Sasha
Writer
Tay nắm cửa xe có vẻ vô hại. Tay nắm cửa điện tử có thể thu vào của Tesla (còn gọi là tay nắm cửa ẩn) - sau đó được nhiều nhà sản xuất ô tô toàn cầu bắt chước - đã trở thành biểu tượng về thiết kế tái hiện hình ảnh chiếc xe của tương lai theo phong cách điện.
Nhưng vào tháng 9/2025, Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia Mỹ (NHTSA) đã mở một cuộc điều tra về tay nắm cửa của Tesla Model Y 2021. Hơn 140 người tiêu dùng đã khiếu nại với NHTSA về tay nắm cửa, theo một báo cáo của Bloomberg được công bố vào tháng trước.
Các tài xế cáo buộc tay nắm cửa bị kẹt hoặc trục trặc, đặc biệt là khi ắc quy điện áp thấp của xe bị hỏng. Hồ sơ của chính phủ Mỹ nêu bật báo cáo của các bậc phụ huynh rằng con cái của họ bị mắc kẹt bên trong xe, không thể tìm thấy hoặc kích hoạt bộ phận nhả cửa cơ học ở cửa sau, sau khi người lớn ra khỏi xe. Theo NHTSA, ít nhất bốn người đã cáo buộc phải "phá cửa sổ để ra vào xe trở lại". Tesla sau đó đã hứa sẽ thiết kế lại tay nắm cửa.
Hôm 10/10, gia đình của hai thiếu niên California thiệt mạng sau khi chiếc Cybertruck mà họ đang lái bốc cháy trong một vụ tai nạn đã kiện hãng xe hơi này, cáo buộc Tesla đã biết về những khó khăn khi mở cửa bằng tay nắm trước khi các thiếu niên bị kẹt bên trong.
Giờ đây, các quy định mới của Trung Quốc yêu cầu các hãng từ bỏ thiết kế tay nắm cửa ẩn. Xét đến quy mô và sức mạnh của thị trường ô tô Trung Quốc, quy định này có thể sớm xuất hiện ở các khu vực khác trên thế giới.
Những vấn đề đau đầu về tay nắm cửa
Các quy định mới do Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc đăng tải vào tháng trước và dự kiến sẽ được hoàn thiện sau thời gian lấy ý kiến vào cuối tháng 11 sẽ yêu cầu các hãng xe hơi phải sử dụng tay nắm cửa cơ học ở bên trong và bên ngoài mỗi chiếc xe. Tay nắm cửa phải có thể vận hành mà không cần dụng cụ sau tai nạn. Các quy định này dường như cũng loại bỏ tay nắm cửa phẳng bằng cách yêu cầu các nhà sản xuất ô tô phải chế tạo tay nắm cửa có đủ chỗ để tay.
Nếu các quy định này được Trung Quốc chính thức thông qua, chúng sẽ có hiệu lực sớm nhất là vào giữa năm 2027 - một mốc thời gian đang đến gần đối với nhiều nhà sản xuất ô tô toàn cầu, xét đến quy trình thiết kế và phát triển xe thường kéo dài nhiều năm.
Việc thay đổi tay nắm cửa một cách nhanh chóng có thể là một thách thức tốn kém và phức tạp. Mức độ tốn kém và phức tạp phụ thuộc vào thiết kế của từng nhà sản xuất ô tô.
Amy Broglin-Peterson, giảng viên quản lý chuỗi cung ứng tại Trường Kinh doanh Broad thuộc Đại học Bang Michigan và là cố vấn trong ngành công nghiệp ô tô, cho biết không gian cửa xe có nhiều thiết bị điện tử, vật liệu cách nhiệt, hệ thống dây điện, loa và nhiều bộ phận khác được kẹp vào cửa: Việc thay đổi thiết kế tay nắm cửa sẽ kéo nhiều thay đổi nhiều thứ.
Các vấn đề có thể lan rộng ra ngoài thiết kế. Ngành sản xuất ô tô hoạt động theo lịch trình sản xuất nghiêm ngặt. Mặc dù có thời gian để xác thực và thử nghiệm bất kỳ tính năng mới nào xuất hiện trong mỗi mẫu xe mới, nhưng việc đột ngột thay đổi thiết kế vào cuối quy trình có thể làm xáo trộn lịch trình phức tạp của chu trình sản xuất xe.
