốn có đơn phê duyệt, nhưng nó có thể tốn rất nhiều thời gian để những ảnh hưởng tiềm ẩn bộc lộ ra ngoài. Giống như trường hợp của kem chống nắng, nó có thể không gây hại cho sức khỏe con người nhưng lại là chất kịch độc với san hô. Trong thời gian gần đây, chất chống trầm cảm tích tụ trong ao hồ cũng bị phát hiện tác động tiêu cực đến một số loài cá.
Nếu chúng ta không kiềm hãm cuộc chạy đua sản lượng thì môi trường sẽ tiếp tục chảy máu. “Chuyển sang một nền kinh tế vòng tròn thực sự quan trọng. Điều đó có nghĩa là thay đổi vật liệu và sản phẩm để chúng được tái sử dụng mà không bị lãng phí, thiết kế chúng để tái chế, đồng thời kiểm tra tính an toàn và bền vững của hóa chất sau khi xuất xưởng”, Sarah Cornell, người làm việc trong lĩnh vực nghiên cứu tính bền vững tại Trung tâm Stockholm Resilience ở Thụy Điển nói.
Đó là một nhiệm vụ khổng lồ nhưng tác động nó mang lại cũng như vậy.
Nguồn: Sciencealert
Kể từ những năm 1950, sản lượng hóa chất đã tăng gấp 50 lần. Đến năm 2050, con số này được dự đoán sẽ tăng gấp 3 lần. “Tỷ lệ chất hóa học gây ô nhiễm xuất hiện trong môi trường tự nhiên đã sớm vượt qua khả năng đánh giá rủi ro trong khu vực và trên toàn cầu. Nếu không thể đánh giá thì sao có thể tìm ra cách kiểm soát hậu quả của nó”, Bethanie Carney Almroth - nhà nghiên cứu độc học từ đại học Gothenburg chất vấn.
Cho dù con người nỗ lực giảm sản lượng sản xuất trong tương lai, tàn dư hiện tại đã hoàn tất xâm nhập sâu vào khí quyển, thủy quyền, địa quyển và sinh quyển. Nhiều chất hóa học có thể sống mãi trong môi trường, và bất kỳ mối đe dọa nào từ chúng cũng sẽ là nền móng cho vấn đề tương lai.
Bỏ qua hậu quả là quyết định không khôn ngoan nhưng đó lại là thói quen ưa thích của đa số chúng ta. Năm 2009, một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đã cùng nhau đưa ra danh sách 9 ranh giới cần thiết đảm bảo sự ổn định của hành tinh, cũng như sự tồn tại của con người. Trong đó liệt kê đến ranh giới phát thải khí nhà kính, tầng ozone, rừng, nước ngọt...Vào năm 2025, nhóm nghiên cứu cảnh báo con người đã vi phạm 4 trong số những ranh giới trên: biến đổi khí hậu, phát thải nhà kính, thay đổi hệ thống đất và tỷ lệ tuyệt chủng.
Cho đến nay, ô nhiễm hóa học vẫn chưa được định lượng. Giống như khí thải nhà kính, các nhà nghiên cứu khuyến khích các quốc gia cần giới hạn sản lượng chất hóa học tổng hợp, đồng thời đánh giá lại những hóa chất họ đã sản xuất.
Ngày nay, hàng chục nghìn loại hóa chất trên thị trường chưa được kiểm định. Thậm chí các hóa chất được đánh giá an toàn cho sức khỏe vẫn ẩn chứa nhiều nguy cơ khó thấy. Ví dụ, mặc dù được đánh giá là an toàn nhưng một số hóa chất có thể trở nên độc hại trong quá trình phân hủy hoặc khi vô tình kết hợp với một hóa chất khác, trích trong nghiên cứu. Nếu có đủ những sản phẩm phụ của quá trình đó trong môi trường, hậu quả là rất khó lường.
Các cơ quan như Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ được yêu cầu đánh giá tác động của dược phẩm lên môi trường nếu muốn có đơn phê duyệt, nhưng nó có thể tốn rất nhiều thời gian để những ảnh hưởng tiềm ẩn bộc lộ ra ngoài. Giống như trường hợp của kem chống nắng, nó có thể không gây hại cho sức khỏe con người nhưng lại là chất kịch độc với san hô. Trong thời gian gần đây, chất chống trầm cảm tích tụ trong ao hồ cũng bị phát hiện tác động tiêu cực đến một số loài cá.
Nếu chúng ta không kiềm hãm cuộc chạy đua sản lượng thì môi trường sẽ tiếp tục chảy máu. “Chuyển sang một nền kinh tế vòng tròn thực sự quan trọng. Điều đó có nghĩa là thay đổi vật liệu và sản phẩm để chúng được tái sử dụng mà không bị lãng phí, thiết kế chúng để tái chế, đồng thời kiểm tra tính an toàn và bền vững của hóa chất sau khi xuất xưởng”, Sarah Cornell, người làm việc trong lĩnh vực nghiên cứu tính bền vững tại Trung tâm Stockholm Resilience ở Thụy Điển nói.
Đó là một nhiệm vụ khổng lồ nhưng tác động nó mang lại cũng như vậy.
Nguồn: Sciencealert
