Phải chăng con người đã biết phẫu thuật tai từ hơn 5.000 năm trước?

[thuha19051234]

Các nhà khảo cổ học đã khai quật một hộp sọ niên đại khoảng 5.300 năm tuổi từ một ngôi mộ ở Tây Ban Nha, xác định được 7 vết cắt gần ống tai trái. Đây là bằng chứng thuyết phục cho thấy một quy trình phẫu thuật sơ khai để điều trị bệnh viêm tai giữa, đã xuất hiện ở loài người từ hàng nghìn năm trước. Đây là một cuộc phẫu thuật tai sớm nhất được biết đến. Ngoài ra nhóm nghiên cứu ở Tây Ban Nha cũng xác định được một lưỡi đá lửa có thể đã được sử dụng như một công cụ cactrizing.

Cuộc phẫu thuật sơ khai đầu tiên trong lịch sử loài người​

Địa điểm khai quật và tìm thấy hộp sọ nằm ở Dolmen of El Pendón ở Burgos, Tây Ban Nha, một phần còn lại của một ********* cự thạch có niên đại từ thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên, tức là cuối thời kỳ đồ đá mới. Tàn tích này cũng gồm một thánh địa chứa các bộ xương của gần 100 người, đã được các nhà khảo cổ học khai quật từ năm 2016. Đến tháng 7 năm 2018, nhóm nghiên cứu đã thu về được những hộp sọ, là chủ đề của nghiên cứu mới nhất vừa được công bố này.
Hộp sọ có tư thế nằm nghiêng về phía bên phải, đối diện với lối vào của nơi chôn cần, trong phần lớn các phần của hộp sọ còn nguyên vẹn thì không còn một chiếc răng nào còn tồn tại. Các nhà nghiên cứu đã dựa vào những chiếc răng bị mất, công việc việc mất mật độ xương cũng như phần sụn ở tuyến giáp đã bị hóa lỏng hoàn toàn, nhằm kết luận rằng đây là hộp sọ của một phụ nữ lớn tuổi từ 65 tuổi trở lên.

Hộp sọ được khai quật tại địa điểm El Pendón ở Reinoso, Burgos, Tây Ban Nha vào năm 2018
Những lỗ thủng đã được tìm thấy ở cả hai bên hộp sọ gần xương chũm (nằm ngay sau tai). Các nhà khoa học cho rằng những lỗ thủng này là bằng chứng từ kết quả của hai cuộc can thiệp phẫu thuật, mỗi lần một bên tai, được tiến hành bởi một người có kiến thức giải phẫu học thô sơ. Còn phía tai phải có nhiều tái tạo xương hơn, cho thấy rằng cuộc phẫu thuật đầu tiên đã được thực hiện để điều trị những vấn đề được dự đoán là liên quan đến tình trạng đe dọa tính mạng nghiêm trọng, xuất phát từ những rủi ro liên quan đến một thủ thuật nguy hiểm như vậy trong giai đoạn này.
Người phụ nữ đã sống sót sau thủ thuật đầu tiên và phải trải qua một cuộc phẫu thuật thứ 2 sau đó ở phần tai trái. Các nhà nghiên cứu vẫn chưa thể xác định được liệu các cuộc phẫu thuật có được thực hiện liên tục hay có khoảng cách hàng tháng, thậm chí hàng năm giữa 2 lần này hay không? Họ nói rằng "Đây là bằng chứng được ghi nhận sớm nhất về một cuộc phẫu thuật trên cả xương thái dương và do đó, rất có thể, là ca phẫu thuật cắt xương chũm triệt để đầu tiên được biết đến trong lịch sử loài người".
Đây là một hình thức phẫu thuật sơ khai khá phổ biến để điều trị nhiễm trùng tai cấp tính vào thế kỷ 17. Hộp sọ là bằng chứng rõ ràng về việc phẫu thuật cắt xương chũm đã được tìm thấy ở Croatia (thế kỷ 11), Ý (thế kỷ 18 và 19) và Copenhagen (19 hoặc đầu thế kỷ 20). Và có lẽ kiểu phẫu thuật sọ lâu đời nhất là cắt sọ - khoan một lỗ trên đầu người - đã được ghi chép trong các tài liệu về dọc bán đảo Iberia. Có tổng 5 hộp sọ được phục hồi từ một địa điểm gần Dolmen of El Pendón cho thấy bằng chứng về các cá thể dường như đã sống sót sau các phẫu thuật này, mặc dù họ thiếu thuốc kháng sinh và nguy cơ biến chứng cao.

