Nikola Tesla và Thomas Edison: Ai là nhà sáng chế vĩ đại hơn?

Hai thiên tài đối đầu nhau trong "Cuộc chiến dòng điện" vào những năm 1880. Đây là cuộc chiến xoay quanh việc hệ thống điện của ai sẽ cung cấp năng lượng cho thế giới: hệ thống điện xoay chiều (AC) của Tesla hay dòng điện một chiều (DC) của Edison.

Ngày 10/7/2019 là ngày kỷ niệm 158 ngày sinh của Nikola Tesla.

Ông là nhà khoa học Mỹ gốc Serbia, là một thiên tài xuất chúng và có phần lập dị, là người phát minh ra nguồn năng lượng hiện nay và hệ thống thông tin truyền thông.

Kẻ thù và cũng là ông chủ cũ của ông chính là Thomas Edison, một nhà phát minh vĩ đại của nước Mỹ với các phát minh như bóng đèn, máy ghi âm và ảnh động. Hai thiên tài này đối đầu nhau trong "Cuộc chiến dòng điện" vào những năm 1880, là cuộc chiến xoay quanh việc hệ thống điện của ai sẽ cung cấp năng lượng cho thế giới: hệ thống điện xoay chiều (AC) của Tesla hay dòng điện một chiều (DC) của Edison.

Nikola Tesla (bên trái) và Thomas Edison (bên phải)

Trong giới khoa học, một vài tranh luận đã diễn ra khi so sánh giữa Nikola Tesla và Thomas Edison. Vậy ai mới là nhà phát minh vĩ đại hơn?

"Họ là hai nhà phát minh khác biệt, nhưng bạn không thể chỉ ra ai là người vĩ đại hơn. Bởi vì nước Mỹ ngày nay cần một số phát minh của Edison và cũng cần một số của Tesla", W. Bernard Carlson viết trong bài "Tesla: Nhà phát minh của kỷ nguyên điện" (Tạp chí Princeton, 2013).

Từ những khác biệt về tính cách cho đến những di sản mà họ để lại, sau đây là một số so sánh giữa hai nhà phát minh này.

Sự thông minh

Tesla có "trí nhớ thấu niệm" (eidetic memory). Trí nhớ này giúp ông có thể ghi nhớ chính xác một hình ảnh hay vật thể. Nó còn giúp ông hình dung ra một vật thể 3D phức tạp, do vậy ông có thể xây dựng một nguyên mẫu chỉ từ những bản vẽ sơ sài.

"Ông ấy phát minh ra những sản phẩm từ chính tưởng tượng của ông", Carlson nói trên Live Science.

Trái ngược lại, Edison lại là một người thích phác thảo và lắp ráp mọi thứ.

"Nếu bạn đến phòng thí nghiệm và xem ông ấy làm việc, bạn sẽ thấy rất nhiều thứ xung quanh căn phòng: cuộn dây, dây và nhiều phần khác của các phát minh", Carlson cho biết.

Tuy nhiên, tổng kết lại thì Edison có 1093 bằng sáng chế theo số liệu của Công viên Lịch sử Quốc gia Thomas Editson. Tesla có ít bằng sáng chế hơn, khoảng 300 bằng trên toàn thế giới theo số liệu công bố tại Hội nghị chuyên đề quốc tế lần thứ 6 về Nikola Tesla. Tất nhiên là Edison có nhiều trợ lý hơn giúp ông phát minh ra nhiều sáng chế hơn và họ cũng mua lại một số bằng sáng chế của ông.

Suy nghĩ tiến bộ

Theo ông Leonard DeGraaf, văn thư tại Công viên Lịch sử Quốc gia Thomas Editson tại New Jersy, cũng là tác giả bài viết "Edison và công cuộc đổi mới" (đăng trên tạp chí Signature, 2013) cho biết dù bóng đèn, máy ghi âm, ảnh động được ví như là những phát minh quan trọng nhất của Edison, nhưng có những người khác cũng đã phát triển các công nghệ tương tự.

"Nếu Edison không phát minh ra những thứ đó thì người khác cũng sẽ làm", DeGraaf trả lời phỏng vấn tờ Live Science.

Ngoài ra, Edison còn thể hiện tính thiển cận qua việc bác bỏ ý tưởng "không thực tế" của Tesla về một hệ thống điện xoay chiều (AC) và thay vào đó là tiếp tục phát triển hệ thống điện một chiều (DC) kém hiệu quả của mình.

