Hail the Judge
Ta chơi xong không trả tiền, vậy đâu có gọi là bán
Thị phần ô tô Nhật Bản tại khu vực Đông Nam Á đang chứng kiến sự sụt giảm đáng báo động. Các nhà sản xuất Trung Quốc đang ồ ạt tiến hành sản xuất tại chỗ và đẩy mạnh cuộc tấn công bằng xe điện (EV), buộc các hãng xe Nhật Bản phải liên tiếp thu hẹp quy mô sản xuất tại Thái Lan. Với hơn 2.700 công ty linh kiện Nhật Bản đang hoạt động tại khu vực này, sự suy yếu của các hãng xe đầu tàu có nguy cơ gây ra cú sốc lớn cho toàn bộ chuỗi cung ứng.
Tại triển lãm "Thai International Motor Expo 2025" khai mạc ngày 29 tháng 11 ở Bangkok, Toyota đã trình làng mẫu xe bán tải "Hilux" thế hệ mới, lột xác toàn diện sau 10 năm. Bên cạnh việc cải thiện mức tiêu hao nhiên liệu cho động cơ diesel, hãng cũng bổ sung thêm phiên bản chạy điện hoàn toàn và bắt đầu nhận đơn đặt hàng. Tại Thái Lan, xe bán tải được mệnh danh là "xe quốc dân", dòng Hilux coi Thái Lan là cơ sở sản xuất chủ lực luôn nhận được sự yêu mến đặc biệt. Tuy nhiên, trái ngược với không khí ra mắt sôi động, Chủ tịch Toyota Thái Lan Noriaki Yamashita đã chia sẻ với vẻ mặt đầy nghiêm trọng trước báo giới: "Chúng tôi muốn gia tăng doanh số để bảo vệ chuỗi cung ứng".
Số liệu thực tế đang vẽ nên một bức tranh ảm đạm. Thái Lan chiếm gần 20% quy mô khu vực Đông Nam Á, tổng thị phần của 9 hãng xe Nhật Bản trong 10 tháng đầu năm nay chỉ đạt 69,8%, giảm 6,6% so với cùng kỳ năm trước. Nếu trong thập niên 2010, con số này luôn duy trì ở mức 85-90% thì đến năm 2023 đã tụt dốc xuống còn 77,8%. Nguy cơ thị phần cả năm 2025 rơi xuống dưới mức 70% là hoàn toàn hiện hữu. Tình hình cũng không khả quan hơn tại Indonesia, thị trường lớn nhất khu vực (chiếm khoảng 30%). Thị phần xe Nhật tại đây năm 2024 đã mất mốc 90% và tiếp tục giảm xuống còn 82,9% trong 10 tháng đầu năm nay. Tại Việt Nam, các hãng xe Nhật cũng đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các nhà sản xuất nội địa và quốc tế khác.
Nguyên nhân chính dẫn đến sự thất thế này là cuộc tấn công vũ bão của các hãng xe Trung Quốc. Kể từ năm 2022, các ông lớn như BYD đã thâm nhập mạnh mẽ vào Thái Lan và Indonesia, sử dụng chiến lược giảm giá xe điện sâu để phá vỡ "thành trì" của xe Nhật. Hiện tại, thị phần của xe Trung Quốc tại Thái Lan đã vượt quá 20%. Họ không chỉ tăng cường sản xuất EV tại các nhà máy mới ở Thái Lan mà còn cạnh tranh gay gắt tại Indonesia.
Bị dồn ép, các hãng xe Nhật Bản bắt đầu thu hẹp quy mô. Honda sẽ gộp hai nhà máy tại Thái Lan thành một từ sau năm 2026. Mitsubishi Motors cũng dự kiến ngừng sản xuất tại một trong ba nhà máy của họ vào năm 2027. Theo công ty nghiên cứu MarkLines, có tới 2.792 công ty linh kiện ô tô Nhật Bản đang hoạt động tại Đông Nam Á, trong đó gần một nửa tập trung tại Thái Lan. Số lượng doanh nghiệp tại đây còn nhiều hơn cả ở Trung Quốc hay Bắc Mỹ, tạo nên một chuỗi cung ứng vững chắc dựa trên sức bán hàng mạnh mẽ trước đây.
Thái Lan vốn đóng vai trò là trung tâm xuất khẩu sang các nước Đông Nam Á khác. Một đại diện ngân hàng Nhật Bản nhận định: "Tỷ lệ vận hành nhà máy lắp ráp xe thành phẩm giảm dẫn đến đơn đặt hàng ít đi, khiến các nhà thầu phụ gặp khó khăn trong việc duy trì cơ sở sản xuất tại địa phương". Mặc dù các hãng xe Nhật đang cố gắng vực dậy doanh số bằng cách tung ra thêm nhiều mẫu xe lai (Hybrid - HV) vốn là thế mạnh, nhưng nếu đà tấn công của xe Trung Quốc vẫn tiếp diễn, tác động tiêu cực lan rộng đến hàng nghìn công ty linh kiện phụ trợ là điều khó tránh khỏi.
