Kể từ khi nhà mạng Viettel chính thức khai trương và thương mại hóa mạng 5G ngày 15/10/2024, nhiều người dùng đã thử trải nghiệm các gói cước 5G nhưng lại gặp tình trạng mạng không ổn định, tốc độ truy cập có lúc chậm hơn mạng 4G và đặc biệt là rất nhanh hết dung lượng data. Tại cuộc hội thảo về mạng 5G do Viettel tổ chức sáng 24/10, nhà mạng đã giải thích nguyên nhân.
Ông Nguyễn Văn Sơn - Giám đốc Trung tâm di động Viettel Telecom khẳng định: "Trên thực tế, 5G không tiêu tốn dung lượng data hơn 4G nếu sử dụng tác vụ và nội dung với cùng một chất lượng". Theo ông Sơn, với những nhu cầu thông thường của người dung như truy cập mạng xã hội, tải tài liệu… thì tốc độ truy cập luôn nhanh hơn và không tốn data. Tuy nhiên, với những dịch vụ chất lượng cao như xem video 4K, sử dụng ứng dụng thực tế ảo AR/VR thì sẽ thấy tốc độ nhanh hơn rất nhiều nhưng đồng thời cũng nhanh chóng “cạn” dung lượng, nhất là với những gói cước dung lượng thấp.
Ông Nguyễn Văn Sơn - Giám đốc Trung tâm di động Viettel Telecom
Một lý do khiến tốc độ 5G giảm và tiêu tốn data mà ông Hoàng Đức Thanh - Phó Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật toàn cầu, Tổng Công ty Mạng lưới Viettel (Viettel Networks) chỉ ra, đó là để so sánh tốc độ với 4G, nhiều người sử dụng các công cụ đánh giá của bên thứ ba, vốn tiêu tốn data trên thiết bị. Ví dụ với Ookla Speedtest, mỗi lần đo chất lượng mạng, ứng dụng ngốn từ vài trăm MB đến gần 1 GB dung lượng. Vậy nên, dễ hiểu tại sao dung lượng trong gói cước 5G nhanh hết. "Cơ chế của các phần mềm Speedtest là lấy hết tài nguyên của hệ thống để kiểm tra tốc độ ngay tại thời điểm đó. Tuy nhiên, trải nghiệm sử dụng thực tế sẽ không như vậy. Với các tác vụ như xem video trực tuyến, duyệt web hay các dịch vụ data khác, năng lực xử lý của mạng 5G sẽ đáp ứng tốt hơn so với 4G".
Ông Hoàng Đức Thanh - Phó Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật toàn cầu, Tổng Công ty Mạng lưới Viettel
Theo ông Thanh, quá trình đo bằng ứng dụng kiểm tra tốc độ 5G như Speedtest, nếu chỉ có 1 thiết bị đo, trạm BTS 5G sẽ dồn toàn bộ tài nguyên cho thuê bao duy nhất, tốc độ 5G có thể lên 300-400Mbps, thậm chí có thể lên tới 500Mbps, nhưng con số tăng cao hay xuống thấp còn tùy vào vị trí đo và server định tuyến vào kiểm tra, số lượng người đang sử dụng đồng thời, vì thế khi đứng gần trạm và có 1 thiết bị đo tốc độ sẽ lên rất cao. Còn nếu có nhiều thiết bị truy cập 5G vào cùng một trạm BTS 5G sẽ dẫn đến việc chia sẻ tài nguyên, việc này sẽ khiến người dùng cảm thấy chậm đi, thậm chí là chậm hơn 4G.
Cũng cần nói thêm rằng, giai đoạn đầu hệ thống chưa hoạt động mượt mà, cần có thời gian để nhà mạng tiến hành điều chỉnh. Hiện nay 5G sẽ được ưu tiên triển khai ở những nơi mật độ người sử dụng lớn, đông dân cư, những nơi thưa dân việc đầu tư sẽ rất lớn nhưng hiệu quả hạn chế, đặc biệt giảm độ "xanh" bởi mạng 5G sử dụng năng lượng lớn, phát triển với trạm BTS 5G dày đặc sẽ tiêu thụ điện rất lớn, các nhà mạng phải cân đối giữ nhu cầu và khả năng phục vụ khách hàng, đi cùng với đó là mức độ tiêu tốn năng lượng cho hệ thống.
Ông Nguyễn Văn Sơn cũng chia sẻ: "Hiện tại, số lượng trạm phát sóng 5G vẫn còn hạn chế và chưa tương đương khi so với trạm phát 4G. Ở khung giờ thấp tải, tốc độ 5G có thể đạt mức trên 500Mbps. Tuy nhiên, khi có quá nhiều người dùng thử nghiệm trong cùng một thời điểm, tốc độ kiểm tra có thể sẽ bị giảm xuống".