Trong thập kỷ này, ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đã gây chấn động thế giới khi vượt mặt các nhà sản xuất ô tô truyền thống. Với sự hỗ trợ của chính phủ, xe hơi ở Trung Quốc ngày càng mới mẻ hơn, rẻ hơn và tiên tiến hơn về mặt công nghệ với lịch trình sản xuất ngắn hơn. Trung Quốc là thị trường ô tô lớn nhất thế giới; dự kiến sẽ sản xuất một phần ba số ô tô trên toàn thế giới vào năm 2030. Tuy nhiên, Army Broglin-Peterson cho biết, việc nhanh chóng tuân thủ các quy định thiết kế mới cũng sẽ không dễ dàng đối với các nhà sản xuất ô tô nội địa Trung Quốc. "Việc phát hành cơ khí đòi hỏi phải lắp ráp cơ khí", bà nói. "Không chỉ đơn giản là viết một số mã."
Vấn đề về tay nắm cửa của các nhà sản xuất ô tô có thể sẽ không dừng lại ở Trung Quốc. Các quy định mới có thể dẫn đến những phản ứng dây chuyền từ các cơ quan quản lý toàn cầu khác. Đây là một mô hình quen thuộc: Trung Quốc, từng là nơi có các biện pháp bảo vệ lỏng lẻo, đã đi trước phần còn lại của thế giới trong việc thiết lập các hướng dẫn về an toàn và tái chế pin xe điện, cũng như công nghệ xe tự hành. Bill Russo, CEO của Automobility, một công ty tư vấn có trụ sở tại Thượng Hải, đã viết trong email chia sẻ với tờ Wireds rằng: "Đây là một ví dụ điển hình về việc Trung Quốc sớm đặt ra các giới hạn: bảo vệ người tiêu dùng trong khi âm thầm định hình các tiêu chuẩn thiết kế toàn cầu".
Thiết kế tinh tế
Trong nhiều năm, Raphael Zammit, chủ nhiệm khoa thiết kế giao thông tại Trường Cao đẳng Nghiên cứu Sáng tạo Detroit, cho biết tay nắm cửa điện tử tích hợp là một phần không thể thiếu trên những chiếc xe ý tưởng tương lai. "Việc Elon Musk và Tesla đưa nó vào sản xuất, thành thật mà nói, khá tuyệt vời", ông nói. Sự phát triển của chúng gắn liền với sự phổ biến ngày càng tăng của xe điện; việc nhét tay nắm cửa vào cửa xe nhằm mục đích giảm hệ số cản, dẫn đến tăng hiệu suất pin. Hoặc giả thuyết là vậy: Phép tính sơ bộ cho thấy sự tinh chỉnh này có thể giúp tăng thêm phạm vi hoạt động khoảng 1 dặm. Có thể. Dù thế nào đi nữa, tay nắm cửa đã trở thành "ranh giới của sự sang trọng", Zammit nói.
Thật vậy, tay nắm cửa điện tử có thể được tìm thấy trên nhiều loại xe hạng sang, bao gồm một số xe của Volkswagen, General Motors, Ford và Mercedes-Benz. Jake Fisher, giám đốc cấp cao của Trung tâm Kiểm tra Ô tô thuộc Consumer Reports, đã thử nghiệm một số loại tay nắm cửa điện tử của những chiếc xe đó. Mặc dù tất cả đều có nút bấm khẩn cấp cơ học, theo quy định của Trung Quốc, một số được đặt ở những vị trí khó tìm thấy trong trường hợp khẩn cấp—trên sàn, trong bóng tối, hoặc, như ở hàng ghế sau của chiếc Model Y 2021 đang được NHTSA điều tra, dưới khe ở dưới cùng của túi đựng đồ trên cửa sau. Consumer Reports nhận thấy, nút bấm khẩn cấp cơ học tốt nhất là loại chỉ cần kéo mạnh hơn bình thường một chút là mở được, một phản ứng trực quan trong trường hợp khẩn cấp.
Tesla dường như hiểu được điều này. "Ý tưởng kết hợp nút bấm điện tử và nút bấm thủ công thành một nút bấm rất hợp lý", Franz von Holzhausen, giám đốc thiết kế của Tesla, chia sẻ với Bloomberg News.
Franz von Holzhausen cho biết nhà sản xuất ô tô này hiện sẽ thiết kế lại tay nắm cửa, kết hợp nút bấm cơ học bên trong với nút bấm điện tử. "Điều này thực sự giúp ghi nhớ hành vi với tới thứ gì đó mà bạn thường xuyên sử dụng, để bạn có thể làm điều tương tự một cách trực quan" trong trường hợp khẩn cấp, Franz von Holzhausen nói trong một cuộc phỏng vấn.