Trái lại, ý tưởng của Tesla thường mang tính đột phá và không có thị trường cung ứng. Và hệ thống điện xoay chiều cùng với nhà máy thủy điện tại thác Niagara, nhà máy điện đầu tiên trên thế giới, đã thật sự điện khí hóa thế giới của chúng ta.

Ngoài ra, Tesla còn dành nhiều năm để nghiên cứu hệ thống truyền dẫn âm thanh, hình ảnh và hình động không dây, chính vì thế mà ông được cho là con người của tương lai, là cha đẻ của máy phát thanh, điện thoại, điện thoại di động và tivi.

"Toàn bộ hệ thống thông tin toàn cầu ngày nay đều dựa trên hệ thống của Tesla", Marc Seifer, tác giả bài viết "Wizard: The Life and Times of Nikola Tesla" trên tạp chí Citadel (2001).

Không may là ý tưởng vĩ đại của ông đã phải ngưng lại do nhà tài trợ tài chính cho ông là J.P Morgan đã thoái vốn do đã có quá nhiều năm thất bại.

Tác động lớn nhất

Di sản mà Tesla để lại không phải là một bằng sáng chế hay một công nghệ cụ thể, mà chính là nhà máy nơi sản xuất các phát minh của ông. Tại đây, dây chuyền sản xuất được chia thành các công đoạn nhỏ được thực hiện bởi các đội quân công nhân. Còn với Edison, ông lấy ý tưởng một chiếc máy ảnh chụp ảnh động, hay máy nội soi từ cuộc nói chuyện với nhiếp ảnh gia Edward Muybridge, nhưng sau đó ông đã để lại hầu hết các thí nghiệm và bản mẫu cho trợ lý William Dickson và những người khác. Bằng việc phát minh và phát triển cùng lúc nhiều sản phẩm mà nhờ đó các trợ lý của Eddison được đảm bảo nguồn tài chính để có thể tiếp tục công việc của họ.

"Như chúng ta đã biết đó, ông ấy đã phát minh ra thế giới hiện đại ngày nay", DeGraaf nói.

Những phát minh của Tesla là nền tảng cốt lõi của hệ thống năng lượng và truyền thông hiện nay, nhưng vào cuối thế kỷ 20, các phát minh của ông dần biến mất vào lịch sử. Và mặc dù có nhiều bằng phát minh và sáng chế mới nhưng Tesla vẫn ra đi trong sự nghèo khổ vào năm 1943.

Phong cách sống

Khi ở đỉnh cao sự nghiệp, Tesla vẫn có sức lôi cuốn, điềm đạm và hóm hỉnh. Theo như Seifer cho biết, Tesla có thể nói một số thứ tiếng khác nhau, ông còn là bạn của nhà văn Mark Twain, Rudyard Kipling và nhà tự nhiên học John Muir.

"Ông ấy còn quen biết với nhiều nhân vật trong giới thượng lưu", Seifer cho biết.

Nhưng Tesla cũng trở nên kiêu căng và lập dị. Trong những năm cuối đời, những ám ảnh của ông (ví dụ như đôi bông tai của phụ nữ chẳng hạn) trở nên mạnh hơn. Và ông đã kết thúc đời mình trong cô độc tại một khách sạn ở thành phố New York.

Trong khi đó thì Edison là một người sống nội tâm, mắc chứng khó nghe và sống cùng với vài người bạn thân.

Edison cũng bộc lộ những suy nghĩ xấu xa trong "Cuộc chiến dòng điện" nhằm đánh bại Tesla. Ông còn đóng góp ý kiến chi tiết về việc chế tạo ghế điện để xử tử tội phạm bằng dòng điện DC.

Phong cách thời trang

Theo như Carlson miêu tả, Tesla cao, mảnh khảnh và oai phong với bộ ria mép bảnh bao cùng với phong cách thời trang hoàn hảo. Trang phục của ông còn được trưng bày tại một bảo tàng tại Serbia.

Ngược lại, Edison lại được biết đến là người ăn mặc cẩu thả.

"Chúng tôi không thực sự quan tâm đến việc Edison mặc cái gì vì đó là một điều đáng phải quên đi", Carlson nói.

Edison thậm chí chọn mang một đôi giày có cỡ lớn hơn chân của mình để dễ dàng mang vào và tháo ra mà không phải cúi xuống cởi dây giày, Carlson nói.

Minh Bảo (Theo Live Science)