Việc đánh thuế lãi suất tiền gửi tiết kiệm với tình hình kinh tế VN hiện nay là điều không nên, ít nhất khoảng từ 5-10 năm
Ở Việt Nam, phần lớn người gửi tiết kiệm không phải là giới siêu giàu mà là tầng lớp trung lưu, người lao động tích lũy tiền để bảo vệ tài chính trước rủi ro. Đối với người cao tuổi, lãi tiết kiệm là nguồn thu nhập chính khi họ không còn làm việc. Đánh thuế lãi suất tiền gửi sẽ làm giảm thu nhập thực tế của nhóm này, ảnh hưởng đến đời sống của họ, nhất là khi mức lãi suất thực tế đã bị bào mòn bởi lạm phát.
Việc đánh thuế lãi tiết kiệm có thể khiến người dân tìm đến các kênh đầu tư khác như bất động sản, chứng khoán hoặc thậm chí chuyển tiền ra nước ngoài để tránh thuế. Điều này có thể:
Làm giảm lượng tiền gửi vào ngân hàng, khiến các ngân hàng gặp khó khăn trong huy động vốn để cho vay, ảnh hưởng đến tín dụng cho doanh nghiệp và nền kinh tế.
Kích thích đầu cơ bất động sản, làm trầm trọng thêm vấn đề giá nhà đất tăng cao ở Việt Nam.
Việt Nam áp dụng thuế thu nhập cá nhân với mức cao (lên tới 35% cho thu nhập cao). Nếu tiếp tục đánh thuế lãi suất tiết kiệm, người lao động sẽ có động cơ tiêu dùng hoặc đầu tư rủi ro hơn thay vì tiết kiệm, điều này có thể làm giảm tỷ lệ tích lũy của nền kinh tế.
Nhiều quốc gia trong khu vực như Singapore, Hong Kong, Malaysia đều miễn thuế lãi tiết kiệm để khuyến khích người dân tích lũy. Trong khi đó, các nước đánh thuế lãi suất tiết kiệm (như Pháp, Đức, Nhật) thường có hệ thống an sinh xã hội rất phát triển, đảm bảo người dân vẫn có nguồn thu nhập ổn định dù không gửi tiết kiệm. Việt Nam chưa có mạng lưới an sinh xã hội đủ mạnh để thay thế vai trò của tiền tiết kiệm.
Bài viết trên so sánh thuế lãi tiết kiệm với thuế cổ tức, nhưng có điểm khác biệt lớn:
Cổ tức là lợi nhuận của doanh nghiệp sau thuế, tức là đã trải qua quá trình kinh doanh và tạo ra giá trị gia tăng.
Lãi suất tiết kiệm đơn thuần là khoản tiền được trả khi người dân gửi tiền vào ngân hàng, không trực tiếp tạo ra giá trị gia tăng.
Do đó, đánh thuế cổ tức có thể hợp lý hơn đánh thuế lãi tiết kiệm vì bản chất sinh lợi khác nhau.
Trong bối cảnh Việt Nam hiện nay, việc đánh thuế lãi tiết kiệm có thể gây tác động tiêu cực hơn là tích cực. Nó không chỉ làm giảm động lực tiết kiệm, ảnh hưởng đến người thu nhập trung bình và người già mà còn làm suy giảm nguồn vốn ngân hàng, gây bất ổn cho nền kinh tế. Nếu mục tiêu là đảm bảo công bằng thu nhập, chính phủ có thể tập trung vào các giải pháp khác như đánh thuế cao hơn với các khoản đầu tư mang tính đầu cơ, thay vì đánh vào lãi suất tiết kiệm.