Tập hợp các vết cắt được xác định trên xương thái dương bên trái của hộp sọ

Con người đã biết can thiệp bằng phẫu thuật để trị bệnh tai?​

Câu hỏi đặt ra cho các nhà khoa học hiện đại là tình trạng bệnh lý nào đã thúc đẩy sự can thiệp bằng phẫu thuật - được cho là một can thiệp cuối cùng trong điều trị bệnh? Khả năng về u cholesteatoma - một chấn thương ở xương thái dương có thể gây mất thính lực, chóng mặt và các biến chứng khác đã được các tác giả loại trừ, mặc dù đây cũng là một căn bệnh phổ biến là được ghi nhận nhiều nhất trong các nghiên cứu bệnh học về hộp sọ cổ đại. Nhưng holesteatoma có xu hướng ăn mòn thành xương (màng xương) ngăn cách ống tai với xương chũm, tuy nhiên hộp sọ cho thấy khối u còn nguyên vẹn ở cả hai bên hộp sọ của người phụ nữ. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cho rằng một một khối u xương hoặc viêm tai ngoài ác tính (một bệnh nhiễm trùng lan nhanh của ống tai và xương thái dương) là rất ít khả năng xảy ra.
Cuối cùng, sau khi loại trừ các khả năng, các tác giả kết luận rằng tình trạng này rất có thể là dạng viêm tai giữa cấp tính, hay còn gọi là nhiễm trùng tai giữa, đã lan đến phần xương bên dưới, cụ thể là phần xương chũm gây ra viêm xương chũm. Tình trạng bệnh đã đủ để dễ chẩn đoán, vì nhiễm trùng thường gây ra sưng tấy, đỏ và có thể nhìn thấy khi chất lỏng và chất nhầy được tích tụ đầy lên bên trong tai. Nếu viêm tai giữa lan đến phần xương chũm, cấu trúc giống tổ ong của xương cũng sẽ chứa đầy chất lỏng và chất nhầy. Nếu tình trạng nguy hiểm này không được điều trị, rất dễ dẫn đến mất thính giác và có thể bị viêm màng não. Các nhà khoa học cũng xác nhận rằng viêm xương chũm do nhiễm trùng tai giữa là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em trước khi có nhiều loại thuốc kháng sinh để triệu trị, tuy nhiên ở thời đại chúng ta tình trạng này khá hiếm gặp.
Ở thời kỳ hiện đại, phương pháp phẫu thuật cắt xương chũm bao gồm việc loại bỏ các tế bào trong không gian rỗng chứa đầy không khí của xương chũm. Với phẫu thuật cắt hoàn toàn xương chũm, đầu tiên các bác sĩ phẫu thuật sẽ tạo ra một đường cắt phía sau tai, sau đó sử dụng một mũi khoan xương để mở lối vào khoang tai giữa. Tiếp tục là việc loại bỏ bất kỳ mô hoặc xương chũm nào bị nhiễm trùng, khâu lại vết cắt và băng vết thương. Những bác sĩ phẫu thuật tai thời kỳ đồ đá mới cũng đã thực hiện theo một quy trình tương tự mặc dù vẫn còn rất thô sơ từ các bước thực hiện đến các công cụ và phương tiện hỗ trợ, từ thao tác loại bỏ phần xương bị ảnh hưởng để dẫn lưu tai giữa và sau đó nối xương chũm với khoang màng nhĩ bao quanh xương của tai trong.

Lựa chọn các công cụ làm từ đá lửa từ thánh địa El Pendón: lưỡi kiếm, các mảnh nhỏ hình học và đầu mũi tên

Bệnh nhân sẽ phải chịu rất nhiều đau đớn​

Một quá trình phẫu thuật như vậy sẽ không hề dễ dàng với các bác sĩ và tất nhiên với bệnh nhân cũng không lấy gì làm dễ chịu. Các tác giả nghiên cứu viết rằng "Bản thân sự can thiệp sẽ bao gồm một vòng tròn tiến thẳng và việc khoan mài mòn sẽ gây ra đau đớn không thể chịu đựng được trong điều kiện bình thường. Vì vậy để thực hiện phẫu thuật này, người bệnh phải được các thành viên khác trong cộng đồng hỗ trợ kiềm chế cơn đau hoặc trước đó đã được sử dụng một số chất giảm đau hoặc làm mất ý thức." Một số loài thực vật phổ biến thời đó cũng đã phổ biến trong khu vực đã được biết đến là có đặc tính giảm đau và kháng sinh tự nhiên, ngoài ra những bằng chứng về việc sử dụng thuốc phiện trong phẫu thuật cũng đã được tìm thấy trong hai bộ xương được khai quật từ một địa điểm ở Barcelona.
Xem thêm: Trước khi có kỹ thuật gây mê hiện đại, thuốc phiện và thuật thôi miên từng được dùng để phẫu thuật cho bệnh nhân
Mặc dù các vết cắt có thể quan sát được rõ ràng bên tai trái của hộp sọ nhưng các tác giả vẫn chưa xác định rõ ràng về loại công cụ nào được sử dụng để loại bỏ mô xương. Họ chỉ dự đoán rằng nó có khả năng là "một công cụ sắc bén với chuyển động tròn." Các nhà khảo cổ học cũng đã thu hồi một bộ công cụ bằng đá từ địa điểm này sau đó tiến hành phân tích các dấu vết. Họ xác định được một lưỡi đá lửa, có độ dài khoảng 31 mm và rộng 7 mm, có thể đã tiếp xúc với vật liệu xương và cũng có khả năng được sử dụng để làm thịt.
Lưỡi dào này cũng có dấu hiệu bị nung nóng (không quá 300-350 ° C), các nhà nghiên cứu gợi ý rằng lưỡi đá lửa này có thể đã được dùng như một công cụ cauterizing cho quy trình phẫu thuật. Họ cũng trích dẫn thêm các nghiên cứu trước đây chứng minh việc dùng công cụ bằng đá được đốt nóng bằng lửa để làm lành vết thương, hay giúp đỡ thực hiện động tác leo núi trong các ngôi làng nguyên thủy ở quần đảo Canary.
Nguồn Arstechnica