Cũng như với tay nắm cửa, Jake Fisher của Consumer Reports cho biết "chúng tôi thấy các nhà sản xuất ô tô thực sự đang phát minh lại bánh xe mà không có mục đích tốt đẹp nào với các cơ chế và thiết kế rõ ràng là tệ hơn".
Nhà sản xuất ô tô điện của Mỹ Rivian cũng được cho là đang thiết kế lại tay nắm cửa điện tử phẳng trên thế hệ SUV và xe tải tiếp theo của mình, di chuyển nút mở cửa thủ công phía sau ra khỏi vị trí hiện tại phía sau một bảng điều khiển không có nhãn.
Tuy nhiên, các nhà sản xuất ô tô đã từ chối cho biết các quy định của Trung Quốc sẽ ảnh hưởng đến thiết kế của họ như thế nào. General Motors đang xem xét và cung cấp thông tin kỹ thuật cho Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc, người phát ngôn Bill Grotz cho biết trong một tuyên bố. "Cho đến khi các quy định mới được hoàn thiện, chúng tôi không thể bình luận về những tác động đối với danh mục xe", ông viết.
Người phát ngôn của Mercedes-Benz, Yifei Wu, cho biết trong một tuyên bố rằng xe Mercedes-Benz được thiết kế để mở khóa và mở rộng tay nắm cửa ngoài khi túi khí của xe phát hiện va chạm. "Chúng tôi đang theo dõi sát sao vấn đề này và tất nhiên sẽ điều chỉnh cho phù hợp, nếu đề xuất này [của Trung Quốc] thay đổi bất kỳ yêu cầu nào", bà viết.
Ford và Volkswagen đã không trả lời yêu cầu bình luận của tờ WIRED. Tuy nhiên, tháng trước, Giám đốc điều hành VW, Thomas Schäfer, đã nói với tờ DW News của Đức rằng khách hàng của họ muốn các nút bấm và tay nắm cơ học dễ sử dụng. "Thật tuyệt khi có những tay nắm cửa phẳng này, nhưng chúng rất khó vận hành", ông nói. "Chúng tôi chắc chắn có tay nắm cửa phù hợp trên xe và khách hàng đánh giá cao điều đó." #cửaxeđiệnkhôngmở
Nhưng vào tháng 9/2025, Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia Mỹ (NHTSA) đã mở một cuộc điều tra về tay nắm cửa của Tesla Model Y 2021. Hơn 140 người tiêu dùng đã khiếu nại với NHTSA về tay nắm cửa, theo một báo cáo của Bloomberg được công bố vào tháng trước.
Các tài xế cáo buộc tay nắm cửa bị kẹt hoặc trục trặc, đặc biệt là khi ắc quy điện áp thấp của xe bị hỏng. Hồ sơ của chính phủ Mỹ nêu bật báo cáo của các bậc phụ huynh rằng con cái của họ bị mắc kẹt bên trong xe, không thể tìm thấy hoặc kích hoạt bộ phận nhả cửa cơ học ở cửa sau, sau khi người lớn ra khỏi xe. Theo NHTSA, ít nhất bốn người đã cáo buộc phải "phá cửa sổ để ra vào xe trở lại". Tesla sau đó đã hứa sẽ thiết kế lại tay nắm cửa.
Hôm 10/10, gia đình của hai thiếu niên California thiệt mạng sau khi chiếc Cybertruck mà họ đang lái bốc cháy trong một vụ tai nạn đã kiện hãng xe hơi này, cáo buộc Tesla đã biết về những khó khăn khi mở cửa bằng tay nắm trước khi các thiếu niên bị kẹt bên trong.
Giờ đây, các quy định mới của Trung Quốc yêu cầu các hãng từ bỏ thiết kế tay nắm cửa ẩn. Xét đến quy mô và sức mạnh của thị trường ô tô Trung Quốc, quy định này có thể sớm xuất hiện ở các khu vực khác trên thế giới.
