Con voi còi
Writer
Xuất khẩu máy biến áp của Trung Quốc đang tăng mạnh giữa lúc chuỗi cung ứng toàn cầu chịu áp lực, với kim ngạch từ tháng 1 đến tháng 8/2025 đạt 29,7 tỷ nhân dân tệ (khoảng 4,1 tỷ USD), tăng 51,4% so với cùng kỳ năm trước, theo số liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc.
Trong tháng 8 riêng lẻ, xuất khẩu tăng gần 58% lên 4,72 tỷ nhân dân tệ. Tăng trưởng chủ yếu đến từ thị trường châu Á (+65%), châu Âu (+138%) và châu Phi (+28%), trong khi xuất khẩu sang Bắc Mỹ giảm nhẹ 4,3%.
Sự tăng trưởng này diễn ra trong bối cảnh toàn cầu thiếu hụt máy biến áp, thiết bị thiết yếu trong truyền tải và phân phối điện. Theo các công ty nghiên cứu thị trường như Wood Mackenzie và GMI, chu kỳ giao hàng thiết bị này đã tăng lên hơn 100 tuần do tình trạng quá tải sản xuất.
Musk từng cảnh báo thiếu hụt
Tại hội nghị Bosch Connected World năm 2024, tỷ phú Elon Musk đã dự báo về nguy cơ thiếu máy biến áp toàn cầu, khi nhu cầu điện tăng mạnh do sự phát triển của xe điện và trí tuệ nhân tạo.
Mỗi xe điện trung bình cần từ 5–6 máy biến áp, và mạng lưới sạc cũng đòi hỏi cơ sở hạ tầng điện lớn. Đồng thời, các trung tâm dữ liệu AI vốn tiêu thụ điện năng cao đang khiến nhu cầu về máy biến áp hạ áp tăng nhanh.
Báo cáo của Bộ Thương mại Mỹ cho thấy nhiều thiết bị trong lưới điện Hoa Kỳ đã sử dụng quá tuổi thọ khuyến nghị, làm gia tăng nhu cầu thay thế. Tuy nhiên, sản xuất nội địa không đáp ứng đủ, đặc biệt sau khi Washington hạn chế nhập khẩu thiết bị điện từ Trung Quốc.
Khi cư dân mạng hỏi trên mạng xã hội rằng liệu Tesla có bắt đầu sản xuất máy biến áp của riêng mình hay không, Musk đã đưa ra câu trả lời rõ ràng là có.
Các công ty Trung Quốc hưởng lợi từ chuỗi cung ứng nội địa
Trong bối cảnh này, các nhà sản xuất Trung Quốc, bao gồm TBEA, China XD Electric và Baobian Electric, đang gia tăng thị phần toàn cầu. Trung Quốc hiện chiếm hơn 60% sản lượng máy biến áp thế giới và duy trì chuỗi cung ứng nội địa khép kín từ nguyên liệu thô đến sản phẩm hoàn chỉnh.
Một bước tiến đáng chú ý gần đây là việc đưa vào vận hành máy biến áp dầu thực vật 500 kV đầu tiên thế giới tại Quảng Châu – thiết bị sử dụng dầu cách điện sinh học thân thiện môi trường, đánh dấu bước đột phá trong công nghệ cao áp.
Các nhà sản xuất Trung Quốc cũng đang tận dụng lợi thế chi phí và tốc độ sản xuất: thời gian giao hàng rút ngắn còn 10–12 tháng, chi phí thấp hơn 20–30% so với các đối thủ châu Âu.
Cầu tăng cung vẫn chậm điều chỉnh
Hitachi Energy và Eaton (Mỹ) đã công bố kế hoạch mở rộng sản xuất, nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng quy trình sản xuất máy biến áp phức tạp, cần thời gian dài để mở rộng công suất.
Theo dự báo của United Markets, thị trường máy biến áp toàn cầu có thể đạt 103 tỷ USD vào năm 2031, gần gấp đôi so với năm 2021, với tốc độ tăng trưởng trung bình 6,1%/năm.