Tại triển lãm "Thai International Motor Expo 2025" khai mạc ngày 29 tháng 11 ở Bangkok, Toyota đã trình làng mẫu xe bán tải "Hilux" thế hệ mới, lột xác toàn diện sau 10 năm. Bên cạnh việc cải thiện mức tiêu hao nhiên liệu cho động cơ diesel, hãng cũng bổ sung thêm phiên bản chạy điện hoàn toàn và bắt đầu nhận đơn đặt hàng. Tại Thái Lan, xe bán tải được mệnh danh là "xe quốc dân", dòng Hilux coi Thái Lan là cơ sở sản xuất chủ lực luôn nhận được sự yêu mến đặc biệt. Tuy nhiên, trái ngược với không khí ra mắt sôi động, Chủ tịch Toyota Thái Lan Noriaki Yamashita đã chia sẻ với vẻ mặt đầy nghiêm trọng trước báo giới: "Chúng tôi muốn gia tăng doanh số để bảo vệ chuỗi cung ứng".
Số liệu thực tế đang vẽ nên một bức tranh ảm đạm. Thái Lan chiếm gần 20% quy mô khu vực Đông Nam Á, tổng thị phần của 9 hãng xe Nhật Bản trong 10 tháng đầu năm nay chỉ đạt 69,8%, giảm 6,6% so với cùng kỳ năm trước. Nếu trong thập niên 2010, con số này luôn duy trì ở mức 85-90% thì đến năm 2023 đã tụt dốc xuống còn 77,8%. Nguy cơ thị phần cả năm 2025 rơi xuống dưới mức 70% là hoàn toàn hiện hữu. Tình hình cũng không khả quan hơn tại Indonesia, thị trường lớn nhất khu vực (chiếm khoảng 30%). Thị phần xe Nhật tại đây năm 2024 đã mất mốc 90% và tiếp tục giảm xuống còn 82,9% trong 10 tháng đầu năm nay. Tại Việt Nam, các hãng xe Nhật cũng đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các nhà sản xuất nội địa và quốc tế khác.
Nguyên nhân chính dẫn đến sự thất thế này là cuộc tấn công vũ bão của các hãng xe Trung Quốc. Kể từ năm 2022, các ông lớn như BYD đã thâm nhập mạnh mẽ vào Thái Lan và Indonesia, sử dụng chiến lược giảm giá xe điện sâu để phá vỡ "thành trì" của xe Nhật. Hiện tại, thị phần của xe Trung Quốc tại Thái Lan đã vượt quá 20%. Họ không chỉ tăng cường sản xuất EV tại các nhà máy mới ở Thái Lan mà còn cạnh tranh gay gắt tại Indonesia.
Bị dồn ép, các hãng xe Nhật Bản bắt đầu thu hẹp quy mô. Honda sẽ gộp hai nhà máy tại Thái Lan thành một từ sau năm 2026. Mitsubishi Motors cũng dự kiến ngừng sản xuất tại một trong ba nhà máy của họ vào năm 2027. Theo công ty nghiên cứu MarkLines, có tới 2.792 công ty linh kiện ô tô Nhật Bản đang hoạt động tại Đông Nam Á, trong đó gần một nửa tập trung tại Thái Lan. Số lượng doanh nghiệp tại đây còn nhiều hơn cả ở Trung Quốc hay Bắc Mỹ, tạo nên một chuỗi cung ứng vững chắc dựa trên sức bán hàng mạnh mẽ trước đây.
Thái Lan vốn đóng vai trò là trung tâm xuất khẩu sang các nước Đông Nam Á khác. Một đại diện ngân hàng Nhật Bản nhận định: "Tỷ lệ vận hành nhà máy lắp ráp xe thành phẩm giảm dẫn đến đơn đặt hàng ít đi, khiến các nhà thầu phụ gặp khó khăn trong việc duy trì cơ sở sản xuất tại địa phương". Mặc dù các hãng xe Nhật đang cố gắng vực dậy doanh số bằng cách tung ra thêm nhiều mẫu xe lai (Hybrid - HV) vốn là thế mạnh, nhưng nếu đà tấn công của xe Trung Quốc vẫn tiếp diễn, tác động tiêu cực lan rộng đến hàng nghìn công ty linh kiện phụ trợ là điều khó tránh khỏi.