Những vấn đề đau đầu về tay nắm cửa
Các quy định mới do Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc đăng tải vào tháng trước và dự kiến sẽ được hoàn thiện sau thời gian lấy ý kiến vào cuối tháng 11 sẽ yêu cầu các hãng xe hơi phải sử dụng tay nắm cửa cơ học ở bên trong và bên ngoài mỗi chiếc xe. Tay nắm cửa phải có thể vận hành mà không cần dụng cụ sau tai nạn. Các quy định này dường như cũng loại bỏ tay nắm cửa phẳng bằng cách yêu cầu các nhà sản xuất ô tô phải chế tạo tay nắm cửa có đủ chỗ để tay.
Nếu các quy định này được Trung Quốc chính thức thông qua, chúng sẽ có hiệu lực sớm nhất là vào giữa năm 2027 - một mốc thời gian đang đến gần đối với nhiều nhà sản xuất ô tô toàn cầu, xét đến quy trình thiết kế và phát triển xe thường kéo dài nhiều năm.
Việc thay đổi tay nắm cửa một cách nhanh chóng có thể là một thách thức tốn kém và phức tạp. Mức độ tốn kém và phức tạp phụ thuộc vào thiết kế của từng nhà sản xuất ô tô.
Amy Broglin-Peterson, giảng viên quản lý chuỗi cung ứng tại Trường Kinh doanh Broad thuộc Đại học Bang Michigan và là cố vấn trong ngành công nghiệp ô tô, cho biết không gian cửa xe có nhiều thiết bị điện tử, vật liệu cách nhiệt, hệ thống dây điện, loa và nhiều bộ phận khác được kẹp vào cửa: Việc thay đổi thiết kế tay nắm cửa sẽ kéo nhiều thay đổi nhiều thứ.
Các vấn đề có thể lan rộng ra ngoài thiết kế. Ngành sản xuất ô tô hoạt động theo lịch trình sản xuất nghiêm ngặt. Mặc dù có thời gian để xác thực và thử nghiệm bất kỳ tính năng mới nào xuất hiện trong mỗi mẫu xe mới, nhưng việc đột ngột thay đổi thiết kế vào cuối quy trình có thể làm xáo trộn lịch trình phức tạp của chu trình sản xuất xe.
Trong thập kỷ này, ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đã gây chấn động thế giới khi vượt mặt các nhà sản xuất ô tô truyền thống. Với sự hỗ trợ của chính phủ, xe hơi ở Trung Quốc ngày càng mới mẻ hơn, rẻ hơn và tiên tiến hơn về mặt công nghệ với lịch trình sản xuất ngắn hơn. Trung Quốc là thị trường ô tô lớn nhất thế giới; dự kiến sẽ sản xuất một phần ba số ô tô trên toàn thế giới vào năm 2030. Tuy nhiên, Army Broglin-Peterson cho biết, việc nhanh chóng tuân thủ các quy định thiết kế mới cũng sẽ không dễ dàng đối với các nhà sản xuất ô tô nội địa Trung Quốc. "Việc phát hành cơ khí đòi hỏi phải lắp ráp cơ khí", bà nói. "Không chỉ đơn giản là viết một số mã."
Vấn đề về tay nắm cửa của các nhà sản xuất ô tô có thể sẽ không dừng lại ở Trung Quốc. Các quy định mới có thể dẫn đến những phản ứng dây chuyền từ các cơ quan quản lý toàn cầu khác. Đây là một mô hình quen thuộc: Trung Quốc, từng là nơi có các biện pháp bảo vệ lỏng lẻo, đã đi trước phần còn lại của thế giới trong việc thiết lập các hướng dẫn về an toàn và tái chế pin xe điện, cũng như công nghệ xe tự hành. Bill Russo, CEO của Automobility, một công ty tư vấn có trụ sở tại Thượng Hải, đã viết trong email chia sẻ với tờ Wireds rằng: "Đây là một ví dụ điển hình về việc Trung Quốc sớm đặt ra các giới hạn: bảo vệ người tiêu dùng trong khi âm thầm định hình các tiêu chuẩn thiết kế toàn cầu".
Thiết kế tinh tế
Trong nhiều năm, Raphael Zammit, chủ nhiệm khoa thiết kế giao thông tại Trường Cao đẳng Nghiên cứu Sáng tạo Detroit, cho biết tay nắm cửa điện tử tích hợp là một phần không thể thiếu trên những chiếc xe ý tưởng tương lai. "Việc Elon Musk và Tesla đưa nó vào sản xuất, thành thật mà nói, khá tuyệt vời", ông nói. Sự phát triển của chúng gắn liền với sự phổ biến ngày càng tăng của xe điện; việc nhét tay nắm cửa vào cửa xe nhằm mục đích giảm hệ số cản, dẫn đến tăng hiệu suất pin. Hoặc giả thuyết là vậy: Phép tính sơ bộ cho thấy sự tinh chỉnh này có thể giúp tăng thêm phạm vi hoạt động khoảng 1 dặm. Có thể. Dù thế nào đi nữa, tay nắm cửa đã trở thành "ranh giới của sự sang trọng", Zammit nói.