Trong khi các nước phương Tây vẫn đang nỗ lực nâng công suất, Trung Quốc đang tận dụng thời điểm này để mở rộng ảnh hưởng trên thị trường thiết bị điện toàn cầu.
Trong tháng 8 riêng lẻ, xuất khẩu tăng gần 58% lên 4,72 tỷ nhân dân tệ. Tăng trưởng chủ yếu đến từ thị trường châu Á (+65%), châu Âu (+138%) và châu Phi (+28%), trong khi xuất khẩu sang Bắc Mỹ giảm nhẹ 4,3%.
Sự tăng trưởng này diễn ra trong bối cảnh toàn cầu thiếu hụt máy biến áp, thiết bị thiết yếu trong truyền tải và phân phối điện. Theo các công ty nghiên cứu thị trường như Wood Mackenzie và GMI, chu kỳ giao hàng thiết bị này đã tăng lên hơn 100 tuần do tình trạng quá tải sản xuất.
Musk từng cảnh báo thiếu hụt
Tại hội nghị Bosch Connected World năm 2024, tỷ phú Elon Musk đã dự báo về nguy cơ thiếu máy biến áp toàn cầu, khi nhu cầu điện tăng mạnh do sự phát triển của xe điện và trí tuệ nhân tạo.
Mỗi xe điện trung bình cần từ 5–6 máy biến áp, và mạng lưới sạc cũng đòi hỏi cơ sở hạ tầng điện lớn. Đồng thời, các trung tâm dữ liệu AI vốn tiêu thụ điện năng cao đang khiến nhu cầu về máy biến áp hạ áp tăng nhanh.
Báo cáo của Bộ Thương mại Mỹ cho thấy nhiều thiết bị trong lưới điện Hoa Kỳ đã sử dụng quá tuổi thọ khuyến nghị, làm gia tăng nhu cầu thay thế. Tuy nhiên, sản xuất nội địa không đáp ứng đủ, đặc biệt sau khi Washington hạn chế nhập khẩu thiết bị điện từ Trung Quốc.
Khi cư dân mạng hỏi trên mạng xã hội rằng liệu Tesla có bắt đầu sản xuất máy biến áp của riêng mình hay không, Musk đã đưa ra câu trả lời rõ ràng là có.
Các công ty Trung Quốc hưởng lợi từ chuỗi cung ứng nội địa
Trong bối cảnh này, các nhà sản xuất Trung Quốc, bao gồm TBEA, China XD Electric và Baobian Electric, đang gia tăng thị phần toàn cầu. Trung Quốc hiện chiếm hơn 60% sản lượng máy biến áp thế giới và duy trì chuỗi cung ứng nội địa khép kín từ nguyên liệu thô đến sản phẩm hoàn chỉnh.
Một bước tiến đáng chú ý gần đây là việc đưa vào vận hành máy biến áp dầu thực vật 500 kV đầu tiên thế giới tại Quảng Châu – thiết bị sử dụng dầu cách điện sinh học thân thiện môi trường, đánh dấu bước đột phá trong công nghệ cao áp.
Các nhà sản xuất Trung Quốc cũng đang tận dụng lợi thế chi phí và tốc độ sản xuất: thời gian giao hàng rút ngắn còn 10–12 tháng, chi phí thấp hơn 20–30% so với các đối thủ châu Âu.
Cầu tăng cung vẫn chậm điều chỉnh
Hitachi Energy và Eaton (Mỹ) đã công bố kế hoạch mở rộng sản xuất, nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng quy trình sản xuất máy biến áp phức tạp, cần thời gian dài để mở rộng công suất.
Theo dự báo của United Markets, thị trường máy biến áp toàn cầu có thể đạt 103 tỷ USD vào năm 2031, gần gấp đôi so với năm 2021, với tốc độ tăng trưởng trung bình 6,1%/năm.
Trong khi các nước phương Tây vẫn đang nỗ lực nâng công suất, Trung Quốc đang tận dụng thời điểm này để mở rộng ảnh hưởng trên thị trường thiết bị điện toàn cầu.
