Lợi nhuận Toyota, Honda, Nissan lao dốc: Xe Nhật có còn giữ vị thế trước sức ép xe điện Trung Quốc?

[ThanhDat]

Ô tô là một trong những ngành công nghiệp lớn nhất toàn cầu và đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế. Tại Nhật Bản, ba “ông lớn” Toyota, Honda và Nissan từng là trụ cột, nhưng hiện nay họ đang đối mặt với nhiều khó khăn.

Trong thời gian gần đây, lợi nhuận của các hãng xe Nhật giảm mạnh. Toyota báo cáo lợi nhuận quý I năm tài chính 2025 giảm 36,9%, chỉ còn 841,3 tỷ yên (khoảng 134.608 tỷ VNĐ). Hãng cũng hạ dự báo lợi nhuận ròng cả năm xuống 2,66 nghìn tỷ yên (khoảng 425.600 tỷ VNĐ), giảm khoảng 44% so với cùng kỳ năm trước. Honda chứng kiến lợi nhuận ròng quý I giảm 50,2% xuống còn 196,67 tỷ yên (khoảng 31.467 tỷ VNĐ). Nissan thậm chí lỗ ròng 115,76 tỷ yên (khoảng 18.521 tỷ VNĐ), chuyển từ lãi sang lỗ.

Nguyên nhân chính là tác động từ thuế quan của Mỹ, khiến bảy hãng xe lớn của Nhật Bản có nguy cơ giảm tổng lợi nhuận khoảng 2,67 nghìn tỷ yên (khoảng 427.200 tỷ VNĐ) trong năm tài chính 2025. Ngoài ra, doanh số tại Trung Quốc cũng sụt giảm: Honda bán được 315.200 xe trong nửa đầu năm, giảm 24,2% so với cùng kỳ; Nissan đạt 279.600 xe, giảm 17,6%.

Trong khi đó, thị trường ô tô Trung Quốc đang chứng kiến sự bùng nổ của xe điện và xe thông minh. Các thương hiệu trong nước nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần nhờ công nghệ điện khí hóa và trí tuệ nhân tạo. Nhiều người gọi đây là “cuộc khủng hoảng tuổi trung niên” của xe Nhật tại Trung Quốc.

Xe điện Trung Quốc tăng tốc, xe Nhật và Mỹ hụt hơi​

Số liệu từ Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cho thấy, chỉ riêng tháng 7, sản lượng xe năng lượng mới đạt 1,243 triệu chiếc và doanh số đạt 1,262 triệu chiếc, tăng hơn 26% so với cùng kỳ năm trước, chiếm gần 49% tổng doanh số xe mới. Tính từ tháng 1 đến tháng 7, doanh số xe điện đạt 8,22 triệu chiếc, tăng 38,5%, chiếm 45% thị phần.

Ngược lại, lợi nhuận của Toyota dù giảm mạnh nhưng vẫn cao hơn nhiều hãng xe nội địa. Tuy nhiên, điểm yếu của Toyota và các hãng Nhật chính là hạn chế trong công nghệ cốt lõi, trong khi Trung Quốc lại có lợi thế lớn nhờ nền tảng chuỗi cung ứng và đầu tư lâu dài vào xe điện.

Ở thị trường Mỹ, xe Trung Quốc gặp rào cản thuế quan nên khó cạnh tranh, mặc dù có lợi thế về giá và công nghệ thông minh. Trong khi đó, người tiêu dùng Mỹ phải trả giá cao hơn cho xe Nhật và xe Mỹ. Điều này giúp bảo vệ ngành công nghiệp ô tô Mỹ trong ngắn hạn, nhưng lâu dài có thể khiến họ tụt lại nếu không cạnh tranh sòng phẳng.

Trung Quốc vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên xe điện​

Năm 2024, doanh số xe năng lượng mới tại Trung Quốc đạt hơn 12,8 triệu chiếc, tăng 35,5% và dẫn đầu thế giới 10 năm liên tiếp. Thị phần xe du lịch thương hiệu nội địa dự kiến vượt 60% trong năm 2024. Chỉ trong 7 tháng đầu 2025, doanh số xe du lịch Trung Quốc đạt 10,873 triệu chiếc, chiếm gần 69% thị phần.

Không chỉ mạnh ở thị trường trong nước, ô tô Trung Quốc còn tăng trưởng xuất khẩu ấn tượng. Nửa đầu năm 2025, doanh số tại châu Âu tăng 91%, và từ tháng 1 đến tháng 7, Trung Quốc xuất khẩu 3,68 triệu xe, tăng 12,8% so với cùng kỳ năm trước.

Để thích ứng, nhiều hãng xe đa quốc gia như Volkswagen, Toyota, Mercedes-Benz hay Audi đang chuyển hướng R&D sang Trung Quốc, hợp tác với các công ty công nghệ như Huawei, Tencent hay Xiaopeng để bắt kịp xu hướng xe điện và xe thông minh.

Trong bối cảnh toàn cầu tái cấu trúc chuỗi cung ứng, các hãng xe truyền thống nếu không đổi mới sẽ dần đánh mất lợi thế. Xe điện Trung Quốc đang tạo ra “lễ hội công nghệ” không chỉ trong nước mà còn trên toàn cầu, báo hiệu sự thay đổi lớn của ngành công nghiệp ô tô thế giới.