Tháp rơi tự do
Intern Writer
Một canh bạc khổng lồ trị giá hàng nghìn tỷ USD đang được đặt lên bàn, và trung tâm của ván cược này chính là Elon Musk – vị CEO nổi tiếng của Tesla.
Ngày 27 tháng 10, trong bức thư gửi cổ đông, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tesla Robin Denholm đã cảnh báo rằng nếu kế hoạch lương thưởng kéo dài mười năm trị giá tới 1 nghìn tỷ USD của Musk không được thông qua, vị tỷ phú này có thể lựa chọn rời khỏi Tesla.
Mọi chuyện bắt đầu từ ngày 5 tháng 9, khi Tesla công bố gói thưởng khổng lồ được thiết kế riêng cho Musk. Theo kế hoạch, ông cần hoàn thành 12 mục tiêu trong vòng 10 năm tới, bao gồm đưa vốn hóa Tesla lên 8,5 nghìn tỷ USD, bán 12 triệu xe điện, sản xuất 1 triệu robot AI, vận hành 1 triệu xe taxi tự lái, và nâng lợi nhuận điều chỉnh lên 400 tỷ USD. Nếu đạt đủ, Musk sẽ nhận được phần thưởng cổ phiếu trị giá 1 nghìn tỷ USD. Ngược lại, nếu thất bại ở bất kỳ hạng mục nào, ông sẽ không nhận được gì cả. Gói đề xuất sẽ được đưa ra biểu quyết trong đại hội cổ đông ngày 6 tháng 11.
Tuy nhiên, hai tổ chức tư vấn quyền biểu quyết lớn nhất thế giới – ISS và Glass Lewis – đã cùng khuyến nghị cổ đông bỏ phiếu phản đối. Lý do của họ: quy mô quá lớn, thiếu ràng buộc và kiểm soát hợp lý.
Musk ngay lập tức phản công. Trên mạng xã hội X (Twitter cũ) và trong cuộc họp công bố báo cáo quý III, ông bày tỏ phẫn nộ: “Thật không thể tin được, tôi tạo ra cả một đội quân robot, và giờ lại có thể bị hạ bệ bởi sự ngu ngốc của ISS và Glass Lewis.”
Nhưng ngay cả khi được thông qua, để đạt được các mục tiêu “không tưởng” đó trong mười năm tới, Musk và Tesla vẫn phải đối mặt với vô số thách thức thực tế.
Tuy vậy, lợi nhuận ròng chỉ còn 1,37 tỷ USD, giảm tới 37% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân, theo Tesla, là do chi phí bán hàng, nghiên cứu AI và vận hành tăng mạnh, cùng với biến động thuế và thay đổi cơ cấu sản phẩm.
Chi phí hoạt động quý này đã tăng 50%, lên tới 3,43 tỷ USD. Trong khi đó, các mẫu xe chủ lực Model 3 và Model Y – chiếm phần lớn doanh số – lại phải hạ giá liên tục, khiến biên lợi nhuận sụt giảm đáng kể. Các mẫu xe cao cấp Model S, X và Cybertruck chỉ bán được 1,6 vạn chiếc, đóng góp không đáng kể.
Đáng chú ý, doanh số tại Mỹ tăng vọt trước thời điểm gói hỗ trợ thuế 7.500 USD hết hạn vào cuối tháng 9, tạo nên một “cơn sốt mua xe” ngắn hạn. Sau khi chính sách này kết thúc, doanh số quý IV của Tesla được dự báo sẽ giảm.
Trong khi đó, BYD của Trung Quốc tiếp tục vượt Tesla về doanh số xe điện thuần túy – đạt 583.000 xe trong quý III, đánh dấu quý thứ tư liên tiếp BYD dẫn đầu thị trường toàn cầu.
Dù lợi nhuận giảm, Tesla vẫn duy trì dòng tiền mạnh mẽ: 41,6 tỷ USD tiền mặt và tài sản tương đương, dòng tiền tự do tăng 46% lên 3,99 tỷ USD. Đây là nền tảng tài chính giúp công ty duy trì tham vọng mở rộng và nghiên cứu công nghệ mới.
Musk tiết lộ rằng trong năm 2025, Tesla sẽ bắt đầu vận hành xe taxi tự lái không người giám sát tại Austin, sau đó mở rộng ra 8–10 thành phố. Dự án Cybercab – mẫu xe không vô-lăng và bàn đạp – dự kiến sẽ sản xuất vào quý II năm 2026, chậm hơn kế hoạch ban đầu.
Về Optimus, Musk thừa nhận quá trình phát triển robot gặp nhiều thách thức về kỹ thuật, đặc biệt ở tay và cánh tay. Dự án từng được hứa hẹn sẽ sản xuất đại trà từ năm 2024, nay đã phải lùi đến cuối năm 2026.
Một chuyên gia ngành robot nhận định rằng vấn đề không chỉ nằm ở kỹ thuật chế tạo, mà còn ở bản chất khoa học: vật liệu, cảm biến và cơ cấu tinh vi của “bàn tay linh hoạt” vẫn chưa đủ bền và chính xác. “Làm xe hay làm tên lửa là bài toán kỹ thuật. Nhưng chế tạo người máy là bài toán khoa học, chưa chắc tiền có thể mua được thời gian,” vị này nói.
Nếu không thể hiện được tiến triển rõ rệt trong hai năm tới, Tesla có thể đối mặt với áp lực cực lớn từ các nhà đầu tư. Khi Musk thông báo việc lùi thời hạn sản xuất Optimus, cổ phiếu Tesla ngay lập tức giảm hơn 4% trong giao dịch ngoài giờ.
Dù vậy, con đường mà Tesla đang đi vẫn đầy rẫy ẩn số. Từ 12 triệu xe điện, 1 triệu robot, cho đến mục tiêu 8,5 nghìn tỷ USD vốn hóa – mỗi con số đều mang dáng dấp của một giấc mơ khổng lồ, vừa rực rỡ vừa mơ hồ.
Liệu Elon Musk có tiếp tục dẫn dắt Tesla trong ván bài mang tên “tương lai”, hay sẽ rời đi để bắt đầu một cuộc phiêu lưu mới? Câu trả lời, có lẽ, vẫn đang được viết dở giữa những cỗ máy, những con chip, và giấc mơ chưa ngủ của người đàn ông luôn tin rằng: bầu trời cũng chỉ là điểm khởi đầu. #bỏphiếuTesla
Ngày 27 tháng 10, trong bức thư gửi cổ đông, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tesla Robin Denholm đã cảnh báo rằng nếu kế hoạch lương thưởng kéo dài mười năm trị giá tới 1 nghìn tỷ USD của Musk không được thông qua, vị tỷ phú này có thể lựa chọn rời khỏi Tesla.
Mọi chuyện bắt đầu từ ngày 5 tháng 9, khi Tesla công bố gói thưởng khổng lồ được thiết kế riêng cho Musk. Theo kế hoạch, ông cần hoàn thành 12 mục tiêu trong vòng 10 năm tới, bao gồm đưa vốn hóa Tesla lên 8,5 nghìn tỷ USD, bán 12 triệu xe điện, sản xuất 1 triệu robot AI, vận hành 1 triệu xe taxi tự lái, và nâng lợi nhuận điều chỉnh lên 400 tỷ USD. Nếu đạt đủ, Musk sẽ nhận được phần thưởng cổ phiếu trị giá 1 nghìn tỷ USD. Ngược lại, nếu thất bại ở bất kỳ hạng mục nào, ông sẽ không nhận được gì cả. Gói đề xuất sẽ được đưa ra biểu quyết trong đại hội cổ đông ngày 6 tháng 11.
Tuy nhiên, hai tổ chức tư vấn quyền biểu quyết lớn nhất thế giới – ISS và Glass Lewis – đã cùng khuyến nghị cổ đông bỏ phiếu phản đối. Lý do của họ: quy mô quá lớn, thiếu ràng buộc và kiểm soát hợp lý.
Musk ngay lập tức phản công. Trên mạng xã hội X (Twitter cũ) và trong cuộc họp công bố báo cáo quý III, ông bày tỏ phẫn nộ: “Thật không thể tin được, tôi tạo ra cả một đội quân robot, và giờ lại có thể bị hạ bệ bởi sự ngu ngốc của ISS và Glass Lewis.”
Nhưng ngay cả khi được thông qua, để đạt được các mục tiêu “không tưởng” đó trong mười năm tới, Musk và Tesla vẫn phải đối mặt với vô số thách thức thực tế.
Doanh thu tăng, lợi nhuận giảm – Tesla đang đi trên dây
Ngày 23 tháng 10, Tesla công bố báo cáo tài chính quý III năm 2025: doanh thu đạt 28,1 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ, chủ yếu nhờ số lượng xe giao kỷ lục 497.000 chiếc. Doanh thu từ mảng năng lượng tăng tới 44%, trong khi mảng ô tô vẫn chiếm hơn 75% tổng doanh thu.Tuy vậy, lợi nhuận ròng chỉ còn 1,37 tỷ USD, giảm tới 37% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân, theo Tesla, là do chi phí bán hàng, nghiên cứu AI và vận hành tăng mạnh, cùng với biến động thuế và thay đổi cơ cấu sản phẩm.
Chi phí hoạt động quý này đã tăng 50%, lên tới 3,43 tỷ USD. Trong khi đó, các mẫu xe chủ lực Model 3 và Model Y – chiếm phần lớn doanh số – lại phải hạ giá liên tục, khiến biên lợi nhuận sụt giảm đáng kể. Các mẫu xe cao cấp Model S, X và Cybertruck chỉ bán được 1,6 vạn chiếc, đóng góp không đáng kể.
Đáng chú ý, doanh số tại Mỹ tăng vọt trước thời điểm gói hỗ trợ thuế 7.500 USD hết hạn vào cuối tháng 9, tạo nên một “cơn sốt mua xe” ngắn hạn. Sau khi chính sách này kết thúc, doanh số quý IV của Tesla được dự báo sẽ giảm.
Trong khi đó, BYD của Trung Quốc tiếp tục vượt Tesla về doanh số xe điện thuần túy – đạt 583.000 xe trong quý III, đánh dấu quý thứ tư liên tiếp BYD dẫn đầu thị trường toàn cầu.
Dù lợi nhuận giảm, Tesla vẫn duy trì dòng tiền mạnh mẽ: 41,6 tỷ USD tiền mặt và tài sản tương đương, dòng tiền tự do tăng 46% lên 3,99 tỷ USD. Đây là nền tảng tài chính giúp công ty duy trì tham vọng mở rộng và nghiên cứu công nghệ mới.
Khi tương lai đặt cược vào trí tuệ nhân tạo và robot
Trong buổi họp công bố báo cáo, Musk hầu như không nói nhiều về xe điện. Ông dành phần lớn thời gian để nói về AI, Robotaxi và người máy hình người Optimus – ba trụ cột cho tương lai của Tesla.Musk tiết lộ rằng trong năm 2025, Tesla sẽ bắt đầu vận hành xe taxi tự lái không người giám sát tại Austin, sau đó mở rộng ra 8–10 thành phố. Dự án Cybercab – mẫu xe không vô-lăng và bàn đạp – dự kiến sẽ sản xuất vào quý II năm 2026, chậm hơn kế hoạch ban đầu.
Về Optimus, Musk thừa nhận quá trình phát triển robot gặp nhiều thách thức về kỹ thuật, đặc biệt ở tay và cánh tay. Dự án từng được hứa hẹn sẽ sản xuất đại trà từ năm 2024, nay đã phải lùi đến cuối năm 2026.
Một chuyên gia ngành robot nhận định rằng vấn đề không chỉ nằm ở kỹ thuật chế tạo, mà còn ở bản chất khoa học: vật liệu, cảm biến và cơ cấu tinh vi của “bàn tay linh hoạt” vẫn chưa đủ bền và chính xác. “Làm xe hay làm tên lửa là bài toán kỹ thuật. Nhưng chế tạo người máy là bài toán khoa học, chưa chắc tiền có thể mua được thời gian,” vị này nói.
Nếu không thể hiện được tiến triển rõ rệt trong hai năm tới, Tesla có thể đối mặt với áp lực cực lớn từ các nhà đầu tư. Khi Musk thông báo việc lùi thời hạn sản xuất Optimus, cổ phiếu Tesla ngay lập tức giảm hơn 4% trong giao dịch ngoài giờ.
Musk – tiền, quyền và giấc mơ kiểm soát tương lai
Trước những hoài nghi về “khoản thưởng nghìn tỷ”, Musk nhấn mạnh rằng ông không đơn thuần tìm kiếm lợi ích tài chính, mà muốn gia tăng quyền kiểm soát công ty, đặc biệt trong mảng trí tuệ nhân tạo và robot – nơi ông tin rằng sẽ định hình tương lai của nhân loại.Dù vậy, con đường mà Tesla đang đi vẫn đầy rẫy ẩn số. Từ 12 triệu xe điện, 1 triệu robot, cho đến mục tiêu 8,5 nghìn tỷ USD vốn hóa – mỗi con số đều mang dáng dấp của một giấc mơ khổng lồ, vừa rực rỡ vừa mơ hồ.
Liệu Elon Musk có tiếp tục dẫn dắt Tesla trong ván bài mang tên “tương lai”, hay sẽ rời đi để bắt đầu một cuộc phiêu lưu mới? Câu trả lời, có lẽ, vẫn đang được viết dở giữa những cỗ máy, những con chip, và giấc mơ chưa ngủ của người đàn ông luôn tin rằng: bầu trời cũng chỉ là điểm khởi đầu. #bỏphiếuTesla
