Ngồi ghế sau ô tô có bắt buộc thắt dây an toàn như ghế trước?

[myle.vnreview]

Ngồi ở hàng ghế sau, nhiều người thường nghĩ việc thắt dây an toàn là không cần thiết nhưng theo luật hiện hành, hành khách không cài dây có thể khiến tài xế bị xử phạt theo quy định.​

Dây đai an toàn là biện pháp cơ bản, giúp giảm thiểu rủi ro nguy hiểm cho người ngồi trong ô tô khi xảy ra tai nạn giao thông. Tuy nhiên tại Việt Nam, thói quen thắt dây an toàn chủ yếu được người dùng ô tô áp dụng khi ngồi ở hàng ghế trước, người ngồi hàng ghế sau thường chủ quan, bỏ qua thao tác này.

Nhiều người ngồi hàng ghế sau trên ô tô bỏ qua thao tác thắt dây an toàn. ẢNH: ĐÌNH TUYÊN​

Tỉ lệ thắt dây an toàn hàng ghế sau ở Việt Nam khá thấp​

Khảo sát do Johns Hopkins International Injury Research Unit phối hợp với Trường Đại học Y tế Công cộng thực hiện tại Hà Nội trong giai đoạn từ tháng 12.2021 đến 9.2023 cho thấy, chỉ khoảng 31% hành khách người lớn trên ô tô sử dụng dây an toàn. Đáng lo ngại hơn, ở hàng ghế sau, tỷ lệ cài dây an toàn chỉ đạt 12%. Con số này phản ánh mức độ tuân thủ thấp, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn nghiêm trọng khi tai nạn xảy ra.

Một trong những lý do khiến nhiều người bỏ qua thao tác này xuất phát từ chính đặc điểm kỹ thuật của ô tô. Hầu hết các dòng xe hiện nay đều được trang bị cảm biến dây an toàn cho hàng ghế trước. Nếu người lái không thắt dây, hệ thống sẽ phát âm thanh cảnh báo liên tục, một số xe còn không nhả phanh tay điện tử cho đến khi dây an toàn được cài đúng vị trí. Với người ngồi ghế phụ, khi không thắt dây an toàn, xe cũng sẽ phát ra tín hiệu cảnh báo bằng âm thanh và đèn nhấp nháy.

Ký hiệu đèn cảnh báo chưa thắt dây an toàn trên ô tô. ẢNH: CHÍ TÂM​

Trái lại, hàng ghế phía sau thường ít được trang bị cảm biến cảnh báo. Dù có dây an toàn đầy đủ, nhưng nếu hành khách không cài, hệ thống cũng không phát ra bất kỳ âm thanh hay cảnh báo nào. Điều này khiến nhiều người chủ quan, cho rằng việc thắt dây là không cần thiết, đặc biệt khi di chuyển quãng đường ngắn hoặc trong nội thành. Đây cũng là lý do lý giải vì sao tỷ lệ cài dây an toàn ở hàng ghế sau luôn thấp hơn rất nhiều so với hàng ghế trước.

Tình trạng này diễn ra khá phổ biến, nhất là đối với những tài xế lái xe dịch vụ nhưng đa phần hành khách ngồi sau không cài dây an toàn. Ngay cả xe cá nhân, nhiều gia đình khi cả nhà cùng di chuyển trên ô tô, số người ngồi sau cài dây an toàn gần như đếm trên đầu ngón tay.

Người ngồi ghế sau không thắt dây an toàn, tài xế bị phạt thế nào?​

Về mặt pháp lý, quy định bắt buộc thắt dây an toàn ở Việt Nam đã trải qua quá trình điều chỉnh sau rất nhiều năm. Luật Giao thông đường bộ năm 2008 chỉ yêu cầu người lái và hành khách ngồi hàng ghế trước phải thắt dây an toàn. Tuy nhiên, đến khi Việt Nam gia nhập Công ước quốc tế 1968 về Giao thông đường bộ vào năm 2014, quy định đã thay đổi theo hướng tiệm cận chuẩn quốc tế: mọi vị trí ghế ngồi có dây an toàn, bao gồm cả hàng ghế sau, đều bắt buộc phải cài dây an toàn.

Tài xế sẽ bị phạt đến 1 triệu đồng nếu người ngồi trên ô tô không thắt dây an toàn. ẢNH: TN​

Nghị định 46/2016/NĐ-CP đưa ra mức xử phạt cụ thể, áp dụng từ ngày 1.1.2018, với số tiền từ 100.000 - 200.000 đồng đối với người điều khiển ô tô thực hiện hành vi không thắt dây an toàn khi điều khiển xe chạy trên đường; chở người trên xe ô tô không thắt dây an toàn (tại vị trí có trang bị dây an toàn). Đến Nghị định 100/2019/NĐ-CP (Nghị định 100), mức xử phạt tăng lên từ 800.000 đồng đến 1 triệu đồng.

Hiện nay, khoản 3, điều 6, Nghị định 168/2024/NĐ-CP thay thế cho Nghị định 100, vẫn giữ nguyên mức xử phạt từ 800.000 đồng đến 1 triệu đồng đối với tài xế có hành vi chở người trên ô tô không thắt dây đai an toàn (tại vị trí có trang bị dây đai an toàn) khi xe đang chạy. Điều này đồng nghĩa, nếu hành khách ngồi phía sau không cài dây an toàn, người tài xế sẽ chịu trách nhiệm bị xử phạt.

Việc thắt dây an toàn không chỉ nhằm tránh vi phạm luật mà quan trọng hơn là để bảo vệ tính mạng người ngồi trên xe. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, hành khách ngồi sau không thắt dây an toàn khi xảy ra va chạm có nguy cơ bị thương nặng hoặc tử vong cao hơn nhiều lần so với người cài dây. Thậm chí, trong một số tình huống, chính hành khách ngồi sau không thắt dây có thể trở thành mối nguy hiểm cho người ngồi trước khi quán tính hất văng về phía trước lúc xe phanh gấp hoặc va chạm.

Nguồn: Chí Tâm/báo Thanh Niên​