Phát hiện mới về siêu quái thú đại dương Megalodon - choáng ngợp hơn những gì ta đã biết

[Hail the Judge]

Trong bộ phim kinh điển Jaws (1975) của Steven Spielberg, một con cá mập trắng khổng lồ gieo rắc nỗi kinh hoàng cho người dân tại một bãi biển Mỹ với kích thước và hàm răng sắc nhọn đáng sợ. Tuy nhiên, cách đây 20 triệu năm, một “quái vật” còn đáng sợ hơn từng thống trị đại dương: Megalodon – loài cá mập khổng lồ được coi là kẻ săn mồi tối thượng. Gần đây, một nghiên cứu từ Đại học California đã hé lộ rằng Megalodon thậm chí còn lớn hơn những gì chúng ta từng nghĩ, làm sáng tỏ thêm về kích thước kinh hoàng và số phận của loài này.

Megalodon (tên khoa học: Otodus megalodon) có nghĩa là “răng lớn” trong tiếng Latinh (megal: lớn; odon: răng), phản ánh đặc điểm nổi bật nhất của nó: những chiếc răng khổng lồ dài tới 18 cm – lớn hơn bàn tay người trưởng thành. Đây là loài cá mập lớn nhất từng tồn tại, thuộc họ Otodontidae, với sức mạnh đáng kinh ngạc:

• Lực cắn: Ước tính lên đến 20 tấn (khoảng 200.000 Newton), vượt xa lực cắn của khủng long bạo chúa Tyrannosaurus rex (12,8 tấn) và cả cá mập trắng hiện đại (1,8 tấn).
• Kích thước trước đây: Các nhà khoa học từng cho rằng Megalodon dài khoảng 15-20 m, dựa trên hóa thạch răng và tỷ lệ so sánh với cá mập trắng (Carcharodon carcharias).

Megalodon sống từ khoảng 23 triệu năm trước (kỷ Miocene) đến 3,6 triệu năm trước (kỷ Pliocene), là kẻ săn mồi đứng đầu chuỗi thức ăn trong đại dương. Thức ăn yêu thích của nó bao gồm cá mập trắng, cá voi, và các loài động vật có vú biển lớn khác.

Nghiên cứu mới từ nhóm các nhà cổ sinh vật học tại Đại học California, Riverside, công bố vào đầu năm 2025 trên tạp chí Paleobiology, đã làm thay đổi hiểu biết về kích thước của Megalodon. Dựa trên phân tích 165 mảnh xương hóa thạch (bao gồm đốt sống, vây, và răng) được khai quật từ các mỏ đá ở Bắc Mỹ và châu Âu, nhóm nghiên cứu kết luận:

• Chiều dài: Megalodon có thể dài tới 24,3 m hoặc hơn, vượt xa ước tính cũ (20 m).
• Trọng lượng: Với kích thước này, Megalodon nặng khoảng 94 tấn, tương đương một chiếc xe tải hạng nặng hoặc hơn 10 con voi châu Phi cộng lại.

Phát hiện này dựa trên việc tái tạo khung xương từ các đốt sống hóa thạch, vốn hiếm hơn răng nhưng cung cấp dữ liệu chính xác hơn về chiều dài cơ thể. So với cá mập trắng lớn nhất từng ghi nhận (6-7 m, 3 tấn), Megalodon lớn hơn gấp 4 lần về chiều dài và gấp 30 lần về trọng lượng. Để hình dung, nếu đứng thẳng, Megalodon cao bằng tòa nhà 8 tầng!

Megalodon tiến hóa trong một đại dương ấm áp, giàu dinh dưỡng của kỷ Miocene, nơi có rất nhiều con mồi lớn như cá voi cổ đại (Leviathan melvillei) và hải cẩu khổng lồ. Kích thước to lớn mang lại lợi thế:

• Săn mồi hiệu quả: Lực cắn khủng khiếp cho phép nó nghiền nát xương cá voi và xé toạc con mồi lớn chỉ trong vài cú đớp.
• Ít đối thủ cạnh tranh: Là loài săn mồi đỉnh cao, Megalodon không có kẻ thù tự nhiên nào ngoài đồng loại.

Tuy nhiên, kích thước khổng lồ cũng là điểm yếu. Với cơ thể nặng nề, Megalodon cần tiêu thụ lượng thức ăn khổng lồ – ước tính 1-2 tấn thịt mỗi ngày, tương đương 1% trọng lượng cơ thể – để duy trì năng lượng. Điều này khiến nó phụ thuộc vào nguồn con mồi lớn và dồi dào.

Phát hiện mới về chiều dài 24,3 m càng củng cố giả thuyết rằng Megalodon bị tuyệt chủng do không thích nghi được với sự khan hiếm thức ăn. Cơ thể quá lớn trở thành gánh nặng khi đại dương không còn đủ con mồi để nuôi sống nó. Sự xuất hiện của các loài săn mồi nhỏ hơn, nhanh nhẹn hơn như cá mập trắng và cá voi sát thủ (Orcinus orca) có thể đã chiếm đoạt nguồn thức ăn của Megalodon. Với tốc độ bơi chậm (ước tính 5-11 km/h so với 40 km/h của cá mập trắng), nó khó lòng cạnh tranh khi con mồi khan hiếm.