Thật vậy, tay nắm cửa điện tử có thể được tìm thấy trên nhiều loại xe hạng sang, bao gồm một số xe của Volkswagen, General Motors, Ford và Mercedes-Benz. Jake Fisher, giám đốc cấp cao của Trung tâm Kiểm tra Ô tô thuộc Consumer Reports, đã thử nghiệm một số loại tay nắm cửa điện tử của những chiếc xe đó. Mặc dù tất cả đều có nút bấm khẩn cấp cơ học, theo quy định của Trung Quốc, một số được đặt ở những vị trí khó tìm thấy trong trường hợp khẩn cấp—trên sàn, trong bóng tối, hoặc, như ở hàng ghế sau của chiếc Model Y 2021 đang được NHTSA điều tra, dưới khe ở dưới cùng của túi đựng đồ trên cửa sau. Consumer Reports nhận thấy, nút bấm khẩn cấp cơ học tốt nhất là loại chỉ cần kéo mạnh hơn bình thường một chút là mở được, một phản ứng trực quan trong trường hợp khẩn cấp.
Tesla dường như hiểu được điều này. "Ý tưởng kết hợp nút bấm điện tử và nút bấm thủ công thành một nút bấm rất hợp lý", Franz von Holzhausen, giám đốc thiết kế của Tesla, chia sẻ với Bloomberg News.
Franz von Holzhausen cho biết nhà sản xuất ô tô này hiện sẽ thiết kế lại tay nắm cửa, kết hợp nút bấm cơ học bên trong với nút bấm điện tử. "Điều này thực sự giúp ghi nhớ hành vi với tới thứ gì đó mà bạn thường xuyên sử dụng, để bạn có thể làm điều tương tự một cách trực quan" trong trường hợp khẩn cấp, Franz von Holzhausen nói trong một cuộc phỏng vấn.
Cũng như với tay nắm cửa, Jake Fisher của Consumer Reports cho biết "chúng tôi thấy các nhà sản xuất ô tô thực sự đang phát minh lại bánh xe mà không có mục đích tốt đẹp nào với các cơ chế và thiết kế rõ ràng là tệ hơn".
Nhà sản xuất ô tô điện của Mỹ Rivian cũng được cho là đang thiết kế lại tay nắm cửa điện tử phẳng trên thế hệ SUV và xe tải tiếp theo của mình, di chuyển nút mở cửa thủ công phía sau ra khỏi vị trí hiện tại phía sau một bảng điều khiển không có nhãn.
Tuy nhiên, các nhà sản xuất ô tô đã từ chối cho biết các quy định của Trung Quốc sẽ ảnh hưởng đến thiết kế của họ như thế nào. General Motors đang xem xét và cung cấp thông tin kỹ thuật cho Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc, người phát ngôn Bill Grotz cho biết trong một tuyên bố. "Cho đến khi các quy định mới được hoàn thiện, chúng tôi không thể bình luận về những tác động đối với danh mục xe", ông viết.
Người phát ngôn của Mercedes-Benz, Yifei Wu, cho biết trong một tuyên bố rằng xe Mercedes-Benz được thiết kế để mở khóa và mở rộng tay nắm cửa ngoài khi túi khí của xe phát hiện va chạm. "Chúng tôi đang theo dõi sát sao vấn đề này và tất nhiên sẽ điều chỉnh cho phù hợp, nếu đề xuất này [của Trung Quốc] thay đổi bất kỳ yêu cầu nào", bà viết.
Ford và Volkswagen đã không trả lời yêu cầu bình luận của tờ WIRED. Tuy nhiên, tháng trước, Giám đốc điều hành VW, Thomas Schäfer, đã nói với tờ DW News của Đức rằng khách hàng của họ muốn các nút bấm và tay nắm cơ học dễ sử dụng. "Thật tuyệt khi có những tay nắm cửa phẳng này, nhưng chúng rất khó vận hành", ông nói. "Chúng tôi chắc chắn có tay nắm cửa phù hợp trên xe và khách hàng đánh giá cao điều đó." #cửaxeđiệnkhôngmở
