Cuộc đua xe tự lái: Trung Quốc vừa thúc đẩy, vừa "ghìm cương" các hãng xe

[Thảo Nông]

Chính quyền Trung Quốc đang gửi đi một thông điệp rõ ràng đến ngành công nghiệp ô tô của mình: hãy phát triển công nghệ hỗ trợ lái xe thật nhanh, nhưng phải hết sức thận trọng. Sau một vụ tai nạn chết người liên quan đến xe Xiaomi SU7, Bắc Kinh đang tăng cường giám sát và soạn thảo các quy định an toàn mới, trong một nỗ lực cân bằng giữa việc thúc đẩy đổi mới và đảm bảo an toàn, nhằm giúp các nhà sản xuất trong nước dẫn đầu cuộc đua toàn cầu.

Cuộc đua công nghệ và sự thống trị của các tính năng Cấp độ 2​

Công nghệ hỗ trợ lái xe (ADAS) đã trở thành một chiến trường lớn trong thị trường ô tô cạnh tranh khốc liệt của Trung Quốc. Các nhà sản xuất nội địa đang vượt xa các đối thủ nước ngoài trong việc triển khai các tính năng này để thu hút người tiêu dùng. Theo ước tính của công ty nghiên cứu Canalys, hơn 60% ô tô mới bán tại Trung Quốc trong năm nay sẽ được trang bị các tính năng Cấp độ 2 – từ việc tự động giữ khoảng cách trên đường cao tốc đến xử lý hầu hết các tác vụ trên đường đô thị đông đúc.

Các hãng xe thậm chí còn coi đây là một lợi thế cạnh tranh về giá. BYD đã triển khai phần mềm hỗ trợ lái xe "God's Eye" miễn phí trên toàn bộ dòng sản phẩm của mình. Chính phủ Trung Quốc cũng đang tích cực hỗ trợ, với việc cho phép 9 nhà sản xuất ô tô, bao gồm BYD và Nio, tham gia các cuộc thử nghiệm công khai nhằm thúc đẩy việc áp dụng xe tự lái.

Vụ tai nạn Xiaomi SU7 và "cú phanh" từ các nhà quản lý​

Tuy nhiên, cuộc đua này đã phải "giảm tốc" sau một vụ tai nạn nghiêm trọng vào tháng 3, khi một chiếc Xiaomi SU7 đâm vào dải phân cách khiến ba người thiệt mạng, chỉ vài giây sau khi tài xế tiếp quản lại từ hệ thống hỗ trợ lái xe. Vụ việc này đã gióng lên hồi chuông báo động, buộc các nhà quản lý phải hành động.

Bắc Kinh hiện đang trong quá trình hoàn thiện các quy tắc an toàn mới. Các quy định này sẽ tập trung vào việc thiết kế phần cứng và phần mềm có khả năng theo dõi trạng thái nhận thức của người lái và đảm bảo họ có thể kiểm soát lại xe một cách kịp thời. Để thực hiện điều này, các cơ quan quản lý đã nhờ đến sự hỗ trợ của hãng xe Dongfeng và Huawei trong quá trình soạn thảo. Đồng thời, các thuật ngữ tiếp thị dễ gây hiểu lầm như "thông minh" và "tự động" cũng bị cấm.

Tham vọng Cấp độ 3 và bài toán trách nhiệm pháp lý​

Dù đã siết chặt quản lý, Trung Quốc vẫn không từ bỏ tham vọng tiến lên công nghệ hỗ trợ lái xe Cấp độ 3 – cấp độ cho phép người lái có thể rời mắt khỏi đường trong một số tình huống nhất định. Kế hoạch cho hãng xe Changan bắt đầu các cuộc thử nghiệm xác thực Cấp độ 3 vào tháng 4 đã bị tạm dừng sau vụ tai nạn của Xiaomi, nhưng Bắc Kinh vẫn hy vọng sẽ tiếp tục các cuộc thử nghiệm này trong năm nay và phê duyệt chiếc ô tô Cấp độ 3 đầu tiên vào năm 2026.

Tại triển lãm ô tô Thượng Hải, các công ty như Huawei và Zeekr (thương hiệu của Geely) đều cho biết họ đã sẵn sàng về mặt công nghệ cho Cấp độ 3. Tuy nhiên, một trong những rào cản lớn nhất chính là trách nhiệm pháp lý. Các quy định mới của Trung Quốc đang theo hướng buộc các nhà sản xuất ô tô và nhà cung cấp phải chịu trách nhiệm nếu hệ thống của họ bị lỗi và gây ra tai nạn, một cách tiếp cận tương tự như luật được thông qua tại Anh vào năm 2024.

Lợi thế trong cuộc đua toàn cầu?​

Cách tiếp cận "vừa đẩy, vừa kéo" của Trung Quốc hoàn toàn khác biệt với thị trường Mỹ, nơi các công ty tự lái đang thất vọng vì sự thiếu vắng một khung pháp lý rõ ràng. Trong khi đó, các hãng xe truyền thống của phương Tây như Mercedes và Volkswagen tỏ ra thận trọng hơn, thừa nhận rằng chi phí để đảm bảo an toàn cho Cấp độ 3 là rất tốn kém, khiến họ ở thế bất lợi về chi phí so với các đối thủ Trung Quốc.

Bằng cách tạo ra những quy tắc rõ ràng cho cuộc chơi, dù có thể làm chậm tiến độ trong ngắn hạn, Trung Quốc có thể đang xây dựng một nền tảng vững chắc hơn cho ngành công nghiệp xe tự lái trong nước. Điều này có thể mang lại cho họ một lợi thế cạnh tranh lâu dài trong cuộc đua toàn cầu về một trong những công nghệ quan trọng nhất của tương lai.