Hail the Judge
Ta chơi xong không trả tiền, vậy đâu có gọi là bán
Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), năm ngoái, doanh số bán xe điện (EV) toàn cầu đã vượt mốc 17 triệu chiếc, chiếm hơn 20% thị phần. Tại thị trường EV lớn nhất thế giới Trung Quốc, 11 triệu chiếc đã được bán ra (chiếm gần một nửa tổng doanh số), cứ 10 chiếc xe lưu thông trên đường ở Trung Quốc thì có 1 chiếc là EV.
Năm nay, doanh số EV toàn cầu dự kiến vượt 20 triệu chiếc, chiếm hơn 1/4 tổng thị phần. Trong quý đầu tiên, doanh số EV đã tăng 35% so với cùng kỳ năm trước. Với việc tiếp tục các ưu đãi mua sắm và giá thành giảm, EV dự kiến chiếm khoảng 60% thị phần nội địa Trung Quốc trong năm nay.
Tại châu Âu, thị phần EV cũng được dự báo đạt 25% trong năm nay. Với các chính sách hiện hành, IEA ước tính thị phần EV toàn cầu sẽ vượt 40% vào năm 2030. Đặc biệt, thị phần EV tại Trung Quốc được dự đoán đạt khoảng 80% và ở châu Âu khoảng 60%.
Đáng ngạc nhiên là tại Nhật Bản, doanh số EV năm ngoái đã giảm 33% so với năm trước, đánh dấu lần sụt giảm đầu tiên sau 4 năm. Chỉ có vỏn vẹn 59.736 chiếc được bán ra, chiếm chưa đầy 2% tổng doanh số xe mới trong nước. Tại Nhật Bản, xe hybrid (HV) vẫn được ưa chuộng trong khi EV với giá thành cao và ít mẫu mã mới vẫn còn bị e dè.
Với đặc điểm nhiều khu chung cư, việc sạc tại nhà là một rào cản lớn ở Nhật Bản. Những lo ngại về giá điện trong tương lai cũng thúc đẩy ưu thế của HV ở một quốc gia mà hành trình di chuyển chủ yếu là ngắn và trung bình. Mặc dù vậy, doanh số EV nhập khẩu lại tăng 5,7%, đạt 24.198 chiếc, lập kỷ lục mới. BYD của Trung Quốc đã bán được 2.223 chiếc (tăng 54%), lần đầu tiên vượt qua doanh số EV của Toyota.
Trong bối cảnh đó, vào ngày 27 tháng 10, Tổ chức phi chính phủ về môi trường quốc tế Greenpeace Japan đã công bố báo cáo phân tích về quá trình khử cacbon của Toyota Motor, với tiêu đề "Toyota trên ngã ba đường – Chiến lược BEV (xe điện chạy pin) của nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới và sự phù hợp với mục tiêu 1,5 độ."
Báo cáo chỉ ra rằng có một khoảng cách lớn giữa kế hoạch sản xuất BEV của Toyota và mức giảm phát thải cần thiết để giữ mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu ở mức 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Greenpeace kêu gọi Toyota đặt ra mục tiêu giảm tổng lượng khí thải và loại bỏ dần xe động cơ đốt trong để phù hợp với mục tiêu này.
Theo báo cáo, 98,9% trong tổng số 436,28 triệu tấn khí thải CO2 tương đương từ các phương tiện do Toyota bán ra vào năm 2023 có nguồn gốc từ xe động cơ đốt trong và HV. Lượng khí thải trên mỗi xe động cơ đốt trong của Toyota là 45,99 tấn, gấp hơn ba lần so với BEV (13,06 tấn).
Lượng khí thải của xe HV và xe hybrid sạc điện (PHEV) sử dụng nhiên liệu hóa thạch lần lượt là 30,79 tấn và 23,66 tấn. Báo cáo khẳng định rằng để đạt mục tiêu 1,5 độ C, việc chuyển đổi hoàn toàn sang xe không phát thải (BEV và xe chạy pin nhiên liệu) là giải pháp duy nhất hiệu quả. Tại Thái Lan, tỷ lệ bán xe động cơ đốt trong vẫn cao, dẫn đến lượng khí thải gấp hơn bốn lần so với Na Uy.
Việc Toyota giảm kế hoạch bán BEV năm 2026 từ 1,5 triệu chiếc xuống còn 800.000 chiếc đã làm mất đi cơ hội giảm phát thải từ 11,7 triệu đến 22,6 triệu tấn. Lượng này tương đương với lượng phát thải hàng năm của 4,5 triệu đến 8,7 triệu hộ gia đình trung bình ở Nhật Bản. Toyota đã công bố kế hoạch sản xuất 3,5 triệu chiếc BEV vào năm 2030.
Tuy nhiên, con số này vẫn cao hơn 8,2% so với tiêu chuẩn của "Sáng kiến Mục tiêu Dựa trên Khoa học (SBTi)" – một khuôn khổ quốc tế được bên thứ ba chứng nhận. Nó cũng gấp khoảng hai lần mức phát thải chuẩn dựa trên ngân sách cacbon của Greenpeace. Báo cáo kết luận rằng "kế hoạch BEV của Toyota không phù hợp với tốc độ khử cacbon mà Hiệp định Paris yêu cầu."
Bà Mariko Shiohata, người phụ trách biến đổi khí hậu và năng lượng tại Greenpeace Japan, kêu gọi: "Trong bối cảnh các nhà sản xuất ô tô đang đối mặt với yêu cầu ngày càng cao về các hoạt động bền vững, Toyota nên tăng tốc nỗ lực chống biến đổi khí hậu để duy trì năng lực cạnh tranh trong một thế giới đang nóng lên."
Năm nay, doanh số EV toàn cầu dự kiến vượt 20 triệu chiếc, chiếm hơn 1/4 tổng thị phần. Trong quý đầu tiên, doanh số EV đã tăng 35% so với cùng kỳ năm trước. Với việc tiếp tục các ưu đãi mua sắm và giá thành giảm, EV dự kiến chiếm khoảng 60% thị phần nội địa Trung Quốc trong năm nay.
Tại châu Âu, thị phần EV cũng được dự báo đạt 25% trong năm nay. Với các chính sách hiện hành, IEA ước tính thị phần EV toàn cầu sẽ vượt 40% vào năm 2030. Đặc biệt, thị phần EV tại Trung Quốc được dự đoán đạt khoảng 80% và ở châu Âu khoảng 60%.
Doanh số EV tại Nhật Bản giảm 33% so với năm trước
Đáng ngạc nhiên là tại Nhật Bản, doanh số EV năm ngoái đã giảm 33% so với năm trước, đánh dấu lần sụt giảm đầu tiên sau 4 năm. Chỉ có vỏn vẹn 59.736 chiếc được bán ra, chiếm chưa đầy 2% tổng doanh số xe mới trong nước. Tại Nhật Bản, xe hybrid (HV) vẫn được ưa chuộng trong khi EV với giá thành cao và ít mẫu mã mới vẫn còn bị e dè.
Với đặc điểm nhiều khu chung cư, việc sạc tại nhà là một rào cản lớn ở Nhật Bản. Những lo ngại về giá điện trong tương lai cũng thúc đẩy ưu thế của HV ở một quốc gia mà hành trình di chuyển chủ yếu là ngắn và trung bình. Mặc dù vậy, doanh số EV nhập khẩu lại tăng 5,7%, đạt 24.198 chiếc, lập kỷ lục mới. BYD của Trung Quốc đã bán được 2.223 chiếc (tăng 54%), lần đầu tiên vượt qua doanh số EV của Toyota.
Trong bối cảnh đó, vào ngày 27 tháng 10, Tổ chức phi chính phủ về môi trường quốc tế Greenpeace Japan đã công bố báo cáo phân tích về quá trình khử cacbon của Toyota Motor, với tiêu đề "Toyota trên ngã ba đường – Chiến lược BEV (xe điện chạy pin) của nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới và sự phù hợp với mục tiêu 1,5 độ."
Lượng khí thải từ xe động cơ đốt trong của Toyota gấp hơn 3 lần BEV
Báo cáo chỉ ra rằng có một khoảng cách lớn giữa kế hoạch sản xuất BEV của Toyota và mức giảm phát thải cần thiết để giữ mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu ở mức 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Greenpeace kêu gọi Toyota đặt ra mục tiêu giảm tổng lượng khí thải và loại bỏ dần xe động cơ đốt trong để phù hợp với mục tiêu này.
Theo báo cáo, 98,9% trong tổng số 436,28 triệu tấn khí thải CO2 tương đương từ các phương tiện do Toyota bán ra vào năm 2023 có nguồn gốc từ xe động cơ đốt trong và HV. Lượng khí thải trên mỗi xe động cơ đốt trong của Toyota là 45,99 tấn, gấp hơn ba lần so với BEV (13,06 tấn).
Lượng khí thải của xe HV và xe hybrid sạc điện (PHEV) sử dụng nhiên liệu hóa thạch lần lượt là 30,79 tấn và 23,66 tấn. Báo cáo khẳng định rằng để đạt mục tiêu 1,5 độ C, việc chuyển đổi hoàn toàn sang xe không phát thải (BEV và xe chạy pin nhiên liệu) là giải pháp duy nhất hiệu quả. Tại Thái Lan, tỷ lệ bán xe động cơ đốt trong vẫn cao, dẫn đến lượng khí thải gấp hơn bốn lần so với Na Uy.
"Toyota nên tăng tốc nỗ lực chống biến đổi khí hậu"
Việc Toyota giảm kế hoạch bán BEV năm 2026 từ 1,5 triệu chiếc xuống còn 800.000 chiếc đã làm mất đi cơ hội giảm phát thải từ 11,7 triệu đến 22,6 triệu tấn. Lượng này tương đương với lượng phát thải hàng năm của 4,5 triệu đến 8,7 triệu hộ gia đình trung bình ở Nhật Bản. Toyota đã công bố kế hoạch sản xuất 3,5 triệu chiếc BEV vào năm 2030.
Tuy nhiên, con số này vẫn cao hơn 8,2% so với tiêu chuẩn của "Sáng kiến Mục tiêu Dựa trên Khoa học (SBTi)" – một khuôn khổ quốc tế được bên thứ ba chứng nhận. Nó cũng gấp khoảng hai lần mức phát thải chuẩn dựa trên ngân sách cacbon của Greenpeace. Báo cáo kết luận rằng "kế hoạch BEV của Toyota không phù hợp với tốc độ khử cacbon mà Hiệp định Paris yêu cầu."
Bà Mariko Shiohata, người phụ trách biến đổi khí hậu và năng lượng tại Greenpeace Japan, kêu gọi: "Trong bối cảnh các nhà sản xuất ô tô đang đối mặt với yêu cầu ngày càng cao về các hoạt động bền vững, Toyota nên tăng tốc nỗ lực chống biến đổi khí hậu để duy trì năng lực cạnh tranh trong một thế giới đang nóng lên."