Ngoài ra, còn một số yếu tố khác cũng tác động đến tốc độ mạng 5G như vị trí sử dụng thiết bị, ở gần hay xa trạm phát sóng hay thời điểm đó có nhiều người dùng truy cập hay không. Để đáp ứng nhu cầu dữ liệu tốc độ cao của người dùng, hiện Viettel đã thiết kế các gói cước có dung lượng tối thiểu 4GB mỗi ngày. Người dùng cũng cần ở trong vùng phủ sóng 5G để tối ưu trải nghiệm.
Về lộ trình phủ sóng 5G tại Việt Nam, đại diện Viettel cho biết nhà mạng này đang ưu tiên triển khai tại các khu vực thành thị. Theo đó, hơn 6.000 trạm phát sóng 5G đã được lắp đặt, phủ 95% dân số ngoài trời. Đến năm 2025, nhà mạng sẽ tiếp tục mở rộng vùng phủ sóng trong nhà. Theo kế hoạch 3-5 năm tới, người dùng ở các khu vực thành thị có thể sử dụng mạng 5G trong nhà giống như trải nghiệm 4G ở thời điểm hiện tại.
Hiện nay mạng 5G tương thích với đa phần điện thoại cao cấp trên thị trường Việt Nam hiện nay nhưng không phổ biến với điện thoại tầm trung, điện thoại cũ. Ví dụ, chỉ có những máy từ iPhone 12 series ra mắt năm 2020 trở về sau mới có hỗ trợ mạng 5G.
Nếu không chắc chắn, người dùng có thể kiểm tra thông tin cấu hình sản phẩm thông qua website của nhà sản xuất, đại lý bán hàng hay trang thông tin trực tuyến. Khi tra cứu cần chú ý đến mục Network (Mạng) có liệt kê các băng tần và công nghệ mạng mà sản phẩm tương thích.
Cách khác là xem trong phần Cài đặt (Settings) của điện thoại. Tuy mỗi hãng có một cách sắp xếp giao diện khác nhau, người dùng vẫn có thể tìm thấy thông tin cần thiết trong phần dành riêng cho Cài đặt mạng di động. Tại đây, phần "Lựa chọn kiểu mạng di động ưu tiên" (Preferred Network Type) sẽ hiển thị các công nghệ mạng viễn thông mà phần cứng có hỗ trợ như 5G, 4G, LTE, 3G... Để sử dụng 5G, người dùng cần chọn chế độ mạng ưu tiên kết nối này.
Ông Nguyễn Văn Sơn - Giám đốc Trung tâm di động Viettel Telecom khẳng định: "Trên thực tế, 5G không tiêu tốn dung lượng data hơn 4G nếu sử dụng tác vụ và nội dung với cùng một chất lượng". Theo ông Sơn, với những nhu cầu thông thường của người dung như truy cập mạng xã hội, tải tài liệu… thì tốc độ truy cập luôn nhanh hơn và không tốn data. Tuy nhiên, với những dịch vụ chất lượng cao như xem video 4K, sử dụng ứng dụng thực tế ảo AR/VR thì sẽ thấy tốc độ nhanh hơn rất nhiều nhưng đồng thời cũng nhanh chóng “cạn” dung lượng, nhất là với những gói cước dung lượng thấp.
Ông Nguyễn Văn Sơn - Giám đốc Trung tâm di động Viettel Telecom
Một lý do khiến tốc độ 5G giảm và tiêu tốn data mà ông Hoàng Đức Thanh - Phó Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật toàn cầu, Tổng Công ty Mạng lưới Viettel (Viettel Networks) chỉ ra, đó là để so sánh tốc độ với 4G, nhiều người sử dụng các công cụ đánh giá của bên thứ ba, vốn tiêu tốn data trên thiết bị. Ví dụ với Ookla Speedtest, mỗi lần đo chất lượng mạng, ứng dụng ngốn từ vài trăm MB đến gần 1 GB dung lượng. Vậy nên, dễ hiểu tại sao dung lượng trong gói cước 5G nhanh hết. "Cơ chế của các phần mềm Speedtest là lấy hết tài nguyên của hệ thống để kiểm tra tốc độ ngay tại thời điểm đó. Tuy nhiên, trải nghiệm sử dụng thực tế sẽ không như vậy. Với các tác vụ như xem video trực tuyến, duyệt web hay các dịch vụ data khác, năng lực xử lý của mạng 5G sẽ đáp ứng tốt hơn so với 4G".
Ông Hoàng Đức Thanh - Phó Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật toàn cầu, Tổng Công ty Mạng lưới Viettel
Theo ông Thanh, quá trình đo bằng ứng dụng kiểm tra tốc độ 5G như Speedtest, nếu chỉ có 1 thiết bị đo, trạm BTS 5G sẽ dồn toàn bộ tài nguyên cho thuê bao duy nhất, tốc độ 5G có thể lên 300-400Mbps, thậm chí có thể lên tới 500Mbps, nhưng con số tăng cao hay xuống thấp còn tùy vào vị trí đo và server định tuyến vào kiểm tra, số lượng người đang sử dụng đồng thời, vì thế khi đứng gần trạm và có 1 thiết bị đo tốc độ sẽ lên rất cao. Còn nếu có nhiều thiết bị truy cập 5G vào cùng một trạm BTS 5G sẽ dẫn đến việc chia sẻ tài nguyên, việc này sẽ khiến người dùng cảm thấy chậm đi, thậm chí là chậm hơn 4G.
Cũng cần nói thêm rằng, giai đoạn đầu hệ thống chưa hoạt động mượt mà, cần có thời gian để nhà mạng tiến hành điều chỉnh. Hiện nay 5G sẽ được ưu tiên triển khai ở những nơi mật độ người sử dụng lớn, đông dân cư, những nơi thưa dân việc đầu tư sẽ rất lớn nhưng hiệu quả hạn chế, đặc biệt giảm độ "xanh" bởi mạng 5G sử dụng năng lượng lớn, phát triển với trạm BTS 5G dày đặc sẽ tiêu thụ điện rất lớn, các nhà mạng phải cân đối giữ nhu cầu và khả năng phục vụ khách hàng, đi cùng với đó là mức độ tiêu tốn năng lượng cho hệ thống.
Ông Nguyễn Văn Sơn cũng chia sẻ: "Hiện tại, số lượng trạm phát sóng 5G vẫn còn hạn chế và chưa tương đương khi so với trạm phát 4G. Ở khung giờ thấp tải, tốc độ 5G có thể đạt mức trên 500Mbps. Tuy nhiên, khi có quá nhiều người dùng thử nghiệm trong cùng một thời điểm, tốc độ kiểm tra có thể sẽ bị giảm xuống".
Ngoài ra, còn một số yếu tố khác cũng tác động đến tốc độ mạng 5G như vị trí sử dụng thiết bị, ở gần hay xa trạm phát sóng hay thời điểm đó có nhiều người dùng truy cập hay không. Để đáp ứng nhu cầu dữ liệu tốc độ cao của người dùng, hiện Viettel đã thiết kế các gói cước có dung lượng tối thiểu 4GB mỗi ngày. Người dùng cũng cần ở trong vùng phủ sóng 5G để tối ưu trải nghiệm.
Về lộ trình phủ sóng 5G tại Việt Nam, đại diện Viettel cho biết nhà mạng này đang ưu tiên triển khai tại các khu vực thành thị. Theo đó, hơn 6.000 trạm phát sóng 5G đã được lắp đặt, phủ 95% dân số ngoài trời. Đến năm 2025, nhà mạng sẽ tiếp tục mở rộng vùng phủ sóng trong nhà. Theo kế hoạch 3-5 năm tới, người dùng ở các khu vực thành thị có thể sử dụng mạng 5G trong nhà giống như trải nghiệm 4G ở thời điểm hiện tại.
Hiện nay mạng 5G tương thích với đa phần điện thoại cao cấp trên thị trường Việt Nam hiện nay nhưng không phổ biến với điện thoại tầm trung, điện thoại cũ. Ví dụ, chỉ có những máy từ iPhone 12 series ra mắt năm 2020 trở về sau mới có hỗ trợ mạng 5G.
Nếu không chắc chắn, người dùng có thể kiểm tra thông tin cấu hình sản phẩm thông qua website của nhà sản xuất, đại lý bán hàng hay trang thông tin trực tuyến. Khi tra cứu cần chú ý đến mục Network (Mạng) có liệt kê các băng tần và công nghệ mạng mà sản phẩm tương thích.
Cách khác là xem trong phần Cài đặt (Settings) của điện thoại. Tuy mỗi hãng có một cách sắp xếp giao diện khác nhau, người dùng vẫn có thể tìm thấy thông tin cần thiết trong phần dành riêng cho Cài đặt mạng di động. Tại đây, phần "Lựa chọn kiểu mạng di động ưu tiên" (Preferred Network Type) sẽ hiển thị các công nghệ mạng viễn thông mà phần cứng có hỗ trợ như 5G, 4G, LTE, 3G... Để sử dụng 5G, người dùng cần chọn chế độ mạng ưu tiên kết nối